Juan Sebastian Elcano
Juan de Grijalva |
| Data i miejsce urodzenia | 1476
Kraj Basków |
|---|
| Data i miejsce śmierci | 4 sierpnia1526
Ocean Spokojny |
|---|
| Zawód, zajęcie | Odkrywca |
|---|
 |
Juan Sebastian Elcano, znany też jakoElkano, del Cano lubDelcano (ur. w 1476 wGetarii wKraju Basków (Hiszpania), zm.4 sierpnia1526 naOceanie Spokojnym) – hiszpański żeglarz iodkrywca[1][2]. Uczestnik i kontynuator wyprawyFerdynanda Magellana po jego śmierci 27 kwietnia 1521 roku, doprowadził zFilipin doEuropy jedyny ocalały z flotylli liczącej pięć jednostek statek„Victoria” – pierwszy, który opłynąłZiemię dookoła[1].
Był synem Dominga Sebastiana Elcano I i Cataliny del Puerto, miał trzech braci: księdza katolickiego Dominga Elcano II, Martína Péreza i Antóna Martína. W 1509 roku był uczestnikiem hiszpańskiej ekspedycji kardynałaFrancisca Jiméneza de Cisneros przeciwko Algierczykom. Następnie osiadł wSewilli i pracował jako kapitan statku handlowego. Kiedy złamał hiszpańskie prawo, oddając statek bankieromgenueńskim na spłatędługu, uzyskał od królaKarola I zamianę kary pod warunkiem wzięcia udziału w planowanej wyprawie Ferdynanda Magellana doWschodnich Indii.
Był najpierw kapitanem statku „Concepción”. Jako uczestnik zdławionego buntu wPatagonii został oszczędzony przez Magellana. Po pięciu miesiącach spędzonych w kajdanach został kapitanem statku „Victoria”, zaś po śmierci Magellana dowódcą całej wyprawy. Dowodząc dwoma ostatnimi okrętami - „Victorią” i „Trinidadem” - popłynął najpierw doBrunei na wyspieBorneo, skąd dotarł do upragnionychWysp Korzennych. Zrealizował w ten sposób główny cel wyprawy: dotarcie do Wysp Korzennych trasą zachodnią, z pominięciem terytoriów i portów opanowanych już wówczas przezPortugalię[3].
Po kilku miesiącach pobytu na Molukach zdołano wyremontować tylko „Victorię”, która 21 grudnia 1521 r., z ładunkiem cennych przypraw i 60 żeglarzami na pokładzie, wyruszyła w dalszą podróż. W celu omijania akwenów penetrowanych przez Portugalczyków Elcano poprowadził okręt na zachód przezOcean Indyjski szlakiem południowym, jako pierwszy przemierzając go mniej więcej wzdłuż 35 równoleżnika[3]. Podczas tej podróży 18 marca 1522 roku odkrył wyspęAmsterdam. Szczęśliwie powrócił do Hiszpanii, gdzie 6 września 1522 roku, jedynie z osiemnastoma członkami załogi na pokładzie (pozostałych aresztowali Portugalczycy podczas postoju naWyspach Zielonego Przylądka[3]), przybił doSanlúcar de Barrameda. Został w ten sposób pierwszym żeglarzem w historii, który opłynął kulę ziemską. Za to osiągnięcie, król Karol V nadał Juanowi Elcano herb, który miał upamiętniać jego wyprawę[4].
W 1525 roku był członkiemwyprawy Loaísy. Tam dowodził sześcioma statkami wyruszającymi doIndochin wraz zGarcíą Jofrem de Loaísą. Elcano i Loaísa zmarli podczas wyprawy naOceanie Spokojnym w 1526 roku.
