Zobacz też:inne znaczenia.| miasto igmina | |||||
.jpg) Stare miasto w Kłodzku | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Data założenia | przed 981 | ||||
| Prawa miejskie | pomiędzy 1253 a 1278 | ||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia | 24,84 km² | ||||
| Wysokość | 280–431 m n.p.m. | ||||
| Populacja (30.10.2025) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna | 74 | ||||
| Kod pocztowy | 57-300, 57-303, 57-304 | ||||
| Tablice rejestracyjne | DKL | ||||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||
 50°26′10″N 16°39′01″E/50,436111 16,650278[2] | |||||
| TERC (TERYT) | 0208021 | ||||
| SIMC | 0984077 | ||||
| Hasło promocyjne: Stąd wszędzie jest bliżej | |||||
Urząd miejski pl. Bolesława Chrobrego 157-300 Kłodzko | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Kłodzko (tuż po wojnieKładzko[3][4];łac. Glacium,Glacensis urbs,Glocium;niem. Glatz,dial.Glooz;cz. Kladsko) –miasto wwojewództwie dolnośląskim, siedzibapowiatu kłodzkiego igminy wiejskiej Kłodzko.
Według danychGUS z 30 października 2025 r. miasto miało 24 363 mieszkańców[5] (173. miejsce w kraju). Gęstość zaludnienia wynosiła 981 osób/km² (21. miejsce w województwie)[6].
Osobny artykuł:Środowisko naturalne Kłodzka.Główne miastoziemi kłodzkiej. Leży w północno-wschodniej częściKotliny Kłodzkiej, u południowo-zachodnich podnóżyGór Bardzkich na wysokości 280–431 m n.p.m. Najniższy punkt położony jest w pobliżu ujściaŚcinawki do Nysy Kłodzkiej, na północyUstronia, a najwyższym jest wzgórzeSzyndzielnia w północno-wschodniej części miasta.
Granice administracyjne miasta wyznaczają[7]:
Rozciągłość zabudowań miejskich w kierunku południkowym wynosi ok. 7,6 km, a w kierunku równoleżnikowym ok. 6,4 km[8]. Oś całego zespołu miejskiego wyznaczaNysa Kłodzka wraz z dopływami. W samym mieście od Nysy oddziela sięMłynówka, obejmująca dużąwyspę, na której leży dawnePrzedmieście Piasek oraznowe osiedle[9].
Kłodzko leży na klimatycznej strefie przejściowej, z niewielką przewagą klimatu kontynentalnego[10]. Średnia temperatura roku wynosi 7,4 °C, z kolei roczna amplituda sięga 19,3 °C.Opady atmosferyczne zamykają się w granicach 599 mm[11].
Kłodzko rozwinęło się nadNysą Kłodzką. W obrębie miasta uchodzą do niej tylko małe cieki o charakterze potoków:Jodłownik iJaszkówka. Powyżej niego do Nysy Kłodzkiej wpływaBystrzyca Dusznicka, przed samym Kłodzkiem Nysa zasilana jest jeszcze przezBiałą Lądecką, a poza miastem na północy przezŚcinawkę[12].
Specyfika położenia Kłodzka oraz zbieg kilku ważniejszych cieków przyczynia się czasem do znacznych szkód wskutek spiętrzenia wód Nysy Kłodzkiej. Do największychpowodzi należały te w latach: 1310, 1938, 1997 oraz2024. Nysa zasilaMłynówkę, zasilającą kiedyś dwa młyny i wydzielającąWyspę Piasek[13].
Roślinność naturalna Kłodzka należy do Działu Sudeckiej Krainy Podgórza Okręgu Środkowosudeckiego.
Przy intensywnym zagospodarowaniu rolniczym już wśredniowieczuKotlina Kłodzka została pozbawiona w większości zadrzewienia, które zostało zastąpione przez pola uprawne. Świadectwem po tych dawnych zespołach leśnych są nieliczne okazałedrzewa o charakterzepomnikowym, jak np. 400-letnicis naJurandowie o 14 m wysokości i obwodzie 1,5 m oraz 300-letniklon o wysokości 16 m i obwodzie 4,38 m.
W niektórych rzadkich dolinkach zachowały się fragmenty łęgu jesionowegoCaricii remotae-Fraxinetum z licznymiskrzypami olbrzymimi,śledziennicą naprzeciwlistną,przetacznikiem górskim ibodziszkiem żałobnym.
Na łąkach użytkowanych w sposób mniej intensywny spotkać można wiele roślin, takich jak:rdest wężownik,pełnik europejski zwanyróżą kłodzką orazjaskier.
W samym mieście jedyne większe zespoły drzewiaste zachowały się na terenachFortecznej Góry iOwczej Góry, głównie od północy i zachodu. Są to drzewostanydębowo-lipowe zbukiem igrabem o charakterze parkowym, podobnie jak nadMłynówką, nad którą malowniczy akcent tworząwierzby płaczące. Poza centrum występują głównie przy ulicachklony ilipy[14].
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | 13.1 | 16.3 | 20.1 | 28.0 | 31.0 | 33.0 | 35.9 | 34.9 | 28.6 | 25.3 | 17.6 | 12.5 | 35,9 |
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 0,6 | 1,9 | 6,5 | 12,6 | 18,0 | 20,7 | 22,8 | 22,9 | 17,8 | 12,4 | 5,8 | 1,8 | 12,0 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | −2.2 | −1.4 | 2,3 | 7,1 | 12,3 | 15,1 | 16,9 | 16,6 | 12,4 | 7,9 | 2,8 | −0.7 | 7,4 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | −5.1 | −4.7 | −1.1 | 2,2 | 6,6 | 9,8 | 11,5 | 11,0 | 7,9 | 4,2 | 0,2 | −3.3 | 3,3 |
| Rekordy minimalnej temperatury [°C] | −27.1 | −25.4 | −18.3 | −8.0 | −3.3 | 1.3 | 4.1 | 3.5 | −0.6 | −6.5 | −16.2 | −25.0 | −27,1 |
| Opady [mm] | 30 | 27 | 36 | 38 | 62 | 85 | 93 | 75 | 57 | 35 | 34 | 35 | 607 |
| Średnia liczba dni z opadami | 9 | 7 | 9 | 8 | 10 | 11 | 11 | 10 | 9 | 6 | 8 | 9 | 107 |
| Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979–2013[15] | |||||||||||||
![Topola czarna[16]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2fpl.wikipedia.org%2fwiki%2fPlik%3aTopola_czarna_w_Klodzku.jpg)
W mieście Kłodzku rośnie 5drzew, uznanych zapomniki przyrody. Są to[9]:
W samym mieście występująwróble domowe igołębie domowe[14].
Nazwa miejscowości gramatycznie utworzona została poprzez dodanie do słowakłoda przyrostka-sk, który jestformantem produktywnym dla nazwtopograficznych idzierżawczych, stanowiąc charakterystyczną cechęsłowiańskich oraz polskich geograficznych nazw miejscowych i przestrzennych[17].
Kłodzko po raz pierwszy pojawia się na kartach historii w 981 r. połacinie jakocastellum Kladsko. Nazwa ta wywodzi się od surowca drzewnego do budowy obiektów architektonicznychdrewnianych kłód[18] (czes.kláda), której źródłosłowem jest słowokłaść. Słowo kłoda literalnie oznacza położony pień ściętego drzewa. Z surowca tego budowano mosty, domy oraz umocnienia obronne grodu naGórze Fortecznej[19]. Od nazwy kłód przerzucanych przez rzekę powstało używane w obecnej polszczyźnie słowokładka oznaczające prowizoryczny bądź niewielki mostek.
W 1613 r. śląski regionalista i historykMikołaj Henel zPrudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt.Silesiographia podając jej łacińską nazwę:Glocium[20].Heinrich Adamy w dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku weWrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia nazwę –Kladsko, podając jej znaczenieHolzburg aus Baumstämmen, czyli „Drewniany gród (zamek) zbudowany z pni”[18].
W późnym średniowieczu, w wyniku kolonizacji niemieckiej, nazwa miasta zostałazgermanizowana naGlatz (1291)[21]. W późniejszych wiekach niemieccy badacze tworzyli na jej podstawie pozbawione lingwistycznego uzasadnienia teorie o możliwości założenia miasta przezRzymian. Dowodem miały być znalezione monety rzymskie[22] czy rzekome pochodzenie nazwyGlatz od łacińskiego wyrazuglacies (lód). Jeszcze w XIX w. próbowano dowodzić, że twórcą miasta byłHenryk I Ptasznik lub nawetKarol Wielki[23].
Polską nazwęKładzko orazKlacko i niemieckąGlatz w książceKrótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej wGłogówku w 1847 wymienił śląski pisarzJózef Lompa[24].
Na mapach z XIX i XX wieku polską nazwą miasta było najczęściejKładzko[25]. Po włączeniu miasta do Polski najpierw przyjęto nazwęKładzko[26], a ostatecznie spolonizowaną formęKłodzko.
Osobny artykuł:Herb Kłodzka.Herbem Kłodzka jest białylew na czerwonym polu, ze złotą koroną i rozdwojonym ogonem. Tradycja przypisuje nadanie herbu miastu królowiPrzemysłowi Ottokarowi II w połowie XIII w. Jest najstarszym symbolem miasta, który pojawia się już wśredniowieczu[27].
Flaga miejska w postaci dwóch poziomych pasów: żółtego i czerwonego. Barwy te wywodzą się z herbuhrabstwa kłodzkiego. Flaga została ustanowiona uchwałąrady miejskiej w 1990 r. Wywieszana jest z okazji lokalnych uroczystości, spotkań miast partnerskich[28].
Jest to melodia odtwarzana z wieżyratuszowej codziennie w samo południe. Pierwszy kłodzki hejnał skomponował Tadeusz Kaszczuk, a po raz pierwszy został odegrany 10 maja 1962 r.[29] Autorem kolejnej melodii byłStanisław Dąbrowski[30].
Osobny artykuł:Browary w Kłodzku.Na dzieje i znaczenie miasta wpłynęło jego położenie w północno-wschodniej częściKotliny Kłodzkiej na pograniczupolsko-czeskim.
W okolicy Kłodzka istniało skupisko starego osadnictwa wczesnośredniowiecznego, a nawet wcześniejszego. Przez miasto przechodziła jedna z odnóg tzw.szlaku bursztynowego. Pod koniec X wiekugród należał do suwerennego państwalibickiego, którego władcą byłSławnik, ojciecśw. Wojciecha[31]. Data śmierci Sławnika – 981 zanotowana przez czeskiego kronikarzaKosmasa jest pierwszą wzmianką historyczną o Kłodzku[32].
Przez cały XI w.ziemia kłodzka była terenem uporczywych walk międzyPiastami aPrzemyślidami. W 1003 r. Kłodzko zostało na krótko opanowane przezBolesława Chrobrego. W 1114 r. gród został zdobyty przez księciaSobiesława I, który w 1137 r. zawarł zBolesławem Krzywoustympokój zielonoświątkowy, potwierdzający przynależność ziemi kłodzkiej do Czech[33][34].
W 2 połowie XII w. położone u stóp kasztelańskiego zamkupodgrodzie zaczęło przekształcać się w osadę o charakterze rzemieślniczo-targowym, zamieszkiwaną przez ludnośćsłowiańską. Rejon na północ odrynku kolonizowany był przezNiemców[35]. Kolonizacja niemiecka wzmogła się po przybyciu w 1169 r. do Kłodzkajoannitów[36].
Rozwinięta z podgrodzia osada targowa przekształciła się wmiasto, zanim nastąpiła oficjalnalokacja. Niestety nie zachował się dokument lokacyjny, ale niektórzyhistorycy uważają, że mogło to nastąpić już w 1223 r. Natomiastherb przedstawiający lwa z rozdwającym się ogonem został nadany miastu dopiero za panowaniaPrzemysła Ottokara (1253–1278). Pierwsza wzmianka o wójcie kłodzkim pochodzi z 29 marca 1275 r.[37] W miejsce kasztelanów władzę w mieście objęliwójtowie. W zamku wybudowanym po 1129 r. naGórze Zamkowej rezydowalistarostowie – namiestnicy królewscy, zarządzający całąziemią kłodzką[38].
Na zasadzie dożywotniegolennaziemią kłodzką władaliPiastowie śląscy:Henryk IV Prawy (Probus) (1278–1290),Henryk VI Dobry (1327–1335) iBolko II ziębicki (1337–1341)[39].
W wyniku lokacji uformował się nowy układ przestrzennymiasta, który z niewielkimi zmianami przetrwał do dzisiaj. W 1324 r. miasto wykupiłowójtostwo. Od 1310 r.joannici prowadzili w mieście szkołę parafialną, której najwybitniejszym uczniem był późniejszyarcybiskup praskiArnoszt z Pardubic[40]. W 1349 do Kłodzka za sprawą Arnoszta przybylikanonicy regularni, którym arcybiskup ufundowałklasztor ikolegiatę naGórze Zamkowej[41]. W jegoskryptorium mógł powstaćPsałterz floriański.
Rozwój Kłodzka został częściowo zahamowany przezwojny husyckie; do ponownego ożywienia doszło dzięki królowiJerzemu z Podiebradów, który ustanowił miasto w 1458 r. siedzibąhrabstwa. W 1472 r. w Kłodzku zatrzymał siękrólewicz polskiWładysław II Jagiellończyk przed koronacją na króla Czech w Pradze[42].
W 1501 r. Kłodzko i całehrabstwo odkupił odPodiebradów Ulrich von Hardeck[43]. Wiek XVI rozpoczął korzystny okres w dziejach miasta, trwający dowojny trzydziestoletniej.
W 1526 r. Kłodzko wraz z Czechami przeszło pod panowanieHabsburgów. Okres ten naznaczony był konfliktami społeczno-religijnymi związanymi zreformacją. W 1562 r.luteranie stanowili większość mieszkańców Kłodzka, przejmując kościół parafialny.Reformacja przyczyniła się również do upadku klasztorówbernardynów ifranciszkanów w mieście. Budynki klasztorne zamieniono na szpitale, a ogrody na cmentarze dla mieszkańców przedmieść[44].
Na początkuwojny trzydziestoletniej Kłodzko opowiedziało się po stronieFryderyka V, elektoraPalatynatu. W 1622 r. miasto zostało zdobyte przez Austriaków. Zniszczeniu uległ zamek, który Austriacy postanowili zamienić w twierdzę. Pracami fortyfikacyjnymi kierował w latach 1680–1702Jakob Carova według projektu Saebischa. W czasieI wojny śląskiej Kłodzko na mocypokoju wrocławskiego (1742 r.) przeszło pod panowaniePrus[45].Fryderyk II Wielki, doceniając strategiczne położenie miasta, przystąpił do modernizacji fortyfikacji poaustriackich i rozbudowyTwierdzy Kłodzko. W czasiewojny siedmioletniej Austriacy zdobyli miasto w 1760 r., ale musieli je zwrócić Prusom na mocypokoju w Hubertusburgu (1763 r.)[46]. Ostatni raz twierdza oblegana była podczaswojen napoleońskich w 1807 r.[47]
W latach 1862–1905 wybudowano linie kolejowe. Kłodzki węzeł kolejowy posiadał połączenia zWrocławiem,Wałbrzychem,Kudową iStroniem. W latach 1864–1874 w dzielnicyJurandów wzniesiono nowy, olbrzymi kompleks szpitalny[48]. W 1877 r. zniesiono statustwierdzy i zezwolono na swobodną rozbudowę miasta. W latach 1880–1911 nastąpiła rozbiórka bram i większości murów miejskich. Następuje rozbudowa miasta w kierunku południowym, wschodnim i zachodnim[49].
Nadwudziestolecie międzywojenne przypada dalsza rozbudowa miasta. Powstają nowe osiedla otaczającecentrum Kłodzka. Na początku 1939 r. Kłodzko liczyło 22 tys. mieszkańców[50].
W czasieII wojny światowej Niemcy utworzyli w twierdzy więzienia administrowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeszy orazWehrmacht, w których więziono ludzi różnych narodowości, w tym jeńcówalianckich[51][52], a w 1944 także obózpracy przymusowej, w którym przetrzymywano ok. 1500 Polaków. W listopadzie 1942 r. i styczniu 1943 r. w mieście odbył się niemiecki proces 39 członkówpodziemnego Związku Orła Białego, z których 18 skazano na karę śmierci[53].
Na podstawie ustaleń między aliantami na początku czerwca 1945 roku władzę w mieście objęła administracja polska, mimo motywowanych historycznie roszczeń terytorialnych zgłaszanych przezCzechosłowację; ludność niemieckąprzesiedlono[54] do Niemiec[55]. W lecie 1945 r. dotarły do Kłodzka pierwsze transporty przesiedleńców zKresów Wschodnich. Zorganizowano szkolnictwo, instytucje kulturalne. W 1947 r. powstał kłodzki oddziałPolskiego Towarzystwa Tatrzańskiego iTowarzystwo Ziemi Kłodzkiej, które od 1948 r. zaczęło wydawaćRoczniki Kłodzkie. W Kłodzkim Ośrodku Kultury działalność rozpoczął teatr dramatyczny i orkiestra symfoniczna. Działające po wojnie Muzeum Miejskie zostało w 1963 r. przekształcone wMuzeum Ziemi Kłodzkiej[56].
W połowie lat 50. XX w. miały miejsce katastrofy budowlane, polegające na usuwaniu się ścian wyrobisk wielokondygnacyjnych piwnic. Stało się to uzasadnieniem dla dokonanej w następnych latach rozbiórki całych kwartałów północnej częściStarego Miasta, która przyniosła nieodwracalne straty w zabytkowej strukturze miasta. Chcąc zapobiec dalszemu pogarszaniu się sytuacji, zlecono naukowcom zAGH wKrakowie, pod kierunkiem prof.Feliksa Zalewskiego i prof.Zbigniewa Strzeleckiego[57], opracowanie projektu zabezpieczenia kłodzkiej starówki. Prace zabezpieczeniowe wykonało Przedsiębiorstwo Robót Górniczych zWałbrzycha, które jednocześnie oddało do użytkupodziemną trasę turystyczną (600 m długości) w 1976 r.[58] Na początku lat 60. XX w. ruszyło budownictwo mieszkaniowe na obrzeżach miasta. W 1968 r. założono Kłodzkie Przedsiębiorstwo Budowlane, a w kilka lat później Kłodzką Fabrykę Domów[59]. Następnie przystąpiono do budowy największego w mieściezespołu mieszkaniowego –osiedla im. Kruczkowskiego. W połowie lat 80. zmodernizowano układ komunikacyjny w mieście poprzez budowę obwodnicy północnej z estakadą nadNysą Kłodzką oraz wyprowadzono główny ruch samochodowy zPiasku[60].
Stacjonująca w Kłodzku Sudecka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza została w 1992 r. zastąpiona przezStraż Graniczną, a pułk zmechanizowany zajmujący koszary przy ul. Walecznych przekształcony wpiechotę górską[61].
W nocy z 7/8 lipca 1997 Kłodzko zostało zalane przezpowódź tysiąclecia. Woda podniosła się o 8,71 m ponad zwykły poziomNysy Kłodzkiej, pustosząc znaczny obszar miasta (pod wodą znalazło się 37 ulic i 14 km dróg, a straty oszacowano na 92 mln zł)[62]. Następne lata przyniosły odbudowę zniszczeń powodziowych oraz rewitalizacjęstarówki. W ramach pomocy rządowej i wsparciugminy Warszawy-Centrum przyznano powodzianom domki czterorodzinne, które ustawiono w rejonieJurandowa, tworzącosiedle im. Warszawy-Centrum. Kolejne 100 mieszkań wybudowano przy ul. Korytowskiej. Powódź okazała się najbardziej groźna dla starego budownictwa naPiasku[63].
Następne lata przyniosły odbudowę zniszczeń powodziowych oraz rewitalizacjęstarówki, które wykonano przy wsparciu finansowymUnii Europejskiej. Po 2009 r. wybudowano galerię handlowąTwierdza Kłodzko oraz krytą pływalnię[64]. W maju 2018 r. oddano do użytku obwodnicę południowo-wschodnią[65].
We wrześniu 2024 miasto zostało ponownie zalane przezpowódź. Zniszczeniu uległa duża część miasta[66]. W znaczącym stopniu ucierpiał również franciszkański Kościół Matki Bożej Różańcowej[67].
Kłodzko zachowało doskonale ukształtowany, kompletny i oryginalny układ urbanistyczny miastaśredniowiecznego, który jest ściśle dostosowany do ukształtowania terenu i podporządkowany obronnej roli zamku, a późniejtwierdzy[59]. Najstarsza część miasta leży na lewym brzeguNysy Kłodzkiej, na wysokiejterasie, u stópFortecznej Góry. Powoduje to, że na tereniestarego miasta występują znaczne różnice wysokości, wynoszące ok. 20 m w przypadkurynku i rzeki, a pomiędzy twierdzą a rzeką aż ok. 60 m. Stąd też duża liczba ulic jest stromych, a nawet biegnie po stopniach, jak w przypadkuul. Spadzistej, co nadaje tej części miasta malowniczość. Obszar starówki oddzielony jest od pozostałych części miasta przezparki, które przybierają formęplantów,skwerów izieleńców[68].
Nieco nowsza jest część Kłodzka położona nawyspie Piasek, utworzonej przezMłynówkę. Dominantą całego zespołu miejskiego jest potężna twierdza bastionowa położona na Fortecznej Górze i nieco mniejszatwierdza pomocnicza naOwczej Górze. Miasto ma nietypowe ukształtowanie, ponieważ całkowicie wypełniło wąską dolinę rzeczną pomiędzy oboma wzniesieniami, wykorzystując strategiczne położenie tego miejsca. Natomiast w dzielnicach stanowiących dawniej odrębne osady, takie jak:Ustronie,Jurandów,Leszczyny,Zagórze czyKsiążek zachował się w całości pierwotny układ urbanistyczny w postaci wsi łańcuchowych lubfolwarków[69].
W północnej części miasta, za historycznymiprzedmieściami:Wojciechowickim iWygonem wznosi się na nierównym terenie pnącym się do góry osiedle domów jednorodzinnychOwcza Góra, powstałe w drugiej połowie XX w. Rozciąga się z niego panorama na całe miasto, z której widoczne jest po drugiej stronie, powstałe w tym samym czasieosiedle im. Kruczkowskiego, wybudowane zwielkiej płyty[59].
Osobny artykuł:Zabytki Kłodzka.
Kłodzko posiada jeden z bogatszych, zróżnicowanych i cenniejszych w kraju obiektów zabytkowych tworzących wspaniałą panoramę. Do cenniejszych obiektów należą[70][71]:
Wokół starego miasta ciągną sięparki powstałe na miejscu dawnejfosy imurów obronnych. Zajmują one łączną powierzchnię 25,1 ha[72]. Obecnie w Kłodzku istnieje sześć parków[7]:
| Rodzaj | Powierzchnia |
|---|---|
| Parki spacerowo-wypoczynkowe | 18,6 ha |
| Zieleńce | 6,5 ha |
| Tereny zieleni osiedlowej | 43,5 ha |
| Lasy | 30,5 ha |
Okolice obu twierdz porośnięte są przezlasy, które występują również w południowej części miasta, u stópCzerwoniaka oraz we wschodniej części miasta, porastając szczyty:Mariańską Górkę iKukułkę. Na granicach miasta znajdują sięogródki działkowe[7]:„Nowy Świat”, „Kolejarz”, „Odrodzenie”, „Światowiec”, „Światowid”, „Zwycięstwo”, „Perła” I, II, III, ROD PKP „Rozkwit”, „Westerplatte”, „Ślązak”.
Osobny artykuł:Ludność Kłodzka.Miasto zajmuje 24,84 km², co przy liczbie 25 113 mieszkańców (styczeń 2023) daje gęstość zaludnienia równą 1011 osób na 1 km². Miasto jest na 231. miejscu pod względem powierzchni, zaś pod względem liczby mieszkańców w Polsce – 173. miejsce[5].
Na początku XIX wieku w mieście mieszkało 5 tysięcy osób (dane z 1816), ale już w połowie tego stulecia liczba mieszkańców uległa podwojeniu i przekroczyła 10 tysięcy. W kolejnych dekadach ludność Kłodzka systematycznie rosła poza krótkim okresem bezpośrednio poI wojnie światowej, kiedy to uległa zmniejszeniu. Na kilka lat przedII wojną światową liczba ludności przekroczyła 20 tysięcy.
Jedną z konsekwencji przegranej przezNiemcy wojny była zmiana granic i utrataziemi kłodzkiej na rzeczPolski oraz przesiedlenie dotychczasowej ludności niemieckiej. W 1950 r. liczba mieszkańców zmalała do 17 tysięcy; poziom zaludnienia sprzed wojny udało się osiągnąć już na przełomie lat 50. i 60. XX w.Ibidem, s. 194???[potrzebny przypis]
Na początku XXI w. ludność Kłodzka wzrosła do 30 tysięcy, jednak kilka lat później wobec ujemnegoprzyrostu naturalnego imigracji systematycznie spadała, osiągając w 2008 r. 28 tysięcy[74].
Według prognozy demograficznej w następnych latach liczba ludności ponownie zacznie wzrastać. Prognoza ta spełni się, o ile – jak założono – utrzyma się dotychczasowe zjawisko migracji z miasta. W przypadku pomyślnych wyników działań podjętych dla ożywienia gospodarki na obszarze miasta, zmiany migracyjne mogą być osłabione lub nawet odwrócone[75].
Największą populację Kłodzko miało w 1998 r.[76]
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 28 003 | 100,0 | 14 962 | 53,4 | 13 041 | 46,6 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] | 1 127,3 | 602,3 | 525,0 | |||
| Rodzaj | Powierzchnia | % |
|---|---|---|
| Grunty orne | 1120 ha | 44,8% |
| Pastwiska | 169 ha | 6,76% |
| Łąki | 238 ha | 9,52% |
| Sady | 24 ha | 0,96% |
| Użytki rolne (?) | 1541 ha | 61,64% |
| Lasy | 38 ha | 1,52% |
| Pozostałe grunty i nieużytki | 921 ha | 36,84% |
| Użytki i nieużytki rolne (?) | 2500 ha | 100% |
Rozwinięty jest przemysł drzewny, spożywczy, odzieżowy i metalowy[79].
Rolnictwo nie odgrywa w gospodarce miejskiej większej roli, aczkolwiek w peryferyjnych dzielnicach miasta znajdują się gospodarstwa rolne, których na początku lat 90. XX w. było 219. Ponadto wKościelnikach,Leszczynach i wKsiążku działałypaństwowe gospodarstwa rolne. Obecnie z pracy w rolnictwie utrzymuje się niespełna 3% ludności czynnej zawodowo. Rozwinięte jest zaplecze techniczne i przetwórcze rolnictwa. W mieście działa mleczarnia, magazyny zbożowe, wylęgarniadrobiu,młyn, rozlewnia wód mineralnych, zakłady mięsne[80].
Po upadkukomunizmu wPolsce w 1989 r. sytuacja przemysłowa Kłodzka nie przedstawiała się w dobrym świetle. W mieście działało kilka zakładów przemysłowych, ale brakowało takich o poważniejszym znaczeniu. Do największych zakładów należały: Fabryka Urządzeń Technicznych „Zetkama”, filia fabryk mebli i Zakłady Produkcji Leśnej „Las”[81].
W 2. połowie lat 90. XX w. wraz z postępującą restrukturyzacją wiele przedsiębiorstw nie zdołało przetrwać w warunkachgospodarki wolnorynkowej, co spowodowało ich zamknięcie i gwałtowny wzrostbezrobocia. W 1997 r. uruchomionoWałbrzyską Specjalną Strefę Ekonomiczną, której jedną z podstref ulokowano w Kłodzku. Objęła ona powierzchnię 45,9 ha w północno-zachodniej części miasta (Leszczyny)[82]. Wkrótce potem ulokowały w niej kapitał firmy: Steinhoff Meble,General Electric, produkujący elektryczną aparaturę rozdzielczą i sterowniczą niskiego napięcia oraz Effect System, świadczący usługi wbranżyreklamowej[83].
W końcu lat 80. XX w.handel w mieście prowadziło 211 sklepów o łącznej powierzchni 24 tys. m², z czego 65 było państwowych, 117 spółdzielczych, a 29 prywatnych. Działało 46 zakładówgastronomicznych (16 prywatnych).
Wraz z liberalizacją systemu gospodarczego własnądziałalność gospodarczą podjęło w 1990 r. aż 980 osób[84][85]. W 2. połowie lat 90. wzrosła liczba handlarzy, którzy mieli do dyspozycji targowisko przy ul. Kościuszki oraz powstałą w 1995 r. Halę TargowąMerkury[86]. Do końca dekady kwitnął prywatny handel, czego jedną z przyczyn było nadgraniczne położenie Kłodzka, blisko granicy zCzechami. Tendencja ta zaczęła się odwracać na początku XXI wieku, czego wyraźnym symptomem była sprzedaż haliMerkury oraz utworzenie na jej miejscu supermarketuE.Leclerc[potrzebny przypis].
W 2009 r. ukończono budowęGalerii Twierdza Kłodzko, w której siedzibę znalazły takie marki jak m.in.Leroy Merlin iCarrefour. W 2010 r. otwarto drugą część kompleksu handlowo-usługowegoGaleria Twierdza Kłodzko II. Znajdują się tam m.in.Media Expert,Jysk,Reserved, kinoCinema 3D[87] oraz jedna z trzech funkcjonujących na obszarze miasta sklepówBiedronki.
Miasto pełni funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, finansowego, oświatowego oraz centrum opieki zdrowotnej. Mieszczą się w nim placówki użytku publicznego, m.in. siedziba rejonu dróg wojewódzkich, sądu rejonowego, inspektoratu PIP, Sanepidu, ZUS i urzędu skarbowego[81]. W Kłodzku znajduje się 7 banków (PKO BP S.A., Bank Pekao S.A., Santander Bank Polska S.A., BGŻ S.A., Kredyt Bank S.A., Bank Spółdzielczy S.A. i BPS S.A.), 4 placówki pocztowe, kilka agencji ubezpieczeniowych, targowisko miejskie, 6 dyskontów spożywczych, 2 bary szybkiej obsługi oraz wiele lokali handlowo-usługowych skupionych przy ulicach Starego Miasta[potrzebny przypis].
Według danych na 2003 r. w Kłodzku zatrudnionych jest 8819 osób, z czego najwięcej z nich pracuje w sektorze usługowym: 5848, a następnie przemysłowym – 2963 osób. W rolnictwie zatrudnionych jest tylko 8 osób[88].
Stopa bezrobocia w Kłodzku w 2015 roku wyniosła 18,7%[89] i była jedną z najniższych w powiecie kłodzkim, gdzie bezrobocie wynosi 24% i jest jedną z najwyższych wwojewództwie dolnośląskim[90].
| Forma własności | Liczba | % |
|---|---|---|
| Mieszkania gminne | 2582 | 23,8 |
| Mieszkania spółdzielcze | 3227 | 29,8 |
| Mieszkania zakładów pracy | 455 | 4,2 |
| MieszkaniaTBS | 0 | 0,0 |
| Mieszkania osób fizycznych | 4547 | 42,0 |
| Pozostałe mieszkania | 21 | 0,2 |
| Łącznie | 10 832 | 100 |
W Kłodzku jest 10 939 mieszkań o łącznej powierzchni 676 309 m² (2008). W mieście 99,2% mieszkań miało dostęp dowodociągów, 87,7% dołazienki, a 80,2% posiadałocentralne ogrzewanie. Przeciętna powierzchnia użytkowa kłodzkiego mieszkania to 61,8 m², a 24,1 m² przypadało na 1 mieszkańca[92]. Zarządem mieszkań należących do gminy zajmuje się Zakład Administracji Mieszkaniami Gminnymi Gminy Miejskiej Kłodzko[93].
Ze struktury wiekowej zasobu mieszkaniowego w Kłodzku wynika, że 42% mieszkań zostało wybudowanych przed 1944 r. Zasób współczesny, czyli wybudowany po 1989 r. to jedynie 13% mieszkań. Z danych sporządzonych podczas spisu powszechnego z 2002 r. wynika, że wiele mieszkań zostało wybudowanych w latach 70. i 80. XX w. w technologii uprzemysłowionej (bloki spółdzielni mieszkaniowej), które obecnie wymagają znacznych nakładów na remonty i termomodernizacje. Ze względu na wiek zasobu mieszkaniowego zauważalny jest duży stopień zużycia technologicznego i funkcjonalnego[94].
Wodociągi Kłodzkie Sp. z o.o. są jednostką organizacyjną gminy miejskiej, która zajmuje się m.in. dostawą wody i odprowadzaniem ścieków oraz gospodarką odpadów komunalnych[95].
W 2008 roku 99,2% mieszkańców Kłodzka korzystało zsieci wodociągowej, 87,7% z siecikanalizacyjnej, 90,7% z sieci gazowej[96]. Przeciętny mieszkaniec Kłodzka w 2008 roku zużył 39,0 m³ wody z wodociągów, 1685,4kWh energii elektrycznej, 422,1 m³ gazu z sieci[97].
Do Kłodzka doprowadzone są dwie linie elektryczne 110kV i 20 kV. Sieć miasta zasilana jest ze stacji GPZ 110/20 kV zlokalizowanej przy ulicy Dusznickiej. W zachodniej części miasta, przy ul. Objazdowej zlokalizowany jest zakład energetyczny[98]. Lokalnym operatorem elektroenergetycznym jestTauron Dystrybucja S.A.[99]
Głównym źródłem zaopatrzenia Kłodzka w wodę jest ujęcie wody podziemnej zlokalizowane w południowej części miasta, przy ulicy Korczaka w rejonie tzw. obszaru wodonośnego naKsiążku. Ze względu na zróżnicowanie wysokości położenia miasta, zlokalizowano trzy zbiorniki wyrównawcze. Łączna wydajność ujęć komunalnych miasta wynosi 329 m³/h. W 2006 r. długość czynnej rozdzielczej sieci wodociągowej w mieście wynosiła 64,1 km[96].
Kłodzko prawie na całym obszarze zurbanizowanym posiada ogólną sieć kanalizacyjną, której długość wynosi 55 km. Na terenie miasta znajduje się biologicznaoczyszczalnia ścieków, zlokalizowana w dzielnicyUstronie[96].
Przez teren miasta przebiegają gazociągi wysokiego ciśnienia. Poprzez stacje redukcyjne I° i II°,gaz ziemny rozprowadzany jest po obszarze Kłodzka. W północnej części Kłodzka znajduje się Zakład Gazowniczy. W 2006 r. liczba gospodarstw domowych odbierających gaz w mieście wynosiła 9596, zaś długość czynnej sieci wynosiła 83 km[96].
Gospodarka cieplna Kłodzka opiera się w większości na własnych, indywidualnych, lokalnych kotłowniach, czyli domowych piecach grzewczych opalanych główniewęglem kamiennym. Jedynie niewielka część budynków zasilana i ogrzewana jest z istniejącego Zakładu Energetyki Cieplnej, są to głównie nowe osiedla powstałe w drugiej połowie XX w.[100]
W północnej części miasta (okolice ul. Sierpowej) zlokalizowane jest składowisko odpadów komunalnych i przemysłowych o pojemności 740 tys. m³. Odpady komunalne z gospodarstw domowych w 2005 r. wyniosły 6013 ton. Rozpatrywane są propozycje budowy poza terenem miejskim nowego wysypiska odpadów wraz ze spalarnią w porozumieniu z sąsiednimi gminami powiatu kłodzkiego[100].
Kłodzko jest węzłem komunikacyjnym dla miejscowości leżących wpowiecie kłodzkim. W mieście mają początek dwiedrogi krajowe:46 doSzczekocin i33 doBoboszowa (granicy zCzechami). Ponadto przez miasto przebiegadroga krajowa nr 8 (E67).
Pod koniec lat 80. XX w. trwały prace nad budowąobwodnicy. Wykonano wtedy jej północną część – tzw.Estakadę Doliny Nysy Kłodzkiej, liczącą 700 m. W latach 2016–2018 zbudowano obwodnicę południowo-wschodnią. Prace obejmowały: na DK33 budowę odcinka o długości 6,6 km i remont 2,4 km, na DK46 budowę łącznika 2,5 km[65] (ruch drogowy w kierunku Złotego Stoku, Lądka-Zdroju, Bystrzycy Kłodzkiej i Kudowy).
Kłodzko posiada dworzec kolejowy, stację oraz kilka przystanków kolejowych w granicach miasta. Są to stacjePKPKłodzko Główne iKłodzko Miasto[101], w sąsiedztwie tej drugiej znajduje się dworzec PKS, oba te dworce znajdują się na liczącej 130 kilometrówlinii kolejowejWrocław Główny–Międzylesie. 93,5 kilometrowy odcinek do Wrocławia uruchomiono 21 września 1874, a niespełna rok później otwarto 36,5 kilometrowy odcinek do Międzylesia[102]. Całą linię zelektryfikowano w latach 1991–1994. Ponadto istnieje 51 kilometrowalinia kolejowa Kłodzko–Wałbrzych Główny. Tę jednotorową linię uruchomiono 15 października 1880. W latach 1912–1945 funkcjonowała w całości jako linia dwutorowa (po zakończeniu II wojny światowej rozebrano drugi tor na 6 kilometrowym odcinku:Jedlina-Zdrój–Wałbrzych Główny). 9 grudnia 2007 została zamknięta dla ruchu pasażerskiego i poddana częściowemu remontowi, kursowanie pociągów przywrócono 6 stycznia 2009[103].
Najbliżej znajdującym sięlotniskiem jestport lotniczy Wrocław-Strachowice im.Mikołaja Kopernika, oddalony o ok. 90 km, z którym miasto ma dogodne połączenie poprzezdrogę krajową nr 8 iautostradę A8, dzięki czemu podróż na lotnisko trwa nieco ponad godzinę. Kolejne lotniska to czeskie wPradze-Ruzyně 220 km iBrnie-Tuřanach 190 km orazKatowicach-Pyrzowicach 220 km.
W latach 1937–1945 na polach pomiędzy dzielnicą KłodzkaKościelniki aSzalejowem Dolnym, należącymi w części do posiadłościMünchhausenów, funkcjonowało wojskowelotnisko polowe Feldflugplatz Komturhof, skąd startowały samolotyrozpoznania lotniczegoLuftwaffe. Szczególne znaczenie lotnisko zdobyło wtedy, gdy front osiągnął granicęŚląska (od 2. poł. stycznia 1945). W czasieoblężenia Wrocławia samoloty przywoziły ciężko rannych do szpitala w Kłodzku[104].
Komunikację miejską i podmiejską obsługująPKS Kłodzko oraz prywatny przewoźnikA-Vista.
Kłodzko jest regionalnym ośrodkiem kultury, znanym z wielu cyklicznych imprez. Regionaliści działają w założonym w 1947Towarzystwie Miłośników Ziemi Kłodzkiej[105].
W mieście istnieje kilka instytucji, które są animatorami życia kulturalnego miasta[105]:
Obecnie do najważniejszych imprez plenerowych organizowanych w mieście należą[106]:
W latach 2009–2014 przyznawano „Asy Kłodzkie”, które stanowiły wyróżnienie dla osób i instytucji, które w znaczący sposób przyczynić się miały do rozwoju Kłodzka. Statuetka „Asa” przyznawana była na początku lutego każdego roku[109][110].
W mieście wydawanych było w różnych okresach sześćgazet o zasięgu lokalnym: „Euroregio Glacensis”, „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”, „Panorama Ziemi Kłodzkiej”, „Wiadomości Kłodzkie”, „Głos Kłodzczan” i „Kurier Kłodzki”[111].
Sporo informacji na temat bieżących wydarzeń z Kłodzka można znaleźć również na stronach „Gazety Wrocławskiej”, gdzie przez wiele lat co piątek ukazywała się wkładka dotyczącapowiatu kłodzkiego („Magazyn kłodzki”) i „Gazety Kłodzkiej”.
Lokalnym radiem jestPolskie Radio Wrocław, które ma studio wratuszu[112]. Natomiast z komina przy ulicy Wielisławskiej, na 92,4 MHz nadaje Polskie Radio Program 2, a z wieży w Boguszynie na 99,5 MHz RMF Maxxx Wałbrzych[113].
Na terenie miasta działaTelewizja Kłodzka, którą można odbierać również w innych miejscowościachziemi kłodzkiej[114].
Od początku 2008 roku działalność w Kłodzku rozpoczęłaTelewizja Sudecka. Stacja działająca już od 15 lat na tereniepowiatu dzierżoniowskiego, poszerzyła działalność o niektóre miasta ziemi kłodzkiej (Kłodzko, Lądek, Polanica-Zdrój, Nowa Ruda). Swoje materiały nadaje w sieci kablowejVectra oraz w Internecie[115].
Od 1 października 2010 roku działa portal internetowy Klodzko24.eu założony przez wydawcę „Gazety Kłodzkiej”[116].
Osobny artykuł:Edukacja w Kłodzku.Kłodzko stanowi lokalny ośrodek edukacyjny, w którym działają publiczne i prywatne placówki oświatowe. W mieście działa 5szkół podstawowych i 3szkoły średnie, które prowadzone są przez jednostki samorządowe różnego szczebla[117]. Według danych na rok szkolny 2024/2025 w szkołach podstawowych uczyło się 2124 dzieci, wliczając w to klasy „0”[118]. W szkołach specjalnych naukę pobierało 148 uczniów. W szkołach średnich prowadzonych przezpowiat kłodzki naukę pobierało 2718 uczniów[119][120].
Małe dzieci od 20 tygodni do około trzeciego roku życia w sytuacji, gdy ich rodzice lub opiekunowie pracują poza domem, mogą przebywać w znajdujących się na terenie miastażłobkach. Samorząd miejski Kłodzka na chwilę obecną prowadzi dwie takie placówki, którymi są: Żłobek nr 1 (ul. Grunwaldzka 4)[121][122] oraz Żłobek nr 2 (ul. Bohaterów Getta 3)[123].
Starsze dzieci do 6 roku życia mogą uczęszczać do publicznych i niepublicznychprzedszkoli. Do prowadzonych przez miasto jednostek należą:
Następnie dzieci kontynuująedukację wczesnoszkolną w klasach „0”. W przypadku publicznych placówek oświatowych w Kłodzku zorganizowane są one przy szkołach podstawowych. Po ich ukończeniu dalsze kształcenie odbywa się w szkołach[128].
Lista szkół publicznych znajdujących się w Kłodzku[128]:
Szkoły podstawowe
Szkoły ponadpodstawowe
Ponadto na terenie miasta działa Zespół Szkół w Kłodzku przeznaczony dla dzieci i młodzieży z różnymi rodzajami niepełnosprawności lub trudnościami w nauce. Placówka zlokalizowana jest w dwóch budynkach w mieście przy: ul. Wyspiańskiego 2 i ul. Warty 70[130]. Powstała ona w 2021 roku[131] z połączenia Zespołu Szkół Specjalnych (do którego należała Szkoła Podstawowa nr 9 i do jego wygaśnięcia Gimnazjum nr 7 oraz Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy)[132] z Branżową Szkołą I Stopnia Specjalna nr 3[133].
Pierwszą uczelnią w dziejach Kłodzka, która miała swoją siedzibę na terenie miasta było należące doProwincji św. JadwigiZakonu Braci MniejszychWyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów ("Antonianum"). Działało ono w Kłodzku z powodów politycznych w latach 1954-1997. Uczelnia od 3 lipca 1993 roku byłaafiliowana doPapieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, na którym alumni uzyskiwali pełne wykształcenie akademickie. W zakresie formacji i studiów seminarium duchowne kierowało się własnym programem, który uwzględniał wymogi prawa kościelnego, zakonnego i warunki wynikające z umowy z Papieskim Wydziałem Teologicznym[134].
Od lat 60. XX wieku w Kłodzku swoją działalność prowadziły filie i ośrodki zamiejscowe wrocławskich uczelni państwowych, w tym jako pierwszaPolitechnika Wrocławska (w latach 1967–1982, 1994)[135]. Swoje oddziały w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku posiadały także uczelnie niepubliczne, w tym m.in. Wydział ZamiejscowyDolnośląskiej Szkoły Wyższej (2010–2018)[136]. Podjęto także próbę stworzenia miejscowych niepublicznych uczelni. W 2012 roku przy ul. Łukasińskiego 43 z inicjatywy inż. Czesława Wojciechowskiego uruchomionoSudecką Szkołę Wyższą, kształcącą na kierunkuinformatyka[137]. Uczelnia z powodu małego zainteresowania studentów niedługo potem zakończyła swoją działalność w 2014 roku[138].
Na chwilę obecną w Kłodzku kształci się kilkusetstudentów na następujących uczelniach[139]:
Na terenie Kłodzka ma siedzibę Komenda PowiatowaPolicji, przy pl. Chopina. Służbę w terenie pełni ośmiudzielnicowych[140]. W mieście działa takżestraż miejska, powołana w 1990 r., która razem z policją dba o porządek publiczny. Jej siedziba znajduje się wkłodzkim ratuszu. Formacja liczy 12 strażników[141].
W Kłodzku znajduje się jeden z ośmiuzakładów karnych naDolnym Śląsku, w którym przebywa 665 skazanych, osadzonych w czterech oddziałach: aresztu śledczego, terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, terapeutycznego dla tymczasowo aresztowanych i skazanych uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych oraz półotwartego[142].
W Kłodzku mieści się Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej z jednostką ratowniczo-gaśniczą.Remiza mieści się przy ul. Traugutta[143].
Osobny artykuł:Szpital Powiatowy w Kłodzku.W 1989 r. ochroną zdrowia zajmowały się 4 ośrodki zdrowia i 5 przychodni. Na terenie miasta działały dwa szpitale:Szpital Miejski przy ul. Niskiej orazSzpital Rejonowy, w których łączna liczba łóżek wynosiła 635. Działało tam 81lekarzy, 20dentystów i 12farmaceutów, którzy pracowali w sześciuaptekach[144].
W 1999 r. rozpoczęto proces reorganizacji służby zdrowia przekształcając Szpital Rejonowy w Zespół Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, któremu podporządkowano inne szpitalepowiatu. Zlikwidowano Szpital Miejski. Zwiększyła się liczba przychodni, w tym prywatnych oraz aptek (do 17)[145]. Mimo to nadal trwają prace nad restrukturyzacją służby zdrowia, wobec jej rosnącego zadłużenia[146].
Kłodzko ze względu na strategiczne położenie ma długą tradycję wojskową. Po zakończeniuII wojny światowej w mieście stacjonowały dwiejednostki wojskowe:Sudecka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza oraz27 Pułk Zmechanizowany. W 1992 r. zostały one zastąpione przez2 Kłodzki batalion piechoty górskiej. W 2000 r. powstaje22 Brygada Piechoty Górskiej Obrony Terytorialnej[147], przekształconą następnie w 2008 r. w22 Batalion Piechoty Górskiej[148]. Jejkoszary zajmują tereny we wschodniej części Kłodzka[149].
Na mocy ustawy z 12 października 1990 r.[150] Sudecka Brygada WOP została przekształcona wSudecki Oddział Straży Granicznej. Po 22 latach funkcjonowania na podstawie rozporządzenia z 6 marca 2013 r.[151] SOSG został zlikwidowany, a jego terytorialny zasięg działania przejąłNadodrzański Oddział Straży Granicznej[152].
Na terenie Kłodzka funkcjonujePlacówka Straży Granicznej.
W Kłodzku nie ma pomocniczychjednostek pomocniczych miasta (takich jakosiedla lubdzielnice), jednak zwyczajowo dzieliło się ono od czasówśredniowiecza na następujące części, których liczba wzrosła dzięki budowie nowych osiedli mieszkaniowych[153][154][7]:
Ponadto w ramachpodziału katastralnego Kłodzka wyróżnia się 13obrębów ewidencyjnych: Centrum, Jaskółcza Góra, Jurandów, Kukułka, Leszczyna, Nowe Miasto, Nowy Świat, Ptasia Góra, Stadion, Twierdza, Ustronie, Zacisze, Zagórze[155][156].
Osobny artykuł:Rada Miejska w Kłodzku..png)
Kłodzko ma statusgminy miejskiej. Mieszkańcy Kłodzka wybierają dorady miasta 21 radnych w wyborach co 5 lat, w czterechokręgach wyborczych[157]. Organem wykonawczym władz jestburmistrz. Siedzibą władz miasta jestratusz, znajdujący się przypl. Bolesława Chrobrego[158].
Burmistrzowie Kłodzka (od 1990)[159]:
Mieszkańcy Kłodzka wybierają parlamentarzystów doSejmu zokręgu wyborczego Wałbrzych, a doSenatu zokręgu wyborczego nr 5, zaś posłów doParlamentu Europejskiego zdolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą weWrocławiu. W mieście znajdują się: biuro poselskieMoniki Wielichowskiej zPO i biuro senatorskieAleksandra Szweda (PIS)[160].
Miasto jest siedzibąpowiatu kłodzkiego. W Kłodzku znajduje się także siedzibagminy wiejskiej Kłodzko. Siedziby mają także sąd rejonowy iprokuratura rejonowa[161].
.jpg)
| Miasto[162] | Kraj | Data podpisania umowy |
|---|---|---|
| Carvin |  Francja | 10 maja 1980 |
| Náchod |  Czechy | 1995 |
| Bensheim |  Niemcy | 31 sierpnia 1996 |
| Fléron |  Belgia | 22 maja 1997 |
| Rychnov nad Kněžnou | Czechy | 6 grudnia 2008 |
| Rădăuți |  Rumunia | 12 sierpnia 2017 |
| Limanowa |  Polska | 23 lipca 2018 |
Kłodzko jest członkiemZwiązku Miast Polskich[163].
.jpg)
.jpg)
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Kłodzko posiada skromną bazę sportową, położoną przy ulicach: Kusocińskiego i Sportowej. W skład kompleksu obiektów sportowych, zajmujących łącznie powierzchnię ponad 10 ha, którymi zarządza Kłodzkie Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji wchodzą[177]:
Ponadto w mieście znajdują się 4 hale sportowe[144]. Do najbardziej wiodących dyscyplin sportowych w mieście zaliczana jestpiłka nożna,piłka ręczna,koszykówka i sporty motorowe[178]. W mieście działa aktualnie jeden klub sportowy:MKS Nysa Kłodzko, który posiada m.in. sekcje piłki nożnej (Klasa A; Wałbrzych gr. III) i koszykówki (II liga). Drużyna rozgrywa mecze nastadionie miejskim. Z kolei koszykarze (ASK Doral Nysa Kłodzko) grają w położonej w sąsiedztwie hali sportowej. Klub powstał w 1945 r.[179]
Do chętnie odwiedzanych przez mieszkańców miejsc rekreacji zaliczyć można jeszczeparki, otaczająceStarówkę. Na południowo-zachodnim skrajutwierdzy znajduje się czynny w okresie zimowym tor saneczkowy.
Przez Kłodzko przebiega 5szlaków rowerowych[180]:
czerwony szlak rowerowy, wiodący z Kłodzka doBystrzycy Kłodzkiej przezKrosnowice,Gorzanów.
niebieski szlak rowerowy, prowadzi z Kłodzka przezWojciechowice,Góry Bardzkie doKamieńca Ząbkowickiego.
zielony szlak rowerowy, trasa: Kłodzko –Ławica –Wojbórz –Wilcza.
żółty szlak rowerowy wiedzie naKłodzką Górę.
czarny szlak rowerowy, trasa: Kłodzko –Zagórze –Stary Wielisław –Starkówek.
Kłodzko jako największe miastoziemi kłodzkiej i jej historycznastolica jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w kraju. Do największych atrakcji turystycznych zaliczyć możnatwierdzę kłodzką,most gotycki naMłynówce oraz zespół budowli wcentrum[181].
Kłodzko stanowi dobrą bazę wypadową w głąbziemi kłodzkiej (niekiedy mylnie ograniczanej doKotliny Kłodzkiej). W mieście, w pobliżu stacji kolejowejKłodzko Miasto, zaczyna się żółtyszlak turystyczny, biegnący w kierunkuKłodzkiej Góry[7].
W mieście znajdują się dwie podziemne trasy turystyczne:
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Kłodzkiem. Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie urodzeni w Kłodzku. | Zobacz multimedia związane z tematem:Kłodzko |
_(cropped).jpg)
.jpg)
<ref> o nazwie „bdl.stat.gov-tablica”, zdefiniowany w<references>, nie był użyty wcześniej w treści.
_i_KUNSTAT_1934_300dpi.jpg){kind=link}