 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 5 marca 1904 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 30 marca 1984 | ||
| Miejsce pochówku | |||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Inkardynacja | |||
| Prezbiterat | 1932 | ||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
| |||
Karl Josef Erich Rahner (ur.5 marca1904 weFryburgu Bryzgowijskim, zm.30 marca1984 wInnsbrucku) – niemiecki teolog i duchownykatolicki,jezuita.
Rahner był twórcą „antropologii teologicznej” oraz koncepcjianonimowego chrześcijaństwa, w której czerpał inspirację zegzystencjalizmu oraz myśliTomasza z Akwinu. Przez wielu uważany za twórcę mającego największy wpływ na teologięSoboru Watykańskiego II, był również źródłem inspiracji dlaJana Pawła II oraz wczesnego Josepha Ratzingera, późniejBenedykta XVI.
Syn Luise Trescher (1875–1976) i profesora gimnazjum Karla (1868–1934), jako czwarte z siedmiorga dzieci. Wkrótce po maturze, w ślad za swoim bratem Hugonem, 20 kwietnia 1922 wstąpił do zakonujezuitów. Nowicjat odbył w Tisis. Studia filozoficzno-teologiczne odbywał w Tusis,Feldkirch,Pullach,Valkenburgu w Holandii, Sankt Andrä, Fryburgu Bryzgowijskim i Innsbrucku. W 1922 roku rozpoczął czteroletnie studia filozoficzne. Ich skutkiem była napisana w 1928 roku wraz ze starszym bratem, Hugonem również Jezuitą, książka, zadedykowana i wysłana w prezencie ich ojcu 374 stronicowa książką zawierająca kilkanaście tekstów na różny temat. Pierwsze śluby złożył 27 kwietnia 1924 roku. W trakcie studium filozoficznego w Pullach dzięki profesorowi Berhardowi Jansenowi zaznajomił się z transcendentalizmem tomistycznym jezuickiego filozofa Josepha Maréchala oraz myśląImmanuela Kanta iMartina Heideggera. W tym też czasie zapoznał się z myślą antycznych pisarzy chrześcijańskich, co zaowocowało wieloma publikacjami im poświęconym. W latach 1925–1929 uczył młodszych seminarzystów łaciny i greki.
Od 1929 rozpoczął studia teologiczne w Holandii, gdzie uczestniczył w zajęciach prowadzonych przez wybitnego ekumenistę i późniejszego kardynała Augustina Beę. W tym też okresie poznał późniejszych wybitnych teologów i filozofów katolickich:Alfreda Delpa, Gustava Sievertha, Eugena Seitericha, Johannesa Lotza, Berharda Welte. Święcenia kapłańskie przyjął w 26 lipca 1932 w Monachium z rąk kardynała Michaela von Faulhabera. Studia teologiczne ukończył w Lavannataal w 1933, po czym udał się na końcowy etap tercjarskiej formacji jezuickiej -scholla affectus (szkoła uczuć) - do Sankt Andrä.
W 1934 powrócił do Fryburga w celu doktoryzowania się pod kierunkiem Martina Honeckera[1] Wtedy też uczestniczył w wykładach Martina Heideggera, który wywarł na niego istotny wpływ. Dysertacja, traktująca o teorii poznania uTomasza z Akwinu, była efektem dwóch lat pracy, ale nie została zaakceptowana przez promotora, który uznał, że jej autor nie zasłużył na tytuł doktorski - zarzutem było odejście od klasycznej, literalnej interpretacji Akwinaty i zbyt duże wpływy Heideggera. Później, w 1939, została ona wydana drukiem pod tytułemGeist in der Welt i spotkała się z dużym uznaniem.
Po pierwszym niepowodzeniu władze zakonne wysłały go do Innsbrucka, gdzie zaczął pracę nad doktoratem zatytułowanym:E latere Christi. Der Ursprung der Kirche als Zweiter Eva aus der Seite Christi des Zweiten Adam, za którą uzyskał ów stopnień naukowy w grudniu 1936. Habilitację przyznano mu już w lipcu następnego roku na podstawie prac opublikowanych w ostatnich pięciu latach. W Innsbrucku prowadził wykłady z na wydziale dogmatyki, a w Salzburgu serię wykładów z filozofii religii.1 lipca 1937 roku został mianowany docentem i rozpoczął wykłady o łasce w Innsbrucku i wówczas naszkicował swoje główne koncepcje teologiczne.
Po zamknięciu wydziału teologicznego przeznarodowych socjalistów schronił się w Wiedniu, gdzie w 1939 otrzymał pierwsze stanowisko naukowe. W latach 1944–1945 pracował jako duszpasterz licznych wiejskich parafii wDolnej Bawarii. W latach 1945–1948 był docentem dogmatyki w wyższej szkole zakonnej w Pullach, a w latach 1948–1949 profesorem zwyczajnym dogmatyki i historii dogmatów w Innsbrucku. Tu rozpoczął się najbardziej twórczy okres jego życia. W 1963 powołany został przezJana XXIII na teologaII soboru watykańskiego, w którego przygotowaniu odegrał istotną rolę. Był również osobistym ekspertem kardynałaFranza Königa. W 1964 objął katedrę chrześcijańskiej wizji świata naUniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium. Od 1967 aż do emerytury (w 1971) miał stanowisko profesora dogmatyki i historii dogmatów naWestfalskim Uniwersytecie Wilhelma w Münsterze. W 1969 był jednym z trzydziestu teologów mianowanych przezPawła VI do przetworzenia teologicznego dorobku Soboru. W 1971 został profesorem honorowym Wyższej Szkoły Filozoficznej w Monachium za osiągnięcia w zakresie badań z pogranicza teologii i filozofii. Otrzymał 15 doktoratów honoris causa. W 1970 otrzymałPour le Mérite za Naukę i Sztukę[2]. W 1981 przeniósł się do Innsbrucku, gdzie zmarł trzy lata później. Pochowany został 4 kwietnia w krypcie kościoła jezuitów.
Brał udział w licznych inicjatywach wydawniczych, z których największą było wydanieLexikon für Theologie und Kirche w latach 1957–1965.
Karl Rahner był jednym z najbardziej wpływowych teologów XX wieku, który znacząco wpłynął na II sobór watykański. Próbował – podobnie jakYves Congar,Joseph Ratzinger iHenri de Lubac – aktualne ludzkie doświadczenie oraz myśl połączyć z wiarą chrześcijańską. 16 tomów jegoSchriften zur Theologie (1954–1984) stanęło u podstaw nowego kierunku Kościoła katolickiego.
Źródłem jego myśli był tomizm, kantyzm, fenomenologia oraz egzystencjalizm. Podczas pierwszych lat w seminarium studiował praceImannuela Kanta iJosepha Maréchala, na równi z pracami wielkiego średniowiecznego teologaTomasza z Akwinu. W swoich pracach próbował połączyć to co najlepsze z myślenia przeszłości z myśleniem współczesnym. Szczególnie cenna jest jego koncepcjaanonimowego chrześcijaństwa.
Jego myśl spotyka się z krytyką pochodzącą z kręgów pragnących powrotu do przedsoborowej praktyki oraz myślineoscholastycznej.
Zarzutem skierowanym w stronę Rahnera jest także jego sprzeciw wobec encyklikiHumanae Vitae z 1968 roku. W artykule zamieszczonym w jezuickim organie prasowym "Stimmen der Zeit" pod tytułem <Zur Enzyklika „Humane vitae">, zarzucał on encyklice niejasne sformułowania, oraz zbyt konserwatywny wydźwięk, zwłaszcza w zakresie moralnej oceny antykoncepcji hormonalnej. Opowiadał się także za zmiennością nauczania wyrażonego w Magisterium i wzywał papieża Pawła VI do odwołania encykliki[3].
Opublikował łącznie ponad 4000 prac, w tym:
