Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Katar

Na mapach:25,26954°N 51,21277°E/25,269535 51,212767
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy państwa Katar. Zobacz też:inne znaczenia tego słowa.
Państwo Katar
‏دولة قطر‎
Daulat Katar
GodłoFlaga
GodłoFlaga
Hymn:As Salam al Amiri
(Hymn pokoju)

Ustrój polityczny

monarchia absolutna

Stolica

Doha

Data powstania

3 września 1971

Władca

Tamim ibn Hamad Al Sani

Premier

Muhammad ibn Abdul Rahman Al Sani

Powierzchnia

11 586 km²[1]

Populacja (2020)
• liczba ludności


2 794 148[2]

• gęstość

241 os./km²

Kod ISO 3166

QA

Waluta

rial katarski (QAR)

Telefoniczny nr kierunkowy

+974

Domena internetowa

.qa

Kod samochodowy

QA

Kod samolotowy

A7

Strefa czasowa

UTC +3

Język urzędowy

arabski

Religia dominująca

islam

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


219,57 mld[3]USD
83 891[3] USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


326,73 mld[3]dolarów międzynar.
124 834[3] dolarów międzynar.

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Mapa Kataru

Katar (arab. ‏قطر‎ (wym. [ˈqɑtˤɑr]) –trl.Qaţar,trb.Katar), oficjalniePaństwo Katar (arab. ‏دولة قطر‎ – trl.Dawlat Qaţar, trb.Daulat Katar) –państwo położone wAzji Południowo-Zachodniej we wschodniej częściPółwyspu Arabskiego (na półwyspieKatar) nadZatoką Perską. Stolicą Kataru jestDoha. Inne większe miasta toAr-Rajjan,Musajid,Al-Wakra,Chaur,Duchan,Umm Bab. Powierzchnia Kataru wynosi 11,6 tys. km²; graniczy on tylko zArabią Saudyjską. Językiem urzędowym jestjęzyk arabski, ale w użyciu jest także angielski[4]. Katar podzielony jest na siedem okręgów.

Katar jest państwem członkowskimLigi Państw Arabskich,Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej,Międzynarodowej Organizacji Pracy,Banku Światowego,Międzynarodowego Funduszu Walutowego,Organizacji Współpracy Islamskiej,Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową,Organizacji Narodów Zjednoczonych (na podstawieRezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 297 z 15 września 1971)[5],Rady Współpracy Zatoki Perskiej,Światowej Organizacji Handlu[4].

W roku 2010 społeczeństwo katarskie było najbogatszym społeczeństwem świata[6]. Na koniec 2017 roku, według Trading Economics, Katar zajmował 6. miejsce pod względem PKB na osobę i 1. pod względem PKB na osobę według parytetu siły nabywczej[7].

Geografia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Geografia Kataru.
Widok z kosmosu

Powierzchnia państwa jest nizinna (wysokość 50–103 m), pustynna (pustynia piaszczysto-kamienista), w części północno-wschodniej zabagniona[8].Klimat zwrotnikowy wybitnie suchy. Średnia temperatura miesięczna w styczniu wynosi 17 °C, a w sierpniu waha się od 38 do 44 °C[8]. Średnia roczna suma opadów wynosi około 80 milimetrów. Ulewne deszcze pojawiają się w okresie od grudnia do lutego[8]. Katar nie mawód śródlądowych. Ludność zaopatrywana jest w odsolonąwodę morską. W Katarze występuje roślinność pustynna. Linia brzegowa jest dobrze rozwinięta[8].

Historia

[edytuj |edytuj kod]

W XVI wieku Portugalczycy próbowali opanować półwysep[9]. Od XIX wieku kraj jest rządzony przez ród Al Sani. Katar dwa razy w historii był pod zaborami: w latach 1871–1916 wcielony doImperium Osmańskiego, a w latach 1916–1971 pod protektoratem Wielkiej Brytanii[9]. Od 1971 r. tym wewnętrznie stabilnym krajem znów rządzi ród Al Sani.

W 1913 r. swoich roszczeń co do Kataru zrzekła się Turcja. Trzy lata później obszar ziem arabskich został podzielony między dwa europejskie mocarstwa: Francję i Wielką Brytanię. W 1915 r. ostatni tureccy żołnierze opuścili Katar, a rok później na mocy katarsko-brytyjskiej umowy państwo zostało protektoratem Wielkiej Brytanii. W zamian za ograniczone gwarancje bezpieczeństwaszejk Kataru zobowiązał się nie utrzymywać stosunków dyplomatycznych z żadnym mocarstwem bez zgody rządu brytyjskiego[9]. W 1939 r. odkryto złoża ropy naftowej i w 1949 r. rozpoczęto ich przemysłową eksploatację[9]. W 1970 r. wprowadzono prowizoryczną konstytucję[9]. 1 września 1971 następca tronu, szejk Chalifa ibn Hamad, ogłosił pełną niepodległość Kataru. Dwa dni później układ z Wielką Brytanią z 1916 r. stracił moc, a Katar stał się państwem suwerennym. W tym samym roku Katar przystąpił do Organizacji Narodów Zjednoczonych i Ligi Państw Arabskich. W 1972 r. w wyniku bezkrwawegozamachu stanu władzę zdobyłChalifa ibn Ahmad Al Sani.

W 1979 r. Katar zerwał stosunki dyplomatyczne z Egiptem (po zawarciuukładu pokojowego z Izraelem). Stosunki dyplomatyczne przywrócono w 1987 r. Katar poparł Irak wwojnie iracko-irańskiej. W 1990 r. Katar potępiłagresję Iraku na Kuwejt i udostępnił swoje terytoria wojskom koalicji antyirackiej[9]. W czerwcu 1995 Chalifa ibn Ahmad Al Sani utracił władzę na rzecz swego synaHamada[9].

W drugiej dekadzie XXI wieku Katar zorganizował wiele imprez sportowych o światowym formacie, w tymMistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2015[10] iMistrzostwa Świata w Kolarstwie Szosowym 2016[11]. W 2022 r. odbyły się w tym państwiemistrzostwa świata w piłce nożnej[12].

 Osobny artykuł:Wspieranie terroryzmu przez Katar.

5 czerwca 2017 część krajów arabskich ogłosiłozerwanie stosunków dyplomatycznych z Katarem pod pretekstem wspierania przez to państwo terroryzmu[13].

Ustrój polityczny

[edytuj |edytuj kod]

Katar toksięstwo (emirat). Według tymczasowej konstytucji z 1970 głową państwa jestemir (z panującego roduAl Sani)[14]. Władzę wykonawczą sprawuje powoływany przez emirarząd (z premierem). 35-osobowa Rada Doradcza jest organem konsultacyjnym rządu[14]. Nie maparlamentu ani partii politycznych[14].

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Podział administracyjny Kataru.

Katar od 2004 roku podzielony jest na 7 okręgów.

Siły zbrojne

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Katarskie Siły Powietrzne.

Katar dysponuje trzemarodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi,marynarką wojenną orazsiłami powietrznymi[15]. W 2017 uzbrojenie sił lądowych Kataru składało się z: 92 czołgów, 464 opancerzonych pojazdów bojowych, 24 zestawów artylerii holowanej oraz 21wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych[15]. W tym samym roku Marynarka wojenna Kataru dysponowała 69 okrętami obrony przybrzeża[15]. Katarskie siły powietrzne posiadały w 2014 uzbrojenie w postaci między innymi: 9myśliwców, 53samolotów transportowych, piętnaściesamolotów szkolno-bojowych oraz 43 śmigłowców[15].

Wojska katarskie w 2014 liczyły 12 tysięcy żołnierzy zawodowych (brak rezerwistów). Według rankinguGlobal Firepower (2017) katarskie siły zbrojne stanowią 91. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 1,93 mld dolarów (USD)[15].

USA i Francja były dla Kataru pionierami w kwestiach uzbrojenia, a także Niemcy i Wielka Brytania. Ostatnio na uwagę zasługuje współpraca z Chinami, które są w stanie zaoferować niższe ceny za wybrane komponenty[16].

Siły zbrojne Kataru uległy zmianie po 2010 roku, kiedy to państwo zaczęło aktywnie działać w obrębie konfliktu w Libii i Syrii. Wydatki od 2010 roku do 2021 wzrosły o 434%; w 2021 r. Katar wydał na wojsko 4,8% swojegoPKB[17].

Demografia

[edytuj |edytuj kod]
Piramida demograficzna Kataru

W lipcu 2017 w Katarze mieszkało 2 314 307 osób[1]. Państwo to zamieszkująArabowie (40%),Pakistańczycy (18%),Hindusi (18%),Irańczycy (10%) i inni[1].Przyrost naturalny w 2017 wyniósł 2,27‰[1]. Struktura wiekowa: 0–14 lat 12,63%; 15–24 lat 12,35%, 25–54 lat 70,59%, 55–64 3,42%, 65 lat i więcej 1%[1].Śmiertelność niemowląt w 2017 wyniosła 6,2 zgonów na tysiąc urodzeń[1], awspółczynnik dzietności 1,9 dzieci na jedną kobietę[1].Oczekiwana dalsza długość trwania życia w 2017 wyniosła 78,9 lat (dla mężczyzn 76,8, dla kobiet 81)[1].Państwo notuje bardzo dużą nierównowagę płci - ze względu na napływ zagranicznych pracowników, którzy stanowią 88% populacji i w większości są płci męskiej, na jedną kobietę w Katarze przypada 3,36 mężczyzn (2022)[1].

Religia

[edytuj |edytuj kod]

Struktura religijna kraju w 2010 wedługPew Research Center[18][19]:

 Osobny artykuł:Chrześcijaństwo w Katarze.
 Zobacz też:Wikariat apostolski Arabii PółnocnejŚwiadkowie Jehowy w krajach Azji.

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]
Doha – stolica Kataru

Katarowi najwięcej dochodów przynosi wydobyciegazu ziemnego orazropy naftowej. Krajowy przemysł koncentruje się nie tylko na wydobywaniu tych surowców, ale i na ich przetwórstwie. W 1971 r. u wybrzeży emiratu odkryto największe złoże gazu ziemnego na świecie – tzw. Pole Północne – o zasobach sięgających 18 bilionów metrów sześciennych[20], co uplasowało Katar (obok Rosji i Iranu) wśród trzech państw o największych zasobach gazu ziemnego na świecie. Do Kataru należy około 5% światowych rezerw gazu ziemnego[21]. Katar jest obecnie największym eksporterem gazu ziemnego w postaci płynnej (LNG) na świecie. Rozwija tę technologię od 1997 r., gdy pierwszy transport LNG został wysłany do Hiszpanii[20]. Według szacunków złoża ropy naftowej wyczerpią się około 2025[21]. Przepisy dotyczące działalności firm zagranicznych w sektorze naftowym zliberalizowano w 2002 r.[9]

W 1998 r. rozpoczęto prywatyzację sektora państwowego (w tym naftowego)[21]. Produkt krajowy brutto w 2016 r. wyniósł 129 726 dolarów na osobę[22].

Przemysł przetwórczy (rafineryjny, nawozów sztucznych, hutnictwo, odsalarnie wody morskiej) jest skoncentrowany w specjalnej strefie przemysłowej Musajid oraz w stolicy (spożywczy, cementowy, odzieżowy, elektrownie, odsalarnie wody morskiej). Wokół portu Ras Laffa powstały zakłady przetwarzania gazu ziemnego[21].

Rolnictwo jest słabo rozwinięte. Grunty orne i sady zajmują 0,7% powierzchni kraju. Warzywa (pomidory, melony, kapusta), zboża (proso, sorgo, kukurydza) oraz owoce (głównie palmę daktylową) uprawia się na glebach nawadnianych odsoloną wodą morską[21]. Hoduje się bydło, owce, kozy i wielbłądy. Na wybrzeżu poławia się ryby iperły[21].

W Katarze rozwinął się transport samochodowy (1,2 tys. km dróg) oraz rurociągowy (ropociągi, gazociągi i inne o łącznej długości ok. 2,4 tys. km)[21]. Porty morskie znajdują się w Dosze i Musajidzie. Międzynarodowy port lotniczy znajduje się w stolicy[21].

Katar eksportuje ropę naftową i produkty naftowe, gaz ziemny, stal i nawozy sztuczne, a importuje maszyny, sprzęt transportowy, wyroby przemysłowe i żywność[21]. Głównymi partnerami handlowymi są: Japonia, Korea Południowa, Francja, Niemcy[21].

Kultura

[edytuj |edytuj kod]

Kultura Kataru jest zdominowana przez islam. Obowiązują normy obyczajowości muzułmańskiej[23].

W Katarze swoją siedzibę ma arabska telewizjaAl-Dżazira (powstała w 1996)[9].

Święto państwa przypada 18 grudnia (w rocznicę uchwalenia niepodległości)[4].

Katarska biblioteka narodowa uruchomiła w 2014 cyfrową bibliotekę z ponad 100 tysiącami archiwaliów. Wśród dostępnych online znajdują się książki, mapy, nagrania, rękopisy. Większość zasobów dostępna jest wdomenie publicznej[24][25].

Emirowie Kataru

[edytuj |edytuj kod]
Tamim ibn Hamad Al Sani

Dynastia Al Sani:

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdefghiCIA The World Factbook [online] [dostęp 2017-12-02] [zarchiwizowane zadresu 2018-12-24] (ang.).
  2. Statistics Site [online], mdps.gov.qa, 2020 [dostęp 2021-02-17] [zarchiwizowane zadresu 2020-08-03] (ang.).
  3. abcdDane dotyczące PKB na podstawie szacunkówMiędzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023:International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
  4. abcKatar, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-02] .
  5. Security Council Resolution 297 – UNSCR [online], unscr.com [dostęp 2022-02-15] .
  6. Qatar richest in the world, says report [online], thepeninsulaqatar, 20 września 2010 [dostęp 2017-12-02] [zarchiwizowane zadresu 2013-10-30] (ang.).
  7. GDP per capita [online], tradingeconomics, 15 listopada 2018 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  8. abcdKatar. Warunki naturalne, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-02] .
  9. abcdefghiKatar. Historia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-02] .
  10. 24th Men’s Handball World Championship [online] [dostęp 2015-02-01] (ang.).
  11. AndrzejA. Gucwa AndrzejA.,Mistrzostwa Świata 2016 w Katarze odbędą się w październiku [online], naszosie.pl, 11 lutego 2014 [dostęp 2017-12-02] .
  12. 2022 FIFA World Cup Qatar [online], fifa.com [dostęp 2017-12-02] [zarchiwizowane zadresu 2013-08-17] (ang.).
  13. AdaA. Michalak AdaA.,Władze Iranu: Zerwanie stosunków z Katarem to nie sposób na regionalny kryzys [online], rp.pl, 5 czerwca 2017 [dostęp 2017-12-02] [zarchiwizowane zadresu 2017-09-12] .
  14. abcKatar. Ustrój polityczny, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-02] .
  15. abcdeQatar [online], globalfirepower.com [dostęp 2017-12-02] (ang.).
  16. AleksanderA. Olech AleksanderA.,Uzbrojenie Kataru [online], listopad 2022 .
  17. AleksanderA. Olech AleksanderA.,Uzbrojenie Kataru [online], 2022, ResearchGate [dostęp 2024-11-15] .
  18. Religious Composition by Country, in Percentages [online], The Pew Research Center [dostęp 2017-12-02] .
  19. Christian Population as Percentages of Total Population by Country [online], The Pew Research Center [dostęp 2017-12-02] .
  20. abWawrzyniecW. Smoczyński WawrzyniecW.,Katar: Emirat na gazie [online], polityka.pl, 12 października 2009 [dostęp 2017-12-02] .
  21. abcdefghijKatar. Gospodarka, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-02] .
  22. BarbaraB. Tasch BarbaraB.,Ranked: The 30 richest countries in the world [online], businessinsider.com [dostęp 2017-12-02] (ang.).
  23. Katar – Kultura, obyczaje, zabytki [online], odyssei.com [dostęp 2017-12-02] [zarchiwizowane zadresu 2017-10-07] .
  24. Cyfrowa Biblioteka Kataru [online], 30 października 2014 [dostęp 2017-12-02] .
  25. Qatar Digital Library [online], qdl.qa [dostęp 2017-12-02] (ang.).
Państwa Azji
Państwa
Terytoria zależne
Podmioty o ograniczonym
uznaniu międzynarodowym
Integralne części państwpołożonych poza Azją

  1. Uznawana przez 5 państw
  2. Uznawany przez 1 państwo
  3. Uznawana przez 5 państw
  4. Państwoin statu nascendi;Palestyńskie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę
  5. Uznawana przez 12 państw
  6. W składazjatyckiej części Sporad Południowych wchodzą następujące wyspy:Agatonisi,Alimia,Arki,Chalki,Farmakonisi,Furni,Ikaria,Jali,Kalimnos,Kalolimnos(inne języki),Kos,Leros,Lewita(inne języki),Lipsi,Mejisti,Nímos(inne języki),Nisiros,Patmos,Pserimos,Ro,Rodos,Samos,Simi,Strongili(inne języki),Telendos(inne języki) orazTilos. Natomiast pozostałe wyspy:Armathia(inne języki),Astipalea,Karpatos,Kasos,Kinaros(inne języki),Saria orazSýrna(inne języki) geograficznie przynależą doEuropy.
  7. Ta integralna część Grecji w Azji składa się z podanych wysp:Andipsary,Chios,Inuses iPsary oraz kilkunastu innych bezludnych wysepek (dodatkowo archipelagKalogeri, który także należy do tego obszaru, jest włączony geograficznie doEuropy, a nie doAzji).
  8. Ta integralna część Grecji w Azji składa się z wyspyLesbos i kilkunastu innych bezludnych wysepek.
  9. Obecnie okupowana przezRosję.
PaństwaPółwyspu Arabskiego

Półwysep Arabski

Kolonie, protektoraty i terytoria zależne Wielkiej Brytanii
Europa
Afryka
Ameryka Północna
Stany Zjednoczone
Trzynaście kolonii
Kanada
Ameryka Łacińska i Karaiby
Antarktyda i Ocean Atlantycki
Azja
Ocean Indyjski
Australia i Oceania
Australia
Oceania
Monarchie na świecie
Absolutne
Konstytucyjne
Commonwealth realms
Elekcyjne
Plemienne
Ghana
Nigeria
Uganda
Wallis i Futuna
Inne
Korona Św. Edwarda
Korona Św. Edwarda
  • p
  • d
  • e
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Mapa członków WTO

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katar&oldid=77246038
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp