 | |||
 | |||
| Hrabia Valois | |||
| Okres | |||
|---|---|---|---|
| Następca | |||
| HrabiaAndegawenii iMaine | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Hrabia Alençon | |||
| Okres | |||
| Następca | Karol II d’Alençon | ||
| Hrabia Chartres | |||
| Okres | |||
| Następca | Karol II d’Alençon | ||
| tytularnyCesarz Łaciński | |||
| Okres | od1302 | ||
| Iure uxoris | Katarzyny I | ||
| Dane biograficzne | |||
| Dynastia | |||
| Data urodzenia | |||
| Data śmierci | |||
| Miejsce spoczynku | Kościół Jakobitów wParyżu | ||
| Ojciec | |||
| Matka | |||
| Rodzeństwo | Ludwik, | ||
| Żona | Małgorzata Andegaweńska, | ||
| Dzieci | I voto: | ||
| |||
Karol de Valois (ur.12 marca1270[1], zm.grudzień1325 wNogent-le-Roi[1]) – hrabia Valois od 1284 r., hrabiaAndegawenii iMaine od 1290 r. jako mążMałgorzaty Andegaweńskiej[1], hrabiaAlençon iChartres, tytularny królAragonii w latach 1284-1295[1], cesarz Konstantynopola w latach 1301-1307 jako mążKatarzyny I[1].
Młodszy synkróla FrancjiFilipa III Śmiałego i jego pierwszej żonyIzabeli[1], córkikróla AragoniiJakuba I Zdobywcy, bratFilipa IV Pięknego[1].
Latem1283 legat papieskiJan Cholet zaoferował Karolowi w imieniupapieżaMarcina IV tron królestwa Aragonii. Po kilkumiesięcznych negocjacjach Karol został oficjalnie ogłoszony królem Aragonii przez swojego ojca. Miało to miejsce2 lutego1284. W tym samym roku Karol został pasowany na rycerza i otrzymał hrabstwoValois. W maju przyszło oficjalne nadanie mu przez papieża tronu Aragonii. W tym samym miesiącu armia francuska przekroczyła granicę Aragonii. Postępy armii krzyżowej (w czerwcu wyprawa do Aragonii zyskała rangę krucjaty) były niewielkie. Na początku1285 zdobytoGironę. Tamkardynał Cholet ukoronował Karola na króla Aragonii. Nie mając jednak pod ręką korony, ukoronował go własnym kapeluszem. Karol zyskał w ten sposób przydomek „króla kapeluszy” (roi de chapeau).
Tymczasem flota aragońskaRogera z Laurii zniszczyła flotę francuską. Armia lądowa króla Filipa cierpiała nadyzenterię. W końcu Filip III zarządził odwrót. Nie dotarł jednak do Francji. Zmarł5 października1285 wPerpignan. Królem został starszy brat Karola,Filip IV Piękny. Rozpoczął on negocjację z Aragonią, ale toczyły się one dość opornie, gdyż Filip chętnie widziałby swego brata na aragońskim tronie.
Po kilku latach wojny obie strony zaczęły jednak dążyć do pokoju. Andegaweńskikról NeapoluKarol II był zdecydowany zakończyć wojnę z Aragonią, która wybuchła jeszcze za życia jego ojca w1282, kiedy to przeciwko Andegawenom zbuntowała się Sycylia i poddała się władzy króla Aragonii. W1289 Karol II przybył do Francji. Po kilku miesiącach negocjacji udało mu się przekonać Karola de Valois do rezygnacji z pretensji do aragońskiego tronu. Karol miał za to otrzymać hrabstwa Andegawenii i Maine, które w posagu miała mu wnieść córka Karola,Małgorzata. Ślub odbył się18 maja1290.19 lutego1291 zawarto traktat z Aragonią. W zamian za zrzeczenie się praw do tronu, Karol otrzymał od swojego brata część obszarów byłego hrabstwa Tuluzy. Ostateczne zrzeczenie się praw do tronu nastąpiło w1295.
Osobny artykuł:Krucjata aragońska.W1291 Karol otrzymał hrabstwo Alençon. W1293 został hrabią Chartres. Rozpoczął również błyskotliwą karierę wodza. W1297 dowodził wojskami francuskimi, które zaatakowałyFlandrię. W tym samym roku poprowadził wyprawę przeciwkoAkwitanii. W1299 zmarła jego żona Małgorzata i Karol ożenił się ponownie zKatarzyną de Courtenay, tytularną cesarzową Konstantynopola. W1301 papieżBonifacy VIII poprosił Karola o pomoc w walce z gibelinami w Italii. Karol, uważając, że ta wyprawa wzmocni jego pozycję w Italii, co okaże się pomocne w planowanej wyprawie naKonstantynopol, wyraził zgodę. W1302, obdarowany przez papieża tytułem hrabiego Romanii, spustoszył północną i środkową Italię (m.in. złupiłFlorencję, za co został skrytykowany przezDantego wBoskiej komedii) oraz w maju1302 zaatakował Sycylię. Udało mu się opanować znaczną część wyspy, ale upalne lato, choroby w armii i przynaglające go do powrotu listy Filipa IV (który właśnie poniósł klęskę we Flandrii) skłoniły go do rokowań z królemFryderykiem. Ich owocem był pokój wCaltabellotta, który kończył wojnę rozpoczętą w1282.
Katarzyna de Courtenay zmarła na przełomie1307 i1308 Karol jednak do końca życia marzył o krucjacie przeciwko Bizancjum i odzyskania cesarskiego tronu w Konstantynopolu. W1308 po śmierciAlbrechta I zgłosił swoją kandydaturę na tronŚwiętego Cesarstwa Rzymskiego, ale przegrał zHenrykiem VII Luksemburskim.
Odgrywał znaczną rolę we Francji za panowania ostatnichKapentyngów. Zdolny wódz, rozrzutny aż do przesady, był gorliwym obrońcą feudalnych przywilejów rycerstwa. Sprzeciwiał się więc polityce swojego brata Filipa IV, który ograniczał rolę stanu rycerskiego wzmacniając prerogatywy Korony i opierając się na wykształconych mieszczanach. W1311 znajdował się w składzie delegacji francuskiej na rokowania z Flamandami wTournai. Tam doszło do sporu Karola z jednym z najbliższych doradców Filipa IV,Enguerrandem de Marigny. Karol nigdy nie wybaczył Marigny'emu wydarzeń z Tournai.
Sprzeciwiał się postępowaniu Filipa IV wobec zakonutemplariuszy. W1314 sprzeciwiał się skazaniuwielkiego mistrzaJakuba de Molay na śmierć. Za każdym razem bezskutecznie.
Po śmierci Filipa IV, który zmarł29 listopada1314, królem został jego syn,Ludwik X Kłótliwy. Faktycznym władcą Francji został jednak Karol de Valois, a nie słaby król. W1315 udało się księciu doprowadzić do procesu i egzekucji de Marigny'ego. Ludwik X zmarł w1316, pozostawiając żonę,Klemencję, brzemienną. Karol starał się o regencję na czas ciąży królowej i małoletności jej potencjalnego syna, jednak pokonał go jego bratanek, młodszy brat Ludwika X,Filip de Poitiers. Królowa Klemencja rzeczywiście urodziła syna,Jana, ale zmarł on po 5 dniach. Filip de Poitiers został królem jako Filip V.
Za jego rządów wpływ Karola na władzę został ograniczony. Valois stał się, obokRoberta III d’Artois, największym oponentem króla. Filip V zmarł w1322 i tron objął jego młodszy brat,Karol IV Piękny. Karol de Valois odzyskał wpływ na rządy stając się ponownie faktycznym władcą Francji. W1324 poprowadził swoją ostatnią wyprawę wojenną do Gujenny, chcąc zmusićkróla AngliiEdwarda II do złożenia hołdu królowi Francji. Kampania zakończyła się sukcesem. Hołd złożył w sierpniu1325 syn Edwarda II,hrabia Chester.
Valois leżał już w tym czasie na łożu śmierci. Zmarł w grudniu1325 r.[1] Został pochowany w kościele Dominikanów wParyżu[1]. Jego najstarszy syn,Filip, został w1328 r. pierwszym królem Francji z dynastiiWalezjuszów[1].
Karol de Valois był trzykrotnie żonaty:
Karol de Valois jest jednym z głównych bohaterów cyklu powieściMaurice’a DruonaKrólowie przeklęci. Występuje on w pierwszych pięciu częściach sagi:Król z żelaza,Zamordowana królowa,Trucizna królewska,Prawo mężczyzn iWilczyca z Francji.
Postać Karola występuje również w dwóch ekranizacjach powieści. W wersji z1972 w reżyseriiClaude’a Barma rolę Karola zagrałJean Deschamps. W wersji z2005 w reżyseriiJosée Dayana w postać Karola wcielił sięJacques Spiesser.
| Hrabiowie Andegawenii |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Książęta Andegawenii |
|
.svg)
| Pierwsi hrabiowie | |
|---|---|
| Rorgonidesi | |
| Okres sprzeczny |
|
| Druga dynastia w Maine | |
| Walki o sukcesję |
|
| Andegawenowie |
|
| Linia andegaweńska Kapetyngów |
|
| Walezjusze | |
| Linia andegaweńska Walezjuszów |
|
| Dynastia Guise |
|
| Gonzagowie |
|
| Burbonowie |
|
| Władcy Cesarstwa Łacińskiego |
|
|---|---|
| Tytularni cesarze łacińscy |
|
