Kabestan – urządzenie spotykane zazwyczaj najednostkach pływających lub w przemyśle, służące do ułatwieniawybierania bądźluzowania lin, łańcuchów będących pod znacznym obciążeniem. W swojej najwcześniejszej formie występował jako trzonek składający się z drewna, zamontowany pionowo na statku. Owijały go liny kilkoma oplotami, powodując większe tarcie, i zabezpieczała go zapadka uniemożliwiająca odwijanie. Zawsze był nawinięty w kierunku ruchu wskazówek zegara (patrząc od góry). Urządzenie uważane jest za hiszpański wynalazek[1].
Najednostkach pływających kabestan służy do wciągania (tzw.wybierania) na pokład lin, łańcuchów kotwicznych,cum, a wżeglarstwie także do wybierania linolinowania ruchomego obsługującychżagle idrzewca. Grubsze liny obsługuje się zazwyczaj cały czas kabestanami, mniejsze tylko podczas końcowego napinania (dociągania).
Dzięki swojej budowie kabestan pozwala uzyskać redukcję siły od kilku do kilkunastu razy w zależności od konstrukcji i rozmiarów. Tarcie występujące pomiędzy kolejnymi oplotami liny oraz bębnem uniemożliwia samoczynneluzowanie. Kabestan może być wyposażony whandszpak, tj. korbę służącą do obracania bębna. Występują kabestany jedno-, dwu- lub trójbiegowe. W pierwszym przypadku handszpak obracany jest zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zmieniając kierunek na przeciwny uzyskuje się drugi bieg. W kabestanach z trzecim biegiem dodatkowe przełożenie następuje po naciśnięciu przełącznika i obracaniu handszpakiem zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Kabestany z trzecim biegiem zostały wprowadzone do użytku w 1970 r. przez firmę Lewmar. Innowacją w konstrukcji kabestanów były mechanizmy samociągnące, wykorzystująceknagi samozaciskowe, przez co wolny koniec liny nie musiał być obsługiwany przez członkazałogi.
Na jachtach regatowych można spotkać kabestan z szybkim napędem tzw. młynek do kawy. To usytuowana w okolicy śródokręcia duża korba, sprzężona z kabestanami na pokładzie i umożliwiająca szybką i precyzyjną obsługę dowolnie wybranego.
Na starych żaglowcach kabestany były pokaźnych rozmiarów i obsługiwała je grupa marynarzy napierających nahandszpaki – drewniane uchwyty wtykane w górną część bębna kabestanu na czas pracy. Na największych jednostkach przy najtrudniejszej czynności – wyrywaniukotwicy z dna – pracowała czasem niemal cała załoga, a kabestany kotwiczne były nawet kilkupiętrowe, z kilkoma osobami obsługującymi jeden handszpak. Od końca XIX w. zaczęto stosowaćkabestany parowe, a następnie elektryczne. Małe ręczne kabestany są rozpowszechnione najachtach żaglowych.
Słowo pochodzi od starofrancuskiegocapestan lubCabestan(t), od starego prowansalskiegoCabestan zcapestre „krążka kręgowego”, od łacińskiegocapistrum – uprząż,capiens – połów, uznaje się, że do języka angielskiego weszło z Portugalii w XIV w. za pośrednictwem hiszpańskich żeglarzy w czasie wypraw krzyżowych[2].
Nowoczesne kabestany są zasilane elektrycznie, hydraulicznie, pneumatycznie lub za pośrednictwem wewnętrznego silnika spalinowego. Zwykle montuje się również skrzynię biegów w celu zmniejszenia prędkości, w stosunku do źródła napędu, zwiększenia momentu obrotowego.
Z żeglarskiej terminologii zaczerpnięto nazewnictwo dla wciągarek hydraulicznych[3] w zastosowaniu przemysłowym, służących do przeciągania liny z dużymi siłami z wykorzystaniem momentu obrotowego lub przechowywania ich na bębnach. Wciągarki przemysłowe wyposażone są zwykle w podwójny kabestan z wieloma rowkami redukujący ślizganie się przewodów lub lin. Wersja kabestanów o dużej średnicy spotykana jest w energetyce jakohamownik do hamowania delikatnych przewodów podatnych na złamania takich jak światłowody, OPGW lub aluminiowe z rdzeniem kompozytowym.
Hydraulicznie napędzane kabestany stosowane są w stoczniach, jak również w energetyce do ciągnięcia przewodów w budowie linii wysokiego napięcia oraz w kolejnictwie do wywieszania sieci trakcyjnych i przemieszczania wagonów na krótkich odcinkach.
W zależności od funkcji kabestanu wyróżnia się typy:
 | Zobacz hasłokabestan w Wikisłowniku |