KalwariaKodeńska – zespółkaplicdrogi krzyżowej znajdujących się na terenie dawnej rezydencji roduSapiehów. Została wybudowana na wale otaczającym dawnyarsenał (zbrojownia – obecnie ołtarz polowy),cerkiew orazzamek Sapiehów. Obecnie miejsce wraz ze znajdującym się tu kościołem pw.św. Ducha,martyrologium, piwnicami zamkowymi, zbrojownią i ogrodem zielnym stanowi kompleks religijny.
W roku1927 naziemię podlaską przybyliMisjonarze Oblaci i stali siękustoszamisanktuarium Matki Bożej Gregoriańskiej. Po przybyciu zastali tylko puste mury obecnejbazyliki mniejszej. Udało im się odzyskać główny ołtarz zOpinogóry. Zaczęto już wówczas myśleć o nowym wystroju kościoła, a zarazem o projekcie kalwarii w miejscu dawnej rezydencji rodu Sapiehów.
Dokumentacją i projektowanie kalwarii kodeńskiej zajął się artysta i dobrodziej sanktuarium - prof.Marian Kiersnowski zWarszawy. Wówczas wraz z żoną ofiarnie pracował wtedy w kodeńskim kościele i na ten czas mieszkał w klasztorze Misjonarzy Oblatów. Jego autorstwa jest zarówno ambona, balaski, stalle, stacje drogi krzyżowej w bazyliceśw. Anny, jak i cztery boczne ołtarze orazorgany. Sam prof. Kiersnowski wyrzeźbił też figurę Matki Bożej Kodeńskiej, która znajduje się na jego grobie nacmentarzu w Kodniu.
Miejscem usytuowania kalwarii jest obszar dawnego zamkuSapiehów. Na początku lat 30. XX wieku usypano wokół dawnego arsenału wzgórze. Na fundamentach dawnego zamkowego arsenału zbudowanoołtarz polowy ze scenami z życia Maryi.
W latach 70.XX wieku odgruzowano i odbudowano dawne piwnice zamku rodu Sapiehów, które przykryto żelbetową płytą, służącą jako miejsce sprawowania mszy świętych podczas głównych odpustów diecezjalnych. Również w tych latach artystaTadeusz Niewiadomski wyrzeźbił drogę krzyżową. Prawie sto postaci naturalnej wielkości rozmieszczono na Kalwarii w 14 stacjach drogi krzyżowej. Każda kapliczka przykryta była drewnianym daszkiem.
W latach 2000–2007 wybudowano murowane kaplice drogi krzyżowej. Udało się odtworzyć również zabytkową studnię w dawnym ogrodzie Sapiehów, usytuowaną w odnowionym ogrodzie włoskim z altankami. Odnowiono wały wokół zamku i fosy. W 2006 r. stanął na kalwarii obok kościoła św. Ducha pomnik Jana Pawła II dla upamiętnienia jego pobytu w Kodniu w 1969 i 1977 r. Wykonawcą i autorem pomnika jest artysta rzeźbiarz Paweł Kisielnicki z Warszawy. Obecnie trwa rekonstrukcja bastionów ziemnych.
Czternaście stacji drogi krzyżowej autorstwa rzeźbiarzaTadeusza Niewiadomskiego umieszczonych jest na wale otaczającym kalwarię.
Wybudowany przez Pawła Sapiehę w latach 1530-1540 gotycki kościół pw. św. Ducha na wzgórzu zamkowym służył jako kaplica zamkowa dla potrzeb rodziny i dworu. Układem przestrzennym nawiązuje do świątyń bizantyjskich dobrze znanych z terenów słowiańskich. Do interesujących elementów wyposażenia należą:
Dnia 2 lipca 2005 ks. bpHenryk Tomasik poświęcił nowy ogród Zielny Matki Bożej, zwany tutaj labiryntem zielnym, którego projektantką była mgr inż. architekt zieleni i krajobrazu Halina Gołda-Krajewska z Wrocławia. Kształt labiryntu to rozwijające się płatkiróży, co ma przypominaćróżaniec i podkreślać charakter miejsca, ściśle związany z kultem Maryi.
Brama wejściowa do labiryntu to dwie tablice z dziesięciorgiem przykazań, mają one pomagać powrócić do pierwotnej harmonii człowieka z przyrodą i Bogiem. Zaraz za bramą, w centrum, znajduje się fontanna oczyszczenia, gdzie znajduje się napis:Oczyść mnie Panie z grzechów moich i spuść na mnie strumień twojej łaski. Spadająca z góry woda ma przypominać, że prawdziwe oczyszczenie człowieka pochodzi z góry – od Boga. Prócz głównej fontanny są jeszcze cztery boczne, przy których w formie księgi umieszczone są główne prawdy wiary.
Obecny Kodeński Ogród Zielny w kształcie róży jest trzecim takiego typu ogrodem w Europie.
Przy labiryncie zielnym rozmieszczone są kapliczki części radosnej różańca. Planowana część chwalebna będzie umieszczona w porciePawła Sapiehy, natomiast kapliczki tajemnic światła będą rozmieszczone na zalewie okalającym tzw. rozlewisko Genezaret.
Po przybyciu Oblatów do Kodnia na fundamentach dawnego arsenału wybudowano ołtarz polowy. W latach siedemdziesiątych XX wieku na miejscu zamku zbudowano obszerny taras, który służy pielgrzymom podczas kodeńskich odpustów. Wnętrze pod tarasem przeznaczono na muzeum.
Rozlewisko to nawiązuje do starych zapisów, iżzamek panów kodeńskich oblany był jeziorem przez które przepływa rzekaKałamanka oraz do Ewangelii, w której jest napisane, że Jezus odbił łodzią nieco od brzegu i nauczał. Dlatego na jeziorze zobaczyć można wyspy w kształcie łodzi z ozdobnymi trawami oraz krzewami, połączone systemem mostów. Główna wyspa symbolizuje łódź Jezusa z żaglem i napisemWypłyń na głębię. Nawiązuje ona do historii i Ewangelii. Całość ma służyć powiększeniu przestrzeni do rekreacji i ewangelizacji w Kodniu. Autorem całego projektu jest mgr inż. architekt zieleni i krajobrazu Halina Gołda-Krajewska z Wrocławia.
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Kalwaria Kodeńska |
