Kabul (dari ,paszto کابل) –stolica i największe miastoAfganistanu , liczące ponad 4,6 mln mieszkańców (2021), położone wprowincji (wilajecie) Kabul ; główny ośrodek gospodarczy, naukowy i kulturalny kraju; w starożytności znane jakoOrtospana ,Kabura (Κάβουρα ),Kophes lubKophene .
Kabul leży na wysokości 1807 mn.p.m. , w wąskiej kotlinie górskiej, ograniczonej góramiHindukusz na północy iSpin Ghar na południu, nad rzekąKabul . Miasto jest połączone okrężną autostradą tzw. Ring Road zGhazni ,Kandaharem ,Heratem orazMazar-e Szarifem .
Kabul, cytadelaBala Hissar (1879) Kabul, al. Maiwand w czasie wojny domowej (1993) Kabul ma ponad 3000 lat, wieleimperiów walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuższlaków handlowych południowej icentralnej Azji . Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonówImperium Achemenidów . W 331 p.n.e.Aleksander Wielki pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częściąImperium Seleucydów , a następnie państwaMaurjów . Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicąKrólestwa Kuszanów . W 1504 r.Timurydzki książęBabur zdobył Kabul. W 1776 r. stał się stolicą Afganistanu zaTimura Szaha Durrani [ 2] . W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczasIII wojny brytyjsko-afgańskiej , miasto było bombardowane przez lotnictwoRAF Indii Brytyjskich[ 3] .
Odrewolucji kwietniowej (1978), poprzezradziecką interwencję w Afganistanie w latach 80., rządytalibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez rebeliantów. Aktualnie[kiedy? ] jest ono w fazie rekonstrukcji[ 4] .
W czasiewojny w Afganistanie Kabul zostałzajęty przez talibów 15 sierpnia 2021[ 5] ; tego samego dnia prezydent AfganistanuAszraf Ghani opuścił miasto[ 6] ; pod kontrolą wojska amerykańskiego pozostawał przez kolejne dwa tygodnie jedynie międzynarodowyport lotniczy Kabul , z którego do 30 sierpnia prowadzono pospieszną i chaotyczną ewakuację[ 7] [ 8] [ 9] .
Kabul (1982) W mieście produkuje się głównieamunicję ,tkaniny ,meble i uprawiaburaki cukrowe , ale od 1978 r. rozwój ekonomiczny miasta był ograniczony, co było spowodowane prawie nieustającą wojną. Stan gospodarczy miasta uległ poprawie od czasuinterwencji NATO w Afganistanie w 2001 roku[ 10] .
↑ Estimated Population of Afghanistan 2021 ↑ Encyclopedia Britannica ↑ The Road to Kabul: British armies in Afghanistan, 1839-1919,National Army Museum , UK . [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane ztego adresu (2010-11-26)].↑ Archnet [online], archnet.org [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane zadresu 2011-06-04] .↑ Jerzy Haszczyński: Talibowie w Kabulu. W stolicy Afganistanu przerażenie i panika . rp.pl, 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16]. ↑ (kgr): Prezydent Aszraf Ghani: opuściłem kraj, by uniknąć rozlewu krwi . 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16]. ↑ (mmi): Loty pasażerskie z Kabulu odwołane. Przestrzeń powietrzna została udostępniona wojsku . pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16]. ↑ (liv): Chaos w Kabulu. Samoloty nie startują. Talibowie uniemożliwiają opuszczenie lotniska . pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16]. ↑ Simon Scarr, Marco Hernandez, Wen Foo, Manas Sharma, Anand Katakam: Chaos in Kabul . reuters.com, 18 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-21]. ↑ Kabul: Encyclopedia II – Kabul – Reconstruction . experiencefestival.com. [zarchiwizowane ztego adresu (2012-03-07)].Stolice państw Azji
Abu Zabi ,Zjednoczone Emiraty Arabskie Amman ,Jordania Ankara ,Turcja Aszchabad ,Turkmenistan Astana ,Kazachstan Bagdad ,Irak Baku ,Azerbejdżan Bandar Seri Begawan ,Brunei Bangkok ,Tajlandia Bejrut ,Liban Biszkek ,Kirgistan Dhaka ,Bangladesz Damaszek ,Syria Dili ,Timor Wschodni Doha ,Katar Duszanbe ,Tadżykistan Dżakarta ,Indonezja Erywań ,Armenia Hanoi ,Wietnam Islamabad ,Pakistan Jerozolima ,Izrael Kabul ,Afganistan Katmandu ,Nepal Kuala Lumpur ,Malezja Kuwejt ,Kuwejt Male ,Malediwy Manama ,Bahrajn Manila ,Filipiny Maskat ,Oman Moskwa ,Rosja Naypyidaw ,Mjanma Nikozja ,Cypr Nowe Delhi ,Indie Pekin ,Chiny Phnom Penh ,Kambodża Pjongjang ,Korea Północna Rijad ,Arabia Saudyjska Sana ,Jemen Seul ,Korea Południowa Singapur ,Singapur Sri Dźajawardanapura Kotte ,Sri Lanka Taszkent ,Uzbekistan Tbilisi ,Gruzja Teheran ,Iran Thimphu ,Bhutan Tokio ,Japonia Ułan Bator ,Mongolia Wientian ,Laos Państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej