.jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 11 listopada 1839 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 lipca 1900 | ||
| Miejsce spoczynku | |||
| Zawód, zajęcie | przemysłowiec | ||
| |||
Karol Jan Szlenkier (Szlenker) (ur.11 listopada1839 w Warszawie, zm.13 lipca1900 tamże[1]) – polski przemysłowiec, filantrop.
Syn Karola, właściciela garbarni i Anny z Temlerów[2]. Karol Jan już jako dziewiętnastolatek zaczął zarządzać rodzinną garbarnią położoną na rogu ulicLeszno iŻelaznej w Warszawie. Fabryka wytwarzała skóry za ponad milion rubli rocznie i zatrudniała 150 robotników. W 1875 zbudował kolejną wielką garbarnię wBerdyczowie (na granicy Polesia i Podola). Uznał Berdyczów doskonałą lokalizację dla garbarni, ponieważ dzięki przywilejowi organizowania tam aż 10 jarmarków rocznie, Berdyczów stał się wielkim centrum handlowym, do którego zjeżdżali kupcy z różnych rejonów świata. Produkcja skór z tej garbarni pokrywała 1/5 zapotrzebowania armii rosyjskiej przed I wojną światową[3]. W 1889 założył spółkę „Fabryka Firanek, Tiulu i Koronek, Szlenkier, Wydżga i Weyer”. Był prezesem Kasy przemysłowców.
Z żoną Marią z Grosserów (1850–1913) miał 4 dzieci: Marię Zofię (zm. 1940), żonę Stanisława Wydżgi, Wandę, żonęIgnacego Chrzanowskiego,Zofię Reginę i Karola Stanisława (1884–1944)[4][5].
Naplacu Zielonym w Warszawie wzniósł w latach 1881−1883 dom nazywanypałacem Szlenkierów, który zaprojektowałWitold Lanci[3].
Przedsiębiorca, dla swoich robotników założył w 1875 kasę chorych, a w 1880 założył przyfabryczną szkołę trzyletnią dla 120 dla dzieci robotników w Warszawie przy ul. Leszno przeniesioną w 1913 na ul. Górczewską do nowego budynku, fundacji spadkobierców[6]. W 1883 utworzył kasę oszczędnościową i wniósł wkłady na konto wszystkich swoich pracowników, co kosztowało go w sumie 50 tys. rubli. Wprowadził też niespotykany jeszcze wówczas system premiowania pracowników za wieloletnią pracę. Wtedy działania te nazywano filantropią, dziś powiedzielibyśmy, że to społeczna odpowiedzialność biznesu[3].
Pod koniec XIX w. Karol Jan Szlenkier kupił majątek ziemski wDuboi, a zarządzanie nim powierzył ojcuStefana Laurysiewicza. Częstym gościem bywał tam przyjaciel Stefana,Józef Pankiewicz. W testamencie Karol Szlenkier przekazał Duboję najstarszej córce Marii Annie będącej żoną Stanisława Wydżgi wspólnika ojca w warszawskiej fabryce tiulu i koronek[3].
Pochowany 16 lipca nacmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie[7] (aleja C, grób 3)[8].
W październiku 1913 w Warszawie przy ul. Leszno został otwarty szpital dziecięcy im. Marii i Karola. Ufundowała go córkaZofia[9].
W listopadzie 1913 przy ul.Górczewskiej w Warszawie otwarto gmach dla szkoły rzemieślniczej im. Karola Szlenkiera, ufundowany przez spadkobierców Karola i Marii Szlenkierów[10]. W budynku do 1939 miał siedzibęPaństwowy Instytut Robót Ręcznych kierowany przezWładysława Przanowskiego; obecnie (2019) mieści sięInstytut Badań Edukacyjnych.
