Josquin dés Prés (takżeDesprez,Jodocus Pratensis) (ur. ok. 1450–1455 w pobliżuSaint-Quentin, zm.27 sierpnia1521 wCondé-sur-l’Escaut)[1] [2] –kompozytor iśpiewakflamandzki, dyrygent chórów kościelnych wMediolanie,Rzymie,Ferrarze iModenie.
Urodził się najprawdopodobniej na terenie ówczesnejFrancji wPikardii. Informacje dotyczące życia kompozytora oparte są głównie na nielicznych źródłach pośrednich i hipotezach. Przypuszcza się, że był uczniemJohannesa Ockeghema. Do roku 1479 przebywał jako śpiewak na dworze mediolańskim. ZapontyfikatówInnocentego VIII iAleksandra VI działał w kapeli papieskiej, oraz dyrygował chórami w innych kościołachRzymu. Po podbojuKsięstwa Mediolanu przez Francję służył na dworzekróla Ludwika XII, orazHerkulesa d’Este księcia Ferrary i Modeny. Działał również w niektórych miastach północnej Francji, m.in. wCambrai.
Zmarł 27 sierpnia 1521 r. w Condé-sur-l’Escaut w prowincjiHainaut, przy dzisiejszej granicy z Belgią. W swoim testamencie przekazał kolegiacie Notre Dame w Condé-sur-l’Escaut, w której pod koniec życia pełnił funkcję proboszcza, dom i wszystkie swoje posiadłości, fundując sobie wieczyste wspominki polegające na śpiewaniu podczas uroczystych procesji, przed jego domem, jego własnych kompozycji. Cieszył się dużą sławą, był pierwszym kompozytorem, którego utwory drukowano za życia.
Josquin des Prés komponował prawie wyłączniemuzykę wokalną. Twórczość jego obejmuje podstawowe gatunki muzyki religijnej tego okresu, czylimsze imotety, oraz świeckąchanson. Twórczość mszalna obejmuje 18[a] cykliordinarium, opartych nacantus firmus zaczerpniętym zchorału. W jego motetachcantus firmus, pochodzący z chorału lub muzyki świeckiej, wprowadzany jest często w trakcie utworu.Chansons wykazują ogromną różnorodność ukształtowań formalnych, kompozytor opracowywał wiersze prawie wszystkich form i typów tematycznych tych czasów. Wiele motetów utrzymanych jest też w technice przeimitowanej. Utwory Josquina des Prés, mimo stosowania licznychimitacji, są bardzo czytelne i przejrzyste. W swoich dziełach coraz częściej zaczął stosować trójdźwięki, a głos basowy zaczął być traktowany jako podstawa harmoniczna. Uważany jest za najwybitniejszego kompozytora drugiej połowy XV w. oraz pierwszej ćwierci XVI w. Był zwanyprinceps omnium (książę wszystkich)[3].Marcin Luter miał powiedzieć o Josquinie: „Inni muzycy robią z nutami to, co potrafią, Josquin robi to, co chce”.
- msze:
- Missa ad fugam(autorstwo podważone)
- Missa Ave Maris Stella
- Missa de Beata Virgine
- Missa di dadi
- Missa D’ung aultre amer
- Missa Faisant regretz
- Missa Fortuna desperata
- Missa Gaudeamus
- Missa Hercules Dux Ferrarie
- Missa L’ami Baudichon
- Missa La sol fa re mi
- Missa L’homme armé sexti toni
- Missa L’homme armé super voces musicales
- Missa Malheur me bat
- Missa Mater Patris
- Missa Pange lingua
- Missa sine nomine
- Missa Une musque de Biscaye(autorstwo podważone)
- motety
- chansons
- frottole
- ↑The New Grove Dictionary of Music and Musicians wymienia 18 mszy, pozostałe 12 mszy przypisywanych Josquinowi zostało zidentyfikowanych jako utwory innych kompozytorów lub wątpliwych stylistycznie.
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995.ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Partic Macey: Josquin (Lebloitte dit) des Prez [Josse, Gosse, Joskin, Jossequin, Josquinus, Jodocus, Judocus, Juschino; Desprez, des Près, des Prés, de Prés, a Prato, de Prato, Pratensis]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. C. Oxford University Press, 2004.ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
- Krótki kurs historii muzyki (20): Josquin des Pres [online], 13 marca 2017 [dostęp 2020-05-02] (pol.).