| sala wystawowa i koncertowa | |||||||||||||
 Fasada kościoła | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Toskanii  | |||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||
 43°43′22,80″N 10°24′27,11″E/43,723000 10,407531 | |||||||||||||
| |||||||||||||
Kościół San Zeno (pol. kościół św. Zenona, znany także jako abbazia di San Zeno – opactwo św. Zenona) – byłyrzymskokatolickikościół wPizie, zbudowany w X–XII wieku, w XV stuleciu przebudowany, a w 1809 roku zdesakralizowany. Po długotrwałych pracach konserwatorskich otwarty w 2000 roku. Wykorzystywany obecnie jako sala wystawowa lub koncertowa.
Kościół San Zeno jest starszy niżPiazza dei Miracoli[1]. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1029 roku. Położony w pobliżu Piazza Santa Caterina, na obszarze znanym wśredniowieczu jako „alle grotte” (przy jaskiniach), a to z powodu zachowanych tam, starszych budowli, wykorzystywanych jako źródło zaopatrzenia w materiały budowlane[2]. Za kościołem znajduje się starożytna Porta San Zeno (Brama św. Zenona), w XIII wieku znana także jako Porta Monetaria (Brama Mennicza), ponieważ znajduje się w pobliżu średniowiecznej mennicy[3].
Kościół wchodził początkowo w skład opactwabenedyktynów, którego budowę rozpoczęto przed X wiekiem. Wykopaliska prowadzone w latach 60. XX wieku ujawniły czworoboczną strukturę podzieloną na 3nawy, zamknięte odpowiednio 3apsydami. Wyższe partie świątyni pochodzą z XII wieku[2]. Kościół znalazł się następnie w obrębie klasztorukamedułów, a na początku XV wieku uległ całkowitej przebudowie[4]. W 1809 roku przestał pełnić funkcję sakralną[5].
Po długich pracach konserwatorskich został ponownie otwarty w październiku 2000 roku. W średniowiecznym budynku organizowane są wystawy sztuki współczesnej i koncerty muzyczne[3]. W celu przywrócenia kościołowi pełni jego funkcji opracowano w 2015 roku projekt jego renowacji, sfinansowany przez Fondazione Pisa (Fundację Pizy) i Gminę Piza. Chodziło zwłaszcza o wykonanie nowego dachu, aby zapobiec przedostawaniu się wody do wnętrza. Niezbędna była także wymiana instalacji wewnętrznych. Wykonanie tych prac umożliwi wznowienie w kościele spektakli i imprez kulturalnych[1].
Różnorodność stylów architektonicznych kościoła widoczna jest w jegofasadzie. W przyziemiu znajduje sięportyk, ozdobiony motywami geometrycznymi w stylu romańskim[3]. Pierwszą kondygnację, położoną ponad portykiem, wypełniająbiforia umieszczone w ślepycharkadach, również ozdobione motywami w stylu romańskim. Drugą kondygnację wypełnia duży, okrągły otwór, zwieńczony herbem arcybiskupa Pizy[2].
Wnętrze przedstawia planbazyliki z trzema nawami, przedzielonymi rzędamikolumnami z antycznymikapitelami[4]. Do wystroju użyto marmuru i kamienia. Wnętrze jest asymetryczne, podobnie jak świątynia na zewnątrz.Łuki mają różne rozmiary i prezentują różne style (łuki półkoliste iostrołuki)[6]. Zachowały się ślady pierwotnej budowli, wzniesionej między X i XII wiekiem[4].
