Kalam (arab. „dyskurs, rozprawa”) – wislamie dyskusja, a takżeteologia dogmatyczna, odwołująca się do danych spisanych, lecz również rozumowych[1].
Kalam był pierwszą formąarabskiej myśli filozoficznej[2]. Jest to swego rodzaju mahometańskascholastyka[3]. Powstanie kalamu datuje się w początkach VII w.[4].
Ilm al-kalam – teologia dialektyczna, dawała podstawy wiary, na których mogło się oprzeć prawo muzułmańskie (fikh).
Różne szkoły w różny sposób odnosiły się do spekulacji religijnych.Hanbalici sprzeciwiali się kalamowi, podobnie jak niektórzyszafi’ici iszkoła malikicka wMaghrebie. Z biegiem czasu nastąpiło zbliżenie kalamu dofilozofii, o czymIbn Chaldun powiedział: „pytania kalamu i filozofii tak się pomieszały, że nie można ich rozróżnić”.
Mutakallim – osoba stosująca metodę kalam[4].
- Arabska filozofia średnich wieków. W: Historia filozofii. Pod redakcjąG. F. Aleksandrowa,B. E. Bychowskiego,M.B. Mitina,Pawła Judina. Tłum. zrosyjskiego Aleksander Neyman,Roman Korab-Żebryk, Bogdan Kupis. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961, s. 500–517. (pol.).
- Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna wydawnictwa Gutenberg Print sp.z o.o.,Warszawa, 2000, tom 34/12
