Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Kamerun

Na mapach:5°08′N 12°39′E/5,133333 12,650000
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Republika Kamerunu
Republic of Cameroon
République du Cameroun
HerbFlaga
HerbFlaga
Dewiza:Paix, Travail, PatriePeace, Work, Fatherland
(Pokój, Praca, Ojczyzna)
Hymn:Chant de Ralliement
(Pieśń zbiórki)
Ustrój polityczny

republika

Stolica

Jaunde

Data powstania

1 stycznia1960

Prezydent

Paul Biya

Premier

Joseph Ngute

Powierzchnia

475 440 km²

Populacja (2017)
• liczba ludności


24 277 000[1]

• gęstość

53 os./km²

Kod ISO 3166

CM

Waluta

frank CFA (XAF)

Telefoniczny nr kierunkowy

+237

Domena internetowa

.cm

Kod samochodowy

CAM

Kod samolotowy

TJ

Strefa czasowa

UTC +1

Język urzędowy

francuski,angielski

Religia dominująca

chrześcijaństwo (61%)

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


48,63 mld[1]USD
1 700[1]USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


133,46 mld[1]dolarów międzynar.[1]
4 665[1]dolarów międzynar.

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Ten artykuł dotyczy kraju. Zobacz też:inne znaczenia tej nazwy.

Kamerun,Republika Kamerunu (fr. Cameroun,République du Cameroun,ang. Cameroon,Republic of Cameroon) – państwo w środkowejAfryce, nadZatoką Gwinejską. Graniczy zNigerią,Czadem,Republiką Środkowoafrykańską,Kongiem,Gabonem iGwineą Równikową. Kamerun jest członkiemONZ,Unii Afrykańskiej i innych organizacji międzynarodowych.

Historia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Historia Kamerunu.

Pod koniec XVIII wieku koczowniczymuzułmański ludFulbe, pochodzący zSahelu, podbił tereny Kamerunu, wypierając lub wchłaniając miejscową ludność.

Portugalczycy dotarli do wybrzeży Kamerunu na początku XVI wieku. Ich nielicznefaktorie nadbrzeżne handlowały różnymi towarami, ale głównieniewolnikami. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku powstały pierwszemisjechrześcijańskie.

W roku 1884 Kamerun stał się koloniąniemiecką ze stolicą wBuéa, przeniesioną później doJaunde. PoI wojnie światowej Kamerun zostałterytorium mandatowymLigi Narodów, podzielonym pomiędzyWielką Brytanię iFrancję.

Francuska część kraju uzyskała niepodległość w 1960 r. jako Republika Kamerunu. W lutym 1961 r. przeprowadzono plebiscyt, mający zdecydować o przyszłości części brytyjskiej. W jego wyniku 2/3 terytorium na północy (zamieszkane głównie przez ludność muzułmańską) przyłączono do Nigerii, zaś pozostała część południowa (przeważnie chrześcijańska) przyłączyła się do Republiki Kamerunu, która przekształcona została tym samym w Federacyjną Republikę Kamerunu. Obie części nowej republiki, francuska i brytyjska, uzyskały autonomię.Ahmadou Ahidjo został pierwszym prezydentem kraju. W roku 1966 Ahidjo, działając w oparciu o resorty siłowe, zdelegalizował wszystkie partie polityczne. W 1970 r. stłumił rebelię organizacji UPC (Union of the Peoples of Cameroon). W 1972 wprowadził nową konstytucję, znoszącą federację, a ustanawiającąpaństwo unitarne.

W roku 1982 Ahidjo zrezygnował z urzędu i został na mocy konstytucji zastąpiony przez premieraPaula Biyę, pochodzącego z luduBeti-Pahuin. Ahidjo wkrótce pożałował, że Biya został jego następcą, lecz zorganizowany przez jego współpracowników w 1984zamach stanu nie udał się. Biya wygrał przeprowadzone w 1983 i 1984 r. wybory prezydenckie, w których był jedynym kandydatem. Wielopartyjne wybory w 1992 i 1997 r. wygrała jego partia – CPDM, jednak istniały podejrzenia, iż wyniki zostały sfałszowane.

Ostatnie wybory parlamentarne miały miejsce 22 lipca 2007 roku i ponownie zostały wygrane przez partię Biyi. Wraz z rosnącymi napięciami między chrześcijanami a muzułmanami na północy i pomiędzy anglofonami a frankofonami na południowym zachodzie, w Kamerunie rośnie zagrożenie wojną domową. W 2017 roku anglofońscy separatyści na terenie Regionu Północno-Zachodniego i Regionu Południowo-Zachodniego ogłosili niepodległośćAmbazonii.

Pochodzenie nazwy kraju

[edytuj |edytuj kod]

Nazwa państwa wywodzi się zportugalskiej nazwy rzekiWouriRio de Camarões (pol.Rzeka Krewetek), która w późniejszym okresie została rozciągnięta na cały kraj leżący nad tą rzeką.

Ustrój polityczny

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Ustrój polityczny Kamerunu.

Ustrój polityczny Kamerunu to połączenie demokracji parlamentarnej z systemem prezydenckim. Konstytucja została uchwalona w 1972 roku i znowelizowana w 1995. Władzą ustawodawczą jest liczące 180 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych, jednoizbowe Zgromadzenie Narodowe o 5-letniej kadencji, obradujące trzy razy w roku.

Głową państwa jestprezydent wybierany w wyborach powszechnych na 7-letnią kadencję. Prezydent posiada znaczny zasób władzy – może zatwierdzać i wetować ustawy, bez konsultacji z parlamentem powoływać i odwoływać członków rządu, sędziów, szefów przedsiębiorstw państwowych i urzędów centralnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoipremier mianowany przez prezydenta.

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Podział administracyjny Kamerunu.
Regiony Kamerunu

Kamerun dzieli się na 10 regionów (każdy zgubernatorem na czele mianowanym przezprezydenta):

  1. Adamawa
  2. Centralny
  3. Wschodni
  4. Dalekiej Północy
  5. Nadmorski
  6. Północny
  7. Północno-Zachodni
  8. Zachodni
  9. Południowy
  10. Południowo-Zachodni

i 58departamentów (każdy zprefektem na czele):

Ludność

[edytuj |edytuj kod]

Religie

[edytuj |edytuj kod]
Katolicka katedra wMbalmayo
 Osobny artykuł:Religia w Kamerunie.

Struktura religijna kraju w 2018 roku wedługThe World Factbook[2]:

Struktura religijna kraju w 2020 roku wedługThe ARDA[3]:

Miasta Kamerunu

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Miasta Kamerunu.

Poniższa lista przedstawia największe miasta Kamerunu[4]:


Duala
Duala
Jaunde
Jaunde

Lp.MiastoRegionLiczba mieszkańców

Garoua
Garoua
Kousséri
Kousséri

1DualaRegion Nadmorski1 338 082
2JaundeRegion Centralny1 299 369
3GarouaRegion Północny436 899
4KoussériRegion Dalekiej Północy435 547
5BamendaRegion Północno-Zachodni393 835
6MarouaRegion Dalekiej Północy319 941
7BafoussamRegion Zachodni290 768
8MokoloRegion Dalekiej Północy275 239
9NgaoundéréRegion Adamawa231 357
10BertouaRegion Wschodni218 111
11EdéaRegion Nadmorski203 149

Struktura etniczna

[edytuj |edytuj kod]
Taniec pogrzebowy wśród ludności Bamileke
Struktura etniczna, 2018[5]
Grupa etnicznaJęzykLiczebność w tys.Procent ludności
Kreole kameruńscyJęzyk kamtok ifrancuski350514,2%
Bamileke (9 grup)Języki bamileke283811,5%
FulaniJęzyk ful251510,2%
BetiJęzyk ewondo19197,8%
BuluJęzyk bulu11804,8%
BamumJęzyk bamum5862,4%
BassaJęzyk basaa4181,7%
HausaJęzyk hausa3681,5%
Gbaja (3 grupy)Języki gbaja222,70,9%
FangowieJęzyk fang1810,73%
KanuriJęzyk kanuri1570,64%
BafiaJęzyk bafia1270,51%
IgboJęzyk igbo1060,43%
PigmejeJęzyk baka530,21%
IbibioJęzyk ibibio530,21%
FrancuziJęzyk francuski410,17%

Geografia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Geografia Kamerunu.
Wulkaniczne ostańce w pobliżu miejscowości Rhumsiki na Dalekiej Północy
Przeprawa promowa przez rzekę Dja

Z powierzchnią 475 442 km² Kamerun, co do wielkości, zajmuje 53. miejsce wśród wszystkich państw świata[6], porównywalnie zPapuą-Nową Gwineą i nieco tylko mniejszymamerykańskim stanemKalifornia[7]. Kraj położony jest wŚrodkowej iZachodniej Afryce nad ZatokąBonny, częściąZatoki GwinejskiejOceanu Atlantyckiego. Literatura turystyczna określa Kamerun mianem „Afryki w miniaturze” ze względu na różnorodność klimatu: morski, pustynny, górski, tropikalny i sawannowy[8]. Kraj graniczy zNigerią od zachodu,Czadem od północnego wschodu, zRepubliką Środkowoafrykańską od wschodu orazGwineą Równikową,Gabonem i zRepubliką Konga od południa.

Kamerun dzieli się na pięć stref geograficznych, wyraźnie różniących się od pozostałych zarówno pod względem klimatu, rzeźby powierzchni, jak i wegetacji. Nizina nadbrzeżna sięga 15-150 kilometrów od Zatoki Gwinejskiej w głąb lądu[9], a jej przeciętna wysokość to 90 m n.p.m.[10] Pas ten, bardzo wilgotny i gorący, z krótkąporą suchą, jest gęsto zalesiony tropikalnym lasem deszczowym[11][12] Południowokameruński płaskowyż wznosi się nad niziną nadbrzeżną na średnią wysokość 650 m n.p.m.[13] Ten region jest również zdominowany przez deszczowe lasy tropikalne, ale ze względu na równowagępór deszczowych i suchych nie są one tak wilgotne, jak na wybrzeżu.

Nieregularny, przerywany łańcuch gór, wzgórz i płaskowyżów, zwanyPasmem Kameruńskim, rozciąga się od szczytu wulkanuKamerun na wybrzeżu (najwyższy punkt kraju – 4095 m n.p.m.[14]) prawie po Jezioro Czad na północnym krańcu kraju. Region ten ma klimat umiarkowany, szczególnie naZachodnim Płaskowyżu, aczkolwiek opady są tu też wysokie. Ziemia należy do najżyźniejszych w Kamerunie, głównie wokół stożków wulkanicznych[14]. Na skutek działalności wulkanicznej w tym regionie powstałyjeziora kraterowe. 21 sierpnia 1986 z jednego z nich (JezioroNyos) zaczął wydobywać siędwutlenek węgla powodując śmierć 1700-2000 ludzi[15].

Płaskowyż południowy przekształca się na północy w trawiastą, mocno sfałdowanąWyżynę Adamawa, stanowiącą barierę oddzielającą południową część kraju od północnej. Wyżyna wznosi się przeciętnie na 1100 m n.p.m.[13], z temperaturami od 22 do 25 °C i znacznymi opadami[16]. Doliny regionu północnego rozciągają się od stoków wyżyny po Jezioro Czad, wznosząc się przeciętnie na 300–350 m n.p.m.[14] Charakterystyczną roślinnością są sawannowe krzewy i trawy. Jest to obszar jałowy, z niewielkimi opadami i wysoką temperaturą.

Kamerun posiada cztery odrębnezlewiska. Głównymi rzekami na południu sąNtem,Nyong,Sanaga i Wouri. Wszystkie płyną w kierunku południowym i uchodzą do Zatoki Gwinejskiej.Dja iKadéï płyną w kierunku południowo-zachodnim i są dopływamiKonga. Na północy kraju rzekaBénoué płynie na północ i zachód uchodząc doNigru, zaśLogone uchodzi do Jeziora Czad, u brzegów którego Kamerun styka się z trzema innymi krajami.

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

Wartość Produktu Krajowego Brutto na głowę mieszkańca (PKB per capita) w roku 2009 był obliczany na 2253 USD[17], jeden z najwyższych w Afryce subsaharyjskiej[18]. Eksploatowane są złożaropy naftowej,boksytów,rudy żelaza oraz drewno[19]. Kamerun eksportuje m.in. kawę, drewno, kakao, banany, aluminium, bawełnę, gumę i bydło[19]. Głównymi rynkami zbytu sąFrancja,Włochy,Korea Południowa,Hiszpania iWielka Brytania. Kamerun znajduje się w strefie działaniaOrganizacji dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego (OHADA)[20]. Walutą obiegową jestfrank CFA. Bezrobocie w roku 2001 sięgało 30% populacji, a trzecia część społeczeństwa żyła poniżej progu ubóstwa obliczanego na 1,25 USD dziennie w roku 2009[21]. Od końca lat osiemdziesiątych XX wieku Kamerun jest objęty programami pomocowymiBanku Światowego iIMF w celu zmniejszenia bezrobocia, prywatyzacji przemysłu iwzrostu gospodarczego. Turystyka, zwłaszcza na wybrzeżu i w okolicach Góry Kamerun zapowiada znaczny wzrost gospodarczy[22].

Transport

[edytuj |edytuj kod]
Linia kolejowa łącząca Ngaoundéré z Yaoundé
 Osobny artykuł:Transport w Kamerunie.

Transport w Kamerunie przysparza wiele trudności. Drogi są w złym stanie[23] i uzależnione od zmiennej pogody, jako że tylko 10% posiada utwardzone nawierzchnie. Kontrole drogowe służą policji i żandarmerii głównie do wyłudzania łapówek[24]. Linia kolejowa łączy miejscowościKumba na zachodzie iBélabo na wschodzie oraz Ngaoundéré na północy. Lotniska międzynarodowe znajdują się wDuali iJaunde[19] oraz wGaroua. W ujściu rzeki Wouri znajduje się Duala, główny port morski kraju. Duże znaczenie ma też port wKribi[19].

Rynek mleka

[edytuj |edytuj kod]

Mimo wysokiej liczby bydła w Kamerunie, produkcja mleka w Kamerunie jest niezwykle niska (7,5 litra rocznie na mieszkańca, wobec średniej na świecie 45 litrów na mieszkańca) – w 2014 r. na import mleka do kraju wydano prawie 80 mln dolarów[25].

Siły zbrojne

[edytuj |edytuj kod]
Przedstawiciel ambasady USA z żołnierzami SZ Kamerunu
 Osobny artykuł:Siły Zbrojne Kamerunu.

Stosunki z sąsiednimi krajami układają się generalnie pomyślnie. Wyjątkami jest nierozwiązany konflikt graniczny z Gwineą Równikową. Napływ Kameruńczyków do Gwinei Równikowej, co wiąże się z nadzieją na zatrudnienie przy eksploatacji nowo odkrytych złóżropy, przyczynił się do wzrostu napięcia. W roku 1999 rządy Kamerunu, Gwinei Równikowej, Nigerii, Wysp św. Tomasza i Książęcej, Gabonu, Konga, Demokratycznej Republiki Konga iAngoli powołałyGulf of Guinea Commission mającą pomagać w rozwiązywaniu problemów, przede wszystkim granicznych, w regionie.

Kamerun dysponuje trzemarodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi,marynarką wojenną orazsiłami powietrznymi[26]. Uzbrojenie sił lądowych składało się w 2014 roku m.in. z 100 opancerzonych pojazdów bojowych, a marynarka wojenna dysponowała 57 okrętami obrony przybrzeża[26]. Siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 15samolotów transportowych, 11samolotów szkolno-bojowych oraz 9śmigłowców[26].

Wojska kameruńskie w 2014 roku liczyły 14 tys. żołnierzy zawodowych oraz 10 tys. rezerwistów. Według rankinguGlobal Firepower (2014) kameruńskie siły zbrojne stanowią 97. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 370 mln dolarów (USD)[26].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdefDane dotyczące PKB na podstawie szacunkówMiędzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023:International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-20]. (ang.).
  2. Cameroon, [w:] The World Factbook [online], Central Intelligence Agency, 19 października 2022 [dostęp 2022-10-24] (ang.).
  3. National Profiles [online], thearda.com [dostęp 2022-10-24] .
  4. Population of Cities in Cameroon. World Population Review. [dostęp 2018-07-18]. (ang.).
  5. Country: Cameroon – People Groups. Joshua Project, 2018. [dostęp 2018-07-17]. (ang.).
  6. Demographic Yearbook 1.
  7. „Rank Order – Area”.
  8. DeLancey and DeLancey 16.
  9. Fomesky et al 6.
  10. Neba 14.
  11. Neba 28.
  12. „Highest Average Annual Precipitation Extremes”.
  13. abNeba 16.
  14. abcNeba 17.
  15. DeLancey and DeLancey 161 podaje liczbę 1700; Hudgens and Trillo 1054 mówi o „co najmniej 2000”; West 10 twierdzi, że „ponad 2000”.
  16. Gwanfogbe et al 20; Neba 29.
  17. Międzynarodowy Fundusz Walutowy 2009.
  18. Musa Biya:Plan to keep power in Cameroon clears hurdle.
  19. abcdHans-DietrichH.D. Haasis Hans-DietrichH.D.,VictorV. Tsapi VictorV.,AnnaA. Förster AnnaA.,Logistics innovation and knowledge transfer in Cameroon, „Internationales Verkehrswesen”, 73, Baiersbronn-Buhlbach: Trialog Publishers, wrzesień 2021, s. 53–55,ISSN0020-9511 (ang.).
  20. Portal biznesowy Afryki.
  21. Human Development Indices.
  22. Neba, s. 173–176.
  23. Neba, s. 199.
  24. Neba, s. 111.
  25. Analiza atrakcyjności eksportu mleka do Kamerunu w 2015 roku. goafrica.gov.pl. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane ztego adresu (2015-06-24)].
  26. abcdCameroon. Global Firepower. [dostęp 2014-09-08]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • John Mukum Mbaku:Culture and Customs of Cameroon (Culture and Customs of Africa), Greenwood Press,ISBN 1-03-133323-1.
  • Aaron Neba:Modern Geography of the Republic of Cameroon, Bamenda, Neba Publishers 1999

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Państwa Afryki
Państwa
Terytoria zależne
Państwa nieuznawane orazterytoria autonomiczne
Integralne części państw
położonych poza Afryką

  1. Obecnie okupowana przez Maroko.
  2. Nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991.
  • p
  • d
  • e
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Mapa członków WTO

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamerun&oldid=77159738
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp