Kanalizacja,system kanalizacyjny – infrastruktura, która jest zbiorem wszystkich elementów służących do zbierania, transportu i unieszkodliwianiaścieków bytowo-gospodarczych oraz wód deszczowych za pomocąkanałów ściekowych. System kanalizacyjny składa się z następujących elementów[1]:
Podstawowe kryterium podziału systemów kanalizacyjnych opiera się na sposobie transportu łącznego bądź rozłącznego ścieków i wód opadowych. W związku z tym rozróżnia się następujące typy kanalizacji:
- kanalizacja bezsieciowa (bezodpływowa)
- kanalizacja ogólnospławna – wszystkie rodzaje ścieków na terenie objętym zasięgiem systemu (zlewni) są odprowadzane do tych samych kanałów, którymi potem trafiają do oczyszczalni. W szczególności oznacza to, że oczyszczalnia w okresach bezopadowych oczyszcza ścieki bytowo-gospodarcze, wody infiltracyjne i wody przypadkowe, natomiast w okresach występowania opadów, oczyszczaniu podawane są zarówno ścieki bytowo-gospodarcze, wody infiltracyjne i przypadkowe oraz w większym lub mniejszym stopniu wody opadowe. Kanalizacja ogólnospławna wyposażona jest wprzelewy burzowe, które pozwalają w okresach intensywnych opadów odprowadzić bezpośrednio do odbiornika część transportowanej systemem kanalizacyjnym mieszaniny ścieków. Ilość ścieków odprowadzanych do odbiornika, stanowiących tzw. zrzut burzowy wynika z możliwości przepustowych oczyszczalni ścieków, możliwości odbiornika ścieków do przyjęcia określonych ilości ścieków oraz możliwości retencjonowania ścieków.
- kanalizacja rozdzielcza – w systemie tym występują dwie odrębne sieci kanalizacyjne:sieć bytowo-gospodarcza nazywana zwyklesiecią sanitarną, którą transportowane są ścieki bytowo-gospodarcze oraz przemysłowe, a takżesieć deszczowa, którą odprowadzana jest woda opadowa. Ścieki opadowe najczęściej transportowane są bezpośrednio do odbiornika, najczęściej rzeki. W przypadkach określonych w przepisach prawa[2] powinny podlegać wcześniejszemu oczyszczeniu celem usunięcia np.substancji ropopochodnych izawiesin.
- kanalizacja półrozdzielcza – analogicznie jak kanalizacja rozdzielcza składa się z sieci sanitarnej oraz sieci deszczowej. Różnica polega na tym, że ten typ kanalizacji wyposażony jest wseparatory kanalizacji półrozdzielczej, które umożliwiają zrzut części ścieków deszczowych tzw. pierwszej fali spływu z sieci deszczowej do sieci sanitarnej. Dzięki takiemu zabiegowi najbardziej zanieczyszczona część ścieków deszczowych może zostać skierowana do oczyszczalni[1][3].
Najistotniejsza klasyfikacja systemów kanalizacyjnych opiera się na hydraulicznych warunkach przepływu ścieków i w związku z tym wyróżnia się następujące systemy:
- kanalizacja grawitacyjna – budowana jest na obszarach, na których występuje wyraźny spadek terenu w kierunku oczyszczalni ścieków. Ścieki w takim systemie są transportowane pod wpływemgrawitacji, ale przy spełnieniu warunku, żeprędkość przepływu ścieków jest co najmniej równaprędkości samooczyszczania zwanej niezamulającą z pewnymi wyjątkami dotyczącymi kanałów początkowych. Wariantem tego systemu jestkanalizacja grawitacyjno-pompowa, która jest stosowana w przypadku występowania przeszkód terenowych np. wzniesień, które wymuszają potrzebę stosowanie przepompowni.
- kanalizacja ciśnieniowa – ten system kanalizacyjny stosowany jest wyłącznie do transportu ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych. Ten rodzaj kanalizacji przeznaczony jest szczególnie do stosowania w terenie o urozmaiconej rzeźbie, gdzie spływ ścieków odbywa się w obu kierunkach i tym samym wykluczone jest zastosowanie kanalizacji grawitacyjnej, a przede wszystkim w terenach o zabudowie rozproszonej i bardzo rzadkiej. Transport ścieków wymuszony jest działaniem pomp ściekowych zlokalizowanych w miejscach powstawania ścieków.
- kanalizacja podciśnieniowa – jest to typ kanalizacji stosowany na terenach o niewielkich deniwelacjach, które tym samym wykluczają spływ grawitacyjny ścieków do oczyszczalni. W systemie tym, w stacjach wyposażonych w pompy podciśnieniowe i zlokalizowanych w pobliżu oczyszczalni ścieków wytwarzane jest podciśnienie, dzięki któremu następuje zasysanie ścieków ze zbiorników położonych w miejscach powstawania i transport w kierunku oczyszczalni.
Rury kanalizacyjne (PVC) przed montażem
Pokrywa studni kanalizacyjnej
Podziemne kanały ściekowe w Muzeum Kanalizacji w Paryżu
- ↑abHeidrichH. Z. HeidrichH.,Wodociągi i kanalizacje. Część 2, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2006,ISBN 978-83-02-07440-0 . Brak numerów stron w książce
- ↑akty prawne do ISAP-u (sejm.gov.pl)
- ↑BoltB. A. BoltB.,Burszta-AdamiakB.A. E. Burszta-AdamiakB.A.,Gudelis-TaraszkiewiczG.T. K. Gudelis-TaraszkiewiczG.T.,SuligowskiS. Z. SuligowskiS.,TuszyńskaT. A. TuszyńskaT.,Kanalizacja. Projektowanie, Wykonanie, Eksploatacja, Wydawnictwo Seidel-Przywecki, 2012,ISBN 978-83-60956-32-8 . Brak numerów stron w książce
.jpg)
