46°34′N 141°17′E/46,566667 141,283333
 Boeing 747, który został zestrzelony (nr rej. HL7442), zdjęcie wykonano na lotnisku wHonolulu we wrześniu 1981 roku | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | Morze Japońskie, wybrzeżeSachalinu | ||
| Data | 1 września 1983 | ||
| Godzina | 3:26 czasu lokalnego | ||
| Rodzaj | Zestrzelenie samolotu | ||
| Przyczyna | Zejście z kursu | ||
| Ofiary śmiertelne | 269 osób[1] | ||
| Statek powietrzny | |||
| Typ | |||
| Użytkownik | |||
| Numer | HL7442 | ||
| Start | |||
| Cel lotu | |||
| Numer lotu | 007 | ||
| Liczba pasażerów | 246 osób | ||
| Liczba załogi | 23 osoby | ||
Położenie na mapie Związku Radzieckiego  | |||
Położenie na mapie Rosji  | |||
| 46°34′N 141°17′E/46,566667 141,283333 | |||
| |||
Lot 007 Korean Air – zestrzeleniesamolotupasażerskiego należącego dopołudniowokoreańskich linii lotniczychKorean Air nad terytoriumZwiązku Radzieckiego. 1 września 1983 roku samolotBoeing 747-200A (lot KAL 007 zAnchorage naAlasce doSeulu, stolicyKorei Południowej) z nieznanych przyczyn zboczył z kursu i wleciał na kilkadziesiątkilometrów w głąb przestrzeni powietrznej Związku Radzieckiego, po czym został zestrzelony przez radzieckiemyśliwce, co doprowadziło do śmierci wszystkich pasażerów znajdujących się na pokładzie – łącznie 269 osób.
Samolot należący do południowokoreańskich linii lotniczych Korean Air wykonujący zNowego Jorku lot nr 007 dotarł o godzinie 3:30 czasu lokalnego do Anchorage na Alasce. Do Seulu miał zabrać 246 pasażerów i 23-osobową załogę dowodzoną przez doświadczonego kapitanaChuna Byung-Ina, który służył od dziewięciu lat w lotnictwie cywilnym, a do roku 1972 jako lotnik wojskowy Koreańskich Sił Powietrznych przez dziesięć lat brał udział w pokazach i łącznie w powietrzu spędził 10 625godzin. Wśród 246 podróżnych przeważaliKoreańczycy, jednak miejsca na pokładzie zajęło także 61 obywateliStanów Zjednoczonych – m.in. członekIzby Reprezentantów Stanów ZjednoczonychLarry McDonald[potrzebny przypis].
Jedenastoletni samolot pasażerski Boeing 747-230B, o numerze rejestracyjnym HL7442, posiadał cztery silniki JT9D-7A produkcjiPratt & Whitney. Maszyna została dostarczona niemieckim liniom lotniczymCondor Flugdienst 17 marca 1972 roku. W roku 1979 Boeinga 747 wypożyczyły i przerejestrowały koreańskie linie lotnicze KAL[potrzebny przypis].
Pół godziny po przylocie do Anchorage – po zatankowaniu paliwa i przygotowaniu wnętrza samolotu na przyjęcie kolejnych podróżnych – maszyna opuściła pas nr 32, udając się w trasę do stolicy Korei Południowej – Seulu. Członkowie załogi zostali poinstruowani, by utrzymywali kurs na radiolatarnię „Bethel”, a następnie na korytarz „Romeo 20”. Jednak wkrótce po rozpoczęciu rejsu samolot zaczął zbaczać z kursu i ominął radiolatarnię „Bethel” w odległości niemalże dwudziestu kilometrów na północ, zbliżając się do obszaru przestrzeni powietrznej Związku Radzieckiego nadKamczatką,Sachalinem i pobliskimMorzem Ochockim. Ponieważ rejony te były w okresie trwającej wówczaszimnej wojny pilnie strzeżone przezArmię Radziecką, więc natychmiast po dostrzeżeniu naradarach obcego niezidentyfikowanegosamolotu Rosjanie wysłali w jego kierunku czterymyśliwce, a następnie kolejne dwa – były toMiG-i-23. Ponieważ w okolicy, w rejonie na wschód od wybrzeży Kamczatki, znajdował się w tym czasie inny samolot –amerykański wojskowy samolot rozpoznawczo-szpiegowskiBoeing RC-135[2] (także czterosilnikowyodrzutowiec) – siły powietrzne Związku Radzieckiego uznały, iż punkt na radarze jest w rzeczywistości echemradiolokacyjnym właśnie odrzutowca RC-135[1][3].
Taką też relację przedstawił 6 września 1983 roku dowódca sił powietrznych Związku Radzieckiego gen.Siemion Romanow podczas konferencji prasowej, podczas której oficjalnie przyznał to, że Związek Radziecki poczuwa się do odpowiedzialności strony radzieckiej za zestrzelenie samolotu, wyjaśniając to, iż była to pomyłka. Według niego samolot ten był podobny właśnie do amerykańskiego RC 135, który rzeczywiście w tym czasie operował w pobliżu kursu objętego przez Boeinga 747. Jednakże RC 135 znajdował się w odległości 1600 km, w międzynarodowej przestrzeni powietrznej[4].
Samolot wykonujący lot KAL 007 wkrótce opuścił przestrzeń powietrzną Związku Radzieckiego nad Morzem Ochockim, a myśliwce powróciły do swojej bazy. Przecinająctrawers radiolatarni Nippi – w cztery godziny po starcie z Anchorage – załoga koreańskiego Boeinga znajdowała się już w odległości trzystu kilometrów od wyznaczonej trasy, lecąc prosto na Sachalin[potrzebny przypis].
O godzinie 2:42 czasu lokalnego dwa myśliwce – tym razemSu-15 – zostały wysłane w stronę Boeinga. Po 31minutach samolot wszedł wprzestrzeń powietrzną Związku Radzieckiego, a wkrótce po tym Su-15 przechwyciły go. MajorGiennadij Osipowicz, pilot jednego z Su-15 o numerze taktycznym 805, najpierw oddał serię ostrzegawczą ze strzeleckiej broni pokładowej przed kokpitem Boeinga. Ponieważ myśliwca nie wyposażono wamunicję smugową, piloci rejsu nr 007 mogli nie zauważyć strzałów ostrzegawczych. Następnie pilot myśliwca – po otrzymaniu rozkazów z ziemi, o godzinie 3:22 odpalił w kierunku samolotu pasażerskiegorakiety powietrze-powietrze. Z dwóch wystrzelonych rakiet R-98 (będących późną wersją rakiety R-8M2 Kaliningrad, nazywanej w kodzieNATO Advanced Anab) w cel o godzinie 3:26 trafiła jedna. Była to rakieta naprowadzana radarem. Natomiast rakieta posiadająca głowicę z sensorem termicznym (na podczerwień) chybiła najprawdopodobniej z powodu awarii głowicy lub zapalnika[potrzebny przypis].
Trafienie jednej z rakiet spowodowało poważne uszkodzenie samolotu i choć dokładnie nie wiadomo, co wydarzyło się po eksplozji, przypuszcza się, iż we wnętrzu maszyny nastąpiładekompresja, a załoga straciła kontrolę nad odrzutowcem. Samolot wpadł w korkociąg i runął doMorza Japońskiego. W momencie trafienia samolot wykonujący lot KAL 007 znajdował się kilka kilometrów poza terytoriumZwiązku Radzieckiego, lecz wciąż w jego przestrzeni powietrznej, uwzględniając pas wód terytorialnych[potrzebny przypis].
Prezydent Stanów ZjednoczonychRonald Reagan potępił zdarzenie, które nazwał „masakrą”, „aktem barbarzyństwa” i „zbrodnią przeciwko ludzkości”. Skutkiem gwałtownego pogorszenia się stosunków amerykańsko-radzieckich był m.in. zakaz lotów dlaAerofłotu nad terytorium Stanów Zjednoczonych.
Nie do końca wyjaśnione są zarówno przyczyny zejścia z kursusamolotu pasażerskiego (podejrzewa się błąd w ustawieniachautomatycznego pilota). „Czarna skrzynka” samolotu, który wykonywał lot KAL 007, została wyłowiona przez Rosjan z morza, co zostało zatajone przed opinią publiczną aż do roku1992, kiedy ówczesnyprezydentRosjiBorys Jelcyn przekazał ją Koreańczykom[1]. Nie wyjaśniła ona wiele poza tym, co i tak było wiadome wcześniej: że samolot wykonujący lot KAL 007 niewątpliwie nie realizował misji szpiegowskiej i że formalnie znajdował się nad terytorium Związku Radzieckiego[1].
| Kraj | Liczba ofiar |
|---|---|
 Korea Południowa | 105 |
 Stany Zjednoczone | 62 |
 Japonia | 28 |
 Tajwan | 23 |
 Filipiny | 16 |
 Chiny | 12 |
 Kanada | 8 |
 Tajlandia | 5 |
 Australia | 2 |
 Wielka Brytania | 2 |
 Dominikana | 1 |
 Indie | 1 |
 Iran | 1 |
 Malezja | 1 |
 Szwecja | 1 |
 Wietnam | 1 |
| Razem | 269 |
W związku z tym zdarzeniem, istnieje kilka kontrowersji.
W przypadku załogi samolotu wykonującego lot KAL 007 i całych linii lotniczychKorean Air:
W przypadku lotnictwa Stanów Zjednoczonych, prowadzącego loty zwiadowcze w pobliżu granic Związku Radzieckiego:
W przypadku radzieckiej obrony powietrznej:
W przypadku majora Giennadija Osipowicza:
W przypadku konstrukcji samego samolotu Boeing 747:
Bogusław Wołoszański w swojej książce zatytułowanej „Ten okrutny wiek” napisał o tym, że samoloty radzieckie towarzyszyły Boeingowi 747 wykonującemu lot KAL 007 przez 70 minut, dawały pilotowi sygnały reflektorami, a także strzelały pociskami smugowymi. Jednakże w kontekście tego, co opisano powyżej, istniało bardzo małe prawdopodobieństwo tego, że członkowie załogi samolotu należącego do KAL mogli cokolwiek dostrzec. Dowództwo radzieckie przynajmniej częściowo uznało odpowiedzialność majora Giennadija Osipowicza za całą sytuację i dlatego nie otrzymał on przedterminowego awansu (na stopień podpułkownika został awansowany później, po odsłużeniu dłuższego czasu jako major, a na stopień pułkownika w momencie odchodzenia na emeryturę), a nagroda pieniężna była najniższa (200rubli, podczas gdy inne osoby otrzymały co najmniej 400) – nie wyciągnięto wobec niego żadnych konsekwencji, ponieważ obawiano się, że informacje o tym mogłyby zostać wykorzystane propagandowo.
