Koluszki leżą w historycznejziemi łęczyckiej[4], w pobliżu dawnej granicy zwojewództwem rawskim, stanowiącym częśćMazowsza[5]. Miasto łączy łagodne równiny Niżu Środkowo-Polskiego z falistymi wyniesieniamiGarbu Łódzkiego – pozostałości dawnych lodowców. Dolina rzekiMrogi rozcina tereny na północny zachód od miasta[6].
1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 9,9 km²[7].
Koluszki dzielą się na część wschodnią i zachodnią. Oś podziału stanowią linie kolejowe.Głównym sposobem przedostawania się przez nie jest znajdujące się pod peronami najdłuższe w Polsce przejście podziemnePKP[potrzebny przypis]. Oprócz przejścia podziemnego istnieją tylko dwa sposoby przedostania się na drugą część Koluszek: wiadukt kolejowy (ul. Przejazd) iprzejazd kolejowo-drogowy kategorii „A” (ul. Wyspiańskiego).
1399 – pierwsza wzmianka o Koluszkach, kiedy to wieśColuszcovice została zarejestrowana w księgach sądowych. Koluszki wchodziły w skład ówczesnegopowiatu brzezińskiego należącego dowojewództwa łęczyckiego.
XIV/XV wiek – poprzez Koluszki przechodził ważny szlak handlowy zwany bałtycko-ruskim. Wiódł on odŁęczycy przez Brzeziny, Koluszki,Inowłódz,Opoczno doSandomierza
1797 – w pobliżu osady powstały cztery kolonie czynszowe, w których zamieszkiwało 20 rodzin kolonistów niemieckich. Osady te to Katarzynów, Felicjanów,Stefanów i Słotwiny
1831 – powstaje część obecnych Koluszek – Kowalszczyzna, w której istnieje folwark i kolonia Wypalenisko
koniec XIX wieku – wszystkie wyżej wymienione miejscowości weszły w skład osady Koluszki
2 września 1846 – po raz pierwszy z Koluszek do Piotrkowa Trybunalskiego wyrusza pociąg na liniiKolei Warszawsko-Wiedeńskiej
19 listopada 1865 – połączenie kolejowe Koluszek z Łodzią Fabryczną (Droga Żelazna Fabryczno-Łódzka). W 1863 roku pojawił się projekt budowy liniiRokiciny –Łódź –Kalisz, który został odrzucony. Powodem odmowy stała się doktryna wojenna Rosji, która zakładała, że dzięki rzadkiej sieci kolejowej na terenie Królestwa Polskiego ewentualny atak na Rosję będzie mocno spowolniony. Dopiero w 1864 roku wykonano projekt połączenia Łodzi z koleją Warszawsko–Wiedeńską, który zawierał również wariant jej ewentualnego przedłużenia do Kalisza. Projekt przyjęto, lecz jedynie w wariancie do Łodzi, bez pozwolenia na przedłużenie trasy. Według koncesji stacja węzłowa miała się znajdować między Rogowem a Rokicinami, a na ostateczną pozycję wybrano Koluszki. Koncesja obejmowała eksploatację linii przez kolejne 75 lat. Prace budowlane trwały trzy miesiące i zostały przeprowadzone w roku 1865, jednak pociągi pasażerskie ruszyły dopiero rok później. Przy budowie linii pracowało 2400 osób.
koniec XIX wieku – po obu stronach linii kolejowej zaczęło rozwijać się budownictwo mieszkalne, w początkowym okresie bezplanowe i chaotyczne. Wytyczane ulice nie miały twardej nawierzchni i kanalizacji, jednak istniejące połączenie z ośrodkami miejskimi miało wpływ na dalszą rozbudowę Koluszek. Ulice: Brzezińska i 3 Maja stają się najważniejszymi ulicami osady. Wybudowano tu budynek stacyjny,wieżę ciśnień oraz budynki murowane z czerwonejcegły dlakolejarzy
1883 – w osadzie mieszkało 399 mieszkańców
początek XX wieku – rodziny kolejarskie stanowią ok. 50% mieszkańców. Pozostałą grupę stanowią rolnicy, kupcy, rzemieślnicy oraz dojeżdżający do pracy w Łodzi
1904 – powstanie parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Pierwszym proboszczem zostaje ksiądz Ignacy Dąbrowski. Powstaje targowisko (wtorek staje się dniem targowym dla Koluszek)
wiosna 1941 – utworzenie w Koluszkach przez Niemców getta dla ok. 2000 Żydów[9]. Przebywali w nim Żydzi z Koluszek, okolicznych wsi oraz ok. 200 osób z Tomaszowa Mazowieckiego[10]
18 stycznia 1945 – Armia Czerwona wkroczyła do miasta co zakończyło okresokupacji niemieckiej
28 kwietnia 1949 – nadanie gromadzie Koluszki-Kolonia praw miejskich, zmiana nazwy na Koluszki (najstarsza część Koluszek nie weszła w skład nowo powstałego miasta ani gminy)[11]
Miejska Biblioteka Publiczna im. Władysława Strzemińskiego
Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Komenda Powiatowa Policji powiatu łódzkiego wschodniego z/s w Koluszkach
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego wschodniego z/s w Koluszkach z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą
Ochotnicza Straż Pożarna w Koluszkach
W Koluszkach znajduje się, jedyny w Polsce, Wydział Niedoręczalnych Przesyłek Poczty Polskiej. Gromadzone są tu przesyłki, których z różnych powodów nie można doręczyć adresatowi ani też zwrócić nadawcy.
W Koluszkach w latach 1927–1931 mieszkałWładysław Strzemiński zKatarzyną Kobro. Strzemiński uczył rysunku w tutejszych szkołach, a pamiątką po jego pobycie jest pomnik ku czci odzyskania niepodległości przedstawiający orła projektu artysty z początku lat 30. XX w. Pomnik został zniszczony przez Niemców w 1939 r. i obecnie zrekonstruowany[19]. Strzemiński ma także swoją ławeczkę koło Biblioteki Miejskiej[20].
↑Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 95.
↑Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 238.ISBN 83-01-00065-1.
Ten artykuł dotyczy miasta w województwie łódzkim. Zobacz też:inne znaczenia nazwy Koluszki.
51°44′42″N 19°49′02″E/51,745000 19,817222[3]
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Koluszkami.
