 Nishida Kitarō | |||
| Data i miejsce urodzenia | 19 maja 1870 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 czerwca 1945 | ||
| Zawód, zajęcie | filozof | ||
| Narodowość | japońska | ||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
Kitarō Nishida (jap. 西田 幾多郎 Nishida Kitarō; ur.19 maja1870 na terenie obecnejprefektury Ishikawa, zm.7 czerwca1945 wKamakurze[1]) – japoński filozof, twórca filozofii nicości absolutnej i „Szkoły z Kioto” (Kyōto-gakuha), która próbowała łączyć filozofię i religie Zachodu do przeformułowania religijnej i moralnej tradycji kulturalnej Azji Wschodniej.
Urodził się w wiosce na wybrzeżuMorza Japońskiego, leżącej na północ od miastaKanazawa, w ówczesnej prowincji Kaga, obecnieprefektura Ishikawa[2]. Jego ojcem był Yasunori Nishida, nauczyciel w szkole podstawowej, do której uczęszczał Kitarō. Pochodził z rodziny zamożnych posiadaczy ziemskich, jednak ojciec utracił majątek, gdy Kitarō był dzieckiem i w związku z tym rodzina zmuszona była w 1883 przenieść się do Kanazawy. W tym samym roku Kitarō zaczął naukę w szkole w Kanazawie, jednak musiał ją przerwać w następnym roku z powodu złego stanu zdrowia. W 1886 został przyjęty do drugiej klasy szkoły średniej, a w 1888[1] podjął naukę w IV Liceum Zawodowym[a] w Kanazawie, jednak nie ukończył jej ze względu na konflikty z kadrą[3]. Od 1891 do 1894 studiował filozofię naCesarskim Uniwersytecie Tokijskim[1] jako wolny słuchacz, co uniemożliwiało uzyskanie dyplomu[3]. Jako uzdolniony matematyk był namawiany w szkole średniej do kształcenia się w kierunku matematyki[3].
Po ukończeniu studiów przez rok pracował w szkole blisko rodzinnej Kanazawy, po czym został wykładowcą w IV Liceum. Po dwóch latach przeszedł do analogicznej uczelni wYamaguchi, wprefekturze Yamaguchi, na stanowisko profesora. Wykładał tam wówczas psychologię, logikę, etykę i język niemiecki. W 1909 podjął pracę na uniwersytecieGakushūin w Tokio, a po roku został wykładowcą naCesarskim Uniwersytecie w Kioto (Kyōto Teikoku Daigaku)[1]. W 1913 otrzymał tytuł doktora nauk humanistycznych, dzięki rekomendacji rektoraMasatarō Sawayanagi[3], i mianowano go profesorem filozofii religii, a rok później profesorem filozofii i na tym stanowisku pozostał do 1928, kiedy to przeszedł na emeryturę[1].
W 1939 opublikował esej na temat filozofii fizyki, w którym starał się znaleźć w teorii względności i w mechanice kwantowej potwierdzenie teorii rzeczywistości jakoabsolutnie sprzecznej samotożsamości. Dzięki poparciu ludzi nauki, wśród których był Nishida, zaproszonoAlberta Einsteina do Japonii w 1922 i to na jego prośbę Einstein wygłosił na Uniwersytecie Cesarskim w Kioto wykład na temat teorii względności[3].
Był twórcą filozofii nicości absolutnej (zettai-mu) i jest uważany za najwybitniejszego japońskiego filozofa współczesnego i założyciela „Szkoły z Kioto” (Kyōto-ha)[3], która koncentrowała się na pojęciu czystego doświadczenia i absolutnej nicości. Zgodnie z jego teorią egzystencja jednostek, organizacji i społeczeństw jest poprzedzona przez działania, relacje i doświadczenia. Jego działalność przyczyniła się do wykształcenia się współczesnejfilozofii japońskiej łączącej filozofię anglosaską i tradycję staroazjatyckąbuddyzmu zen oraz filozofiiLaozi[4].
Do przedstawicieli „Szkoły z Kioto”, które to pojęcie wprowadził w 1932Jun Tosaka, zaliczają się:Hajime Tanabe,Kiyoshi Miki,Shin’ichi Hisamatsu,Keiji Nishitani,Masaaki Kōsaka,Motomori Kimura,Toratarō Shimomura iIwao Kōyama, dzięki którym Cesarski Uniwersytet w Kioto był uważany za najbardziej twórczy ośrodek filozoficzny w Japonii[3].
W 1940 Nishida otrzymałOrder Kultury.
W północnej części dzielnicy Higashiyama w Kioto znajduje się droga spacerowa o nazwie „Ścieżka Filozofii” (哲学の道,Tetsugaku no Michi). Biegnie ona wzdłuż kanału, którego brzegi obsadzone są drzewami wiśni. Na początku kwietnia drzewa zakwitają, co sprawia, że jest to jedno z popularnych miejschanami. Ścieżka ma około dwóch kilometrów długości. Łączy pobliże Srebrnego Pawilonu (Ginkaku-ji) z otoczeniem świątyniNanzen-ji. Droga wzięła swoją nazwę od Kitarō Nishidy, o którym mówiono, że medytuje podczas swojego codziennego spaceru na uczelnię[5].
