Nie mylić z:Kościoły ewangelikalne.

Kościoły ewangelickie, ewangelicyzm^[1] – nazwaorganizacji kościelnych powstałych w wynikureformacji w XVI wieku, głoszących odnowęchrześcijaństwa w duchuEwangelii. Słowo „ewangelicki” ma na celu zaakcentowanie potrzeby życia w zgodzie z Ewangelią, czyli zgodnie z woląJezusa Chrystusa.Luterańskie ireformowane Kościoły w Europie utworzyły wspólnotę kościelną na mocy przyjętej w 1973 rokuKonkordii Leuenberskiej^[2], będącej wyrazem ich jednościeklezjologicznej (z zachowaniem swoistych dla własnej tradycji zróżnicowań w zakresie nauki czykultu). Historycznie stanowią najstarszy nurt w łonieprotestantyzmu^[1].

Wierni Kościołów ewangelickich, zwaniewangelikami, wyznają tzw.pięć zasad protestantyzmu sformułowanych w XVI wieku podczasreformacji. Są to^[3]:

• Sola scriptura („Tylko pismo”) zakładająca, że jedynym, nieomylnym i samowystarczalnym źródłemwiary chrześcijańskiej jestBiblia. W efekcie wszelkie dogmaty i praktykireligijne, które nie są zgodne z Pismem Świętym należy odrzucić. Określaniem tego, które nauki są błędne, a które właściwe, zajmuje się skrypturologia, będąca jednym z działówteologii. Przykładem zastosowania zasadySola scriptura jest odrzucenie przezprotestantów dogmatu oNiepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny orazWniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.
• Sola fide („Tylko wiarą”) zakładająca, że grzeszny człowiek może być usprawiedliwiony wobecBoga tylko przez swoją wiarę wJezusa Chrystusa, a nie przez dobre uczynki; dobre uczynki stanowią natomiast owoc wiary i potwierdzają jej autentyczność, ale same w sobie nie zapewniają odpuszczeniagrzechów.
• Sola gratia („Tylko łaska”) opierająca się na założeniu, że człowiek może byćzbawiony tylko z łaski Boga, przy czym owa łaska jest darem, a nie wynagrodzeniem za dobre uczynki. Tym samym grzesznik na swoje zbawienie nie może w żaden sposób zapracować, a protestanci odrzucają zarówno naukę oczyśćcu, jak iodpustach.
• Solus Christus („Tylko Chrystus”) mówiąca o tym, że jedynym pośrednikiem między Bogiem Ojcem a człowiekiem jest Jezus Chrystus. Na podstawie tej zasadywyznania protestanckie odrzucają zatem zarównokult Maryi, jak ikult świętych oraz możliwość ich wstawiennictwa za ludzi u Boga.
• Soli Deo gloria („Tylko Bogu chwała”) zakładająca, że wszelka chwała należna jest jedynie Bogu. Na podstawie tej zasady protestantyzm odrzuca nie tylko kult świętych, ale również kultrelikwii iobrazów.

• w Kościołach ewangelickich uznawane są tylko dwasakramenty:chrzest ikomunia święta (Wieczerza Pańska), która jest udzielana pod dwiema postaciami^[4][3].
• w Kościołach ewangelickich występuje obrzędkonfirmacji, w trakcie którego młodzież zostaje wprowadzona do grona dorosłych członków wspólnoty, ślubując wierność Jezusowi Chrystusowi oraz Kościołowi. Podobnym obrzędem jestbierzmowanie wKościele katolickim, które w przeciwieństwie do konfirmacji np. jest sakramentem^[3].
• brakspowiedzi usznej, jest tylkospowiedź powszechna^[3].
• małżeństwo nie ma statusu sakramentu, w związku z czym Kościoły ewangelickie uznająrozwody cywilne (chociaż ich nie pochwalają) i dopuszczają rozwodników do komunii świętej^[3].
• w Kościołach ewangelickich zamiast typowych dla Kościoła katolickiegomszy świętych są odprawianenabożeństwa^[3].

• Kościoły ewangelickie, podobnie jak inneKościoły wywodzące się z tradycji protestanckiej nie uznają władzypapieża ani nie mają swojego odpowiednika papieża; w rezultacie każdy Kościół rządzi się własnymi prawami, posiada odrębny ustrój iduchowieństwo^[3].
• w strukturach organizacyjnych zarównoKościoła ewangelicko-augsburskiego,Kościoła ewangelicko-reformowanego, jak iewangelicko-metodystycznego działają nie tylko duchowni, ale również wierni świeccy^[3].
• duchownych w Kościołach ewangelickich nie obowiązujecelibat^[3].
• w Kościołach ewangelickich kobiety mogą zostać duchownymi^[3].
• w przeciwieństwie do Kościoła katolickiego, w którym panuje ustrójhierarchiczny, w Kościele ewangelicko-augsburskim występuje ustrójsynodalno-konsystorski, w Kościele ewangelicko-reformowanym – synodalno-prezbiterialny^[3], natomiast w Kościele ewangelicko-metodystycznym – episkopalno-konferencyjny^[5].

WPolsce funkcjonują cztery Kościoły, które określają się mianem ewangelickich^[3]:

• Kościół Ewangelicko-Augsburski, stanowiący kontynuację ruchu reformacyjnego zapoczątkowanego w XVI wieku przezMarcina Lutra, czyliluteranizmu.
• Kościół Ewangelicko-Reformowany, który rozwinął się na podstawie doktryny teologicznej propagowanej w XVI wieku przezJana Kalwina, czylikalwinizmu.
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, należący do nurtumetodystycznego, który zapoczątkowała grupa wiernychKościoła anglikańskiego w XVIII wieku.
• Kościół Ewangelicko-Prezbiteriański, mający swoje korzenie w szkockiej reformacji.

• Kościoły ewangelickie w II Rzeczypospolitej

• Ewangelicyzm