 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Dystrykt | Dystrykt Jerozolimy | ||
| Wysokość | 650 m n.p.m. | ||
| Populacja (1945) • liczba ludności |
| ||
| Data zniszczenia | 11 kwietnia1948 | ||
| Powód zniszczenia | atakHagany | ||
| Obecnie | |||
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |||
 31°47′39″N 35°09′27″E/31,794167 35,157500 | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Kalunja (arab. قالونيا) – nieistniejąca jużarabskawieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy wMandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczaswojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku sił żydowskiej organizacji paramilitarnejHagana 11 kwietnia1948 roku.
Kalunja leżała na wschodnich zboczach wzgórza na wysokości 650 metrów n.p.m. wGórach Judzkich, w odległości 6 km na zachód odJerozolimy. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 484,4 ha. We wsi mieszkało wówczas 1260 osób, w tym 350Żydów[1].
| Własność gruntów | Powierzchnia gruntów [ha] |
|---|---|
| Arabowie | 359,4 |
| Żydzi | 108,4 |
| publiczne | 16,6 |
| Razem | 484,4 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Powierzchnia arabska [ha] | Powierzchnia żydowska [ha] |
|---|---|---|
| uprawy nawadniane | 102,2 | 20,2 |
| uprawy zbóż | 84,6 | 10,9 |
| uprawy oliwek | 20 | 0 |
| nieużytki | 181,4 | 62,4 |
| zabudowane | 7,8 | 14,9 |
Wieś Kalunja została zidentyfikowana zkananejskim miastem Mosa[a]. W 71 roku cesarzWespazjan osiedlił w osadzie 800 rzymskich żołnierzy, zmieniając jej nazwę naColonia Amosa lubColonia Emaus[2]. W okresiepanowania Bizancjum nazwa ewoluowała naKoloneia, a w czasachkrzyżowców na Qalonie lub Kalunja. Arabski historyk Mujir al-Din wymienia wieś w 1192 roku, informując, że była ona położona w pobliżu Jerozolimy[2]. Tureckie sprawozdania podatkowe z 1596 roku wymieniają Kalunja jako małą wieś, której mieszkańcy płacili podatki z upraw pszenicy, jęczmienia i oliwek, oraz hodowli kóz i pszczół[3]. Pod koniec XIX wieku była opisywana jako niewielkiej wielkości wieś, położona na zboczu wzgórza nad drogą prowadzącą do Jerozolimy. Podróżnicy informowali, że znajdował się w niej „nowoczesny” zajazd. Mieszkańcy hodowali drzewa pomarańczowe i cytrusy, które rosły w całej dolinie[4]. W wynikuI wojny światowej, w 1918 roku całaPalestyna przeszła pod panowanieBrytyjczyków, którzy utworzyliMandat Palestyny. W okresiepanowania Brytyjczyków Kalunja była małą wsią[1]. Podczasarabskich zamieszek w Palestynie (1929 r.) kilku mieszkańców Kalunji wdarło się do sąsiedniegożydowskiego osiedlaMoca i zaatakowało odosobniony dom należący do rodziny Maklef – zginął ojciec, matka, syn, dwie córki i ich dwoje gości. Troje dzieci uciekło przez tylne okno i dzięki temu przeżyło. Jednym z nich byłMordechaj Maklef. Napastnicy zabili także samotnego policjanta i pasterza zatrudnionego przez rodzinę Maklef[5].
Przyjęta 29 listopada 1947 rokuRezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała podział Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Plan podziału przyznawał obszar wioski Kalunja państwu arabskiemu[6]. Żydzi zaakceptowali plan podziału, jednak Arabowie doprowadzili dzień później do wybuchuwojny domowej w Mandacie Palestyny. Już w grudniu 1947 roku wieś zajęłyarabskiemilicje, które atakowały żydowską komunikację w okolicy. Z tego powodu siły żydowskiej organizacji paramilitarnejHagana przeprowadziłyoperacjęNachszon, podczas której 11 kwietnia 1948 roku siłyPalmach zajęły wieś. Wysiedlono wówczas wszystkich jej mieszkańców, a większość budynków wyburzono[1].
Tereny wsi włączono w obszar żydowskiej miejscowościMewasseret Cijjon. Palestyński historykWalid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Kalunja: „Tylko kilka domów wciąż stoi, w południowo-zachodniej części terenu jest cmentarz. Mają one łukowate drzwi i okna. Jeden z domów jest obecnie zajmowany przez żydowską rodzinę. Po całym terenie rozproszony jest kamienny gruz, części zawalonych dachów cementowych i żelazne ramy okienne. Nadal stoi starasynagoga zbudowana w 1871 roku; ma ona łukowe bramy i okna. Obszar porasta dzika trawa, która jest co roku wypalana, aby wyczyścić podejście do sąsiedniej osady. Zachowały się tarasy wsi. Teren porastają drzewa migdałowe, figowe i oliwki”[1].
