Kiur
| ameryk← kiur →berkel |
|
Widmo emisyjne kiuru |
| Ogólne informacje |
| Nazwa, symbol,l.a. | kiur, Cm, 96
(łac.curium) |
|---|
| Grupa, okres, blok | –,7,f |
|---|
| Stopień utlenienia | III, IV |
|---|
| Właściwości metaliczne | aktynowiec |
|---|
| Masa atomowa | [247][2][a] |
|---|
| Stan skupienia | stały |
|---|
| Temperatura topnienia | 1345 °C[1] |
|---|
| Temperatura wrzenia | ~3100 °C[1] |
|---|
|
| Numer CAS | 7440-51-9 |
|---|
| PubChem | 23979 |
|---|
|
| Najbardziej stabilne izotopy |
|---|
| |
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) |
|
|
Kiur (Cm,łac.curium) –pierwiastek chemiczny z grupyaktynowców wukładzie okresowym. Nazwa pochodzi od nazwiskaMarii Skłodowskiej-Curie iPierre’a Curie. Pierwiastek został odkryty w1944 roku przezGlenna Theodore'a Seaborga.
Z powodu dosyć krótkiegookresu połowicznego rozpadu najstabilniejszego izotopu kiuru247Cm T1/2 = 15,6 mln lat (w porównaniu do wieku Ziemi 4,5 mld lat), kiur nie występuje w środowisku naturalnym. Pewne ilości kiuru mogą być znalezione na obszarzetestów broni jądrowej.
Kiur powstaje w wyniku bombardowania241Pucząstkami α (4He).
Kiur-244 jest dostępny w znaczących ilościach jako odpad zreaktorów jądrowych. Był brany pod uwagę jako źródło energii wradioizotopowych generatorach termoelektrycznych (RTG) wsondach kosmicznych[3]. Izotop244Cm ma czas połowicznego rozpadu ok. 18 lat, co pozwala na wykorzystanie go w długoterminowych misjach kosmicznych, ponadto ma 5 razy większą gęstość mocy niż238Pu[4]. Badania nad takim zastosowaniem244Cm prowadzone były od lat 70.[3] Ze względu jednak na wyższą emisję promieniowania gamma i neutronowego wymaga cięższych osłon i ostatecznie nie wszedł do użycia[4]. Rozważane jest jednak wykorzystanie go jako wysokoenergetycznego dodatku do paliw dla RTG opartych na izotopach długo żyjących, jak241Am[5]. Izotop242Cm ma bardzo dużą gęstość mocy. Jego czas połowicznego rozpadu wynoszący 162 dni jest akceptowalny dla krótkich misji, np. księżycowych, i został on wybrany jako źródło energii wmisji Surveyor. W tym celu opracowane zostały dwa RTG: SNAP-11 i SNAP-13. Ostatecznie jednak zrezygnowano z wykorzystania izotopów promieniotwórczych w tym programie[4].
Kiur używany jest między innymi jako źródło energii dla świecącychboi morskich, automatycznychstacji meteorologicznych, a także do ogrzewaniaskafandrów nurków ikosmonautów[6][niewiarygodne źródło?].
- ↑ Wartość w nawiasach klamrowych jestliczbą masową najtrwalszegoizotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 247,07035u (247
Cm). Zob.Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.
- ↑abCRC Handbook of Chemistry and Physics. Wyd. 88th. Boca Raton: CRC Press, 2008, s. 4-63.
- ↑ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni,Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600,DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
- ↑abJohn C.J.C. Posey John C.J.C.,Curium-244 isotopic power fuel: chemical recovery from commercial power reactor fuels, 75. National AIChE meeting, Detroit, Michigan, USA 1973 [dostęp 2021-02-16] (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑abcGeorge R.G.R. Schmidt George R.G.R.,Thomas J. Sutliff and Leonard A.T.J.S.L.A. Dudzinski Thomas J. Sutliff and Leonard A.T.J.S.L.A.,Radioisotope Power: A Key Technology for Deep Space Exploration, [w:]NirmalN. Singh (red.),Radioisotopes. Applications in Physical Sciences, InTech, 19 października 2011,DOI: 10.5772/22041,ISBN 978-953-51-4919-4 (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑Richard M.R.M. Ambrosi Richard M.R.M.,Daniel P.D.P. Kramer Daniel P.D.P.,Emily JaneE.J. Watkinson Emily JaneE.J.,RamyR. Mesalam RamyR.,AlessandraA. Barco AlessandraA.,A concept study on advanced radioisotope solid solutions and mixed oxide fuel forms for future space nuclear power systems, [w:]Nuclear and Emerging Technologies for Space. Conference proceedings. Track 1: Radioisotopes and Power Conversion Systems, Knoxville, TN, April 6 – April 9, 2020 [dostęp 2021-02-16] (ang.).
- ↑Irena Cieślińska: 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa. Przekrój (czasopismo), 2009-07-03. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane ztego adresu (2010-06-04)].
