 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 15 września 1879 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 kwietnia 1939 | ||
| 10.Premier Australii | |||
| Okres | od 6 stycznia 1932 | ||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
Joseph Lyons (ur.15 września1879 wStanley naTasmanii, zm.7 kwietnia1939) –australijskipolityk,premier tego kraju w latach1932–1939. Jedyny w historii premier Australii wywodzący się z Tasmanii i jednocześnie pierwszy, który zmarł w czasie pełnienia tej funkcji.
Pochodził z rodziny oirlandzkich korzeniach, z wykształcenia był nauczycielem. W1909 został wybrany do parlamentu Tasmanii z ramieniaAustralijskiej Partii Pracy (ALP), a w latach1914–1916 zasiadał w stanowym rządzie, początkowo kierując resortem finansów, a potem edukacji i kolei. Zapamiętano jako reformatora tasmańskiego systemu szkolnictwa, który dzięki wprowadzonym przez niego zmianom stał się znacznie bardziej otwarty na uczniów z niezamożnych rodzin. Podczas rozłamu w ALP w1916, Lyons pozostał wierny partii i stanął na czele jej struktur na swej macierzystej wyspie. W latach1923–1928 był premierem stanu, zaś w1929 rozpoczął karierę na szczeblu federalnym, uzyskując mandat w parlamencie wCanberze.
Kiedy premier i zarazem minister finansówJames Scullin przebywał od sierpnia1930 do stycznia1931 nakonferencji imperialnej(inne języki) wLondynie, tymczasowo powierzył kierowanie swoim resortem Lyonsowi. Ten zaproponował szereg reform mających dopomóc Australii w zwalczaniu skutkówwielkiego kryzysu, lecz Scullin po powrocie oddał resort innemu politykowi. Urażony Lyons opuścił ALP i wziął udział w tworzeniuPartii Zjednoczonej Australii (UAP), a następnie został jej przywódcą. Wkrótce potem udało mu się doprowadzić do kolejnego rozłamu w ALP i pozbawić rząd Scullina większości parlamentarnej. Ostatnim krokiem było przeforsowaniewotum nieufności dla gabinetu, którego skutkiem były przedterminowe wybory w grudniu 1931.
UAP pod wodzą Lyonsa wygrało wybory na tyle zdecydowanie, że przez całą kadencję mogło rządzić samodzielnie, a on sam został premierem. Po kolejnym głosowaniu w1934 rząd Lyonsa utrzymał się, ale stał się gabinetem koalicyjnym z udziałemPartii Agrarnej (CP). W1937 Lyons rozpoczął swoją trzecią kadencję, której końca nie było już mu dane dożyć. Zmarł nagle na atak serca w wieku 59 lat.
Został zapamiętany jako zwolennik podtrzymywania ścisłych związków Australii zWielką Brytanią i politykiappeasementu. Był jedyną osobą w historii Australii, która pełniła funkcję premiera federalnego i stanowego oraz lidera opozycji na obu tych szczeblach. Wdowa po nim,Enid Lyons, po śmierci męża rozpoczęła karierę polityczną na własny rachunek i w1943 została pierwszą kobietą zasiadającą w australijskim gabinecie. Również jego synowie odegrali później znaczącą rolę w tasmańskiej polityce.
