Kapitan
Wojska Lądowe
| STANAG | OF-2 |
|---|
| Stopień wyższy | major |
|---|
| Stopień niższy | porucznik |
|---|
| Aktualne oznaczenie stopnia |
naramiennik |
kurtka nieprzemakalna |
| Oznaczenie stopnia do 1952 |
naramiennik |
| Oznaczenie stopnia do 1939 |
naramiennik |
| Oznaczenie stopnia w lotnictwie i Siłach Powietrznych 1936–1949 |
naramiennik |
Kapitan – termin pochodzi złac.capitaneus („zwierzchnik”), odcaput („głowa”).
Kapitan po raz pierwszy pojawił się w XIV wieku weFrancji jako dowódca rycerstwa jednego okręgu, a później we Francji i weWłoszech jako dowódca rot najemnych. Od połowy XVI wieku w Europie Zachodniej pełnił funkcję dowódcychorągwi jazdy lubkompanii piechoty.
W Polsce kapitan pojawił się w XVI wieku jako dowódca zaciężnej roty piechoty niemieckiej lub węgierskiej, złożonej z kilku kompanii – był więc wtedy równy rangąpułkownikowi. W XVII wieku istniał w Polsce urząd kapitana wojskowego, który dowodził przyboczną strażąhetmańską.
W XVII i XVIII wieku w niemal wszystkich armiach europejskich kapitan był dowódcą kompanii piechoty lubszwadronu jazdy bądźdragonii (także w Polsce w wojskachautoramentu cudzoziemskiego). W Polsce w okresieKsięstwa Warszawskiego iKrólestwa Kongresowego kapitan był dowódcą szwadronu jazdy, kompanii piechoty lubbaterii artylerii.
W okresie międzywojennym 1918-1939 kapitan był stopniem oficera starszego we wszystkich rodzajach sił zbrojnych (w odróżnieniu od oficerów młodszych – doporucznika, i sztabowych – odmajora).
Oznaczenie stopnia naczapce garnizonowej lubrogatywce składa się z wąskiegogalonu umieszczonego na całej długości łuku daszka oraz z czterech gwiazdek umieszczonych na środkuotoku.
Naberecie ifurażerce oznaka stopnia składa się z jednej belki i czterech gwiazdek. Natomiast na naramiennikach znajdują się cztery gwiazdki (bez belki). WWojsku Polskim II Rzeczypospolitej,Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie oraz wludowym Wojsku Polskim do 1952 roku stopień ten był opisywany trzema gwiazdkami[2].
Zgodnie z przepisami ubiorczymi żołnierzyWojska Polskiego z 1972 roku kapitan nosił cztery gwiazdki umieszczone na środkutaśmy otokowej w linii równoległej do krawędzi taśmy; ramiona gwiazdek stykały się ze sobą. Na daszku czapki garnizonowej – jeden galon szerokości 6 mm, naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku.Na beretach i furażerkach – jeden pasek na lewej stronie beretu (furażerki) długości 3 cm szerokości 5 mm, umieszczony pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz cztery gwiazdki rozmieszczone w linii prostej nad środkiem paska – prostopadle do jego położenia. Pierwszą gwiazdkę umieszczano w odległości 5 mm od paska do podstawy jej ramion, drugą gwiazdkę i następne – w odległości 5 mm od wierzchołka ramienia pierwszej gwiazdki do kąta wklęsłego ramion drugiej gwiazdki. Nanaramiennikach cztery gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika: pierwsza umieszczona w odległości 1,2 cm od wszycia rękawa, druga w odległości 5 mm od wierzchołka ramienia pierwszej gwiazdki do kąta wklęsłego między dwoma ramionami drugiej gwiazdki, trzecia i czwarta podobnie jak druga[3].
W myśl Przepisu Ubioru PolowegoWojsk Polskich r. 1919: na środku naramiennika wzdłuż trzy gwiazdki haftowane oksydowanymi nićmi lub wytłaczane pięciopromienne, o ostrych promieniach[a]. Na czapce na szwach wierzchu pojedynczy srebrny, oksydowany, płaski, szerokości 5 mm, sznurek. Na górnej krawędzi otoku dokoła, jeden takiż sznurek. Z przoduotoku trzy gwiazdki[4].
WWojsku Polskim Królestwa Kongresowego oznaką stopnia byłyszlify gładkie bez frędzli, a od 1827 roku szlify gładkie bez frędzli. Kapitan II klasy 4 gwiazdki. Na srebrnych epoletach gwiazdki złote, a na złotych gwiazdki srebrne[5].
WArmii Księstwa Warszawskiego oznaką stopnia byłyepolet z frędzlami na lewym ramieniu, a na prawym ramieniu kontrepolet (naramiennik bez frendzli)[5].
WWojsku polskim w okresie Sejmu Wielkiego i wwojsku Kościuszki oznaką stopnia były 4 gwiazdki[6].
- ↑Długość promienia od środka – 1 cm.
- ↑abLaprus 1971 ↓, s. 158.
- ↑J. Komornicki, Z. Bielecki, W. Bigoszewska, A. Jońca "Wojsko Polskie 1939-1945. Barwa i broń", s. 128, 172, 208
- ↑Przepisy ubiorcze WP 1972 ↓, s. 49-55.
- ↑Przepisy Ubioru Polowego WP 1919 ↓, s. 17.
- ↑abLinder 1960 ↓, s. oznaki stopni.
- ↑Linder 1960 ↓, s. oznaki stopni oficerów.
- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
- Marian Laprus [red.]: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979.ISBN 83-11-06229-3.
- Podręcznik dowódcy drużyny; Szkol. 378/69. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Przepis Ubioru Polowego Wojsk Polskich. Warszawa: Zakłady Graficzno-Wydawnicze "Książka", 1919.
- Przepisy ubiorcze żołnierzy Sił Zbrojnych w czasie pokoju; sygn. Mund.–Tab. 3/52. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1952.
- Przepisy ubiorcze żołnierzy Wojska Polskiego; sygn. Mund. 45/71/III. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
Obecne
| Szeregowi | |
|---|
| Podoficerowie | | podoficerowie młodsi | |
|---|
| podoficerowie starsi | |
|---|
|
|---|
| Oficerowie | | oficerowie młodsi | |
|---|
| oficerowie starsi | |
|---|
| generałowie (admirałowie) | |
|---|
|
|---|
Dawne
| W artylerii I RP | |
|---|
| Szeregowi | |
|---|
| Podoficerowie | |
|---|
| Chorążowie | |
|---|
| Oficerowie | |
|---|
