Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Jodie Foster

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jodie Foster
Ilustracja
Jodie Foster (2025)
Imię i nazwisko

Alicia Christian Foster

Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1962
Los Angeles

Zawód

aktorka,producent filmowy,reżyser

Współmałżonek

Alexandra Hedison (od 2014)

Lata aktywności

od 1969

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jodie Foster, właśc.Alicia Christian Foster (ur.19 listopada1962 wLos Angeles) – amerykańska aktorka, reżyserka iproducentka filmowa, zdobywczyni dwóchOscarów i wielu nominacji do nagród aktorskich (Złoty Glob,David di Donatello, British Academy of Film and Television Arts Award i inne).

Zadebiutowała na ekranie w wieku trzech lat, uczestnicząc w reklamach preparatów do opalaniaCoppertone. Później grała jako dziecko w filmach i serialach telewizyjnych, takich jakPapierowy księżyc,Napoleon i Samantha,Bugsy Malone orazBonanza. Pierwszą poważną rolę zagrała w wieku 14 lat w filmieTaksówkarz (1976) i otrzymała za nią nominację doOscara. Pierwszego Oscara dla najlepszej aktorki otrzymała w 1989 za rolę Sarah Tobias w filmieOskarżeni (1988), drugiego – w tej samej kategorii – w 1992 za rolę Clarice Starling w filmieMilczenie owiec (1991). Inne znane filmy, w których zagrała Foster, to m.in.Alicja już tu nie mieszka (1974),Hotel New Hampshire (1984),Nell (1994),Maverick (1994),Kontakt (1997),Anna i król (1999),Plan doskonały (2006),Odważna (2008).

Jakoreżyserka wyreżyserowała filmy pełnometrażoweTate-mały geniusz (1991),Wakacje w domu (1995) iPodwójne życie (2011). Jako producentka założyła w 1992 wytwórnię filmowąEgg Pictures.

Kariera

[edytuj |edytuj kod]

Dzieciństwo

[edytuj |edytuj kod]

Karierę aktorską rozpoczęła od występu w kampanii reklamowej firmy Coppertone. Mając trzy lata, zagrała w filmie reklamującym preparaty do opalania. W ciągu następnych pięciu lat zagrała w ok. 40 reklamach firmy. W 1968 po raz pierwszy wystąpiła w telewizji – w serialu komediowymMayberry RFD, w którym jedną z głównych ról odgrywał jej starszy brat, Buddy. Zagrała w ponad 20 serialach, w tym wUlicy Sezamkowej iBonanzie.

W 1970 (w wieku ośmiu lat) zaliczyła debiut w filmie telewizyjnymMenace on the Mountain (reż. Vincent McEveety), odgrywając rolę siostry chłopca, który po wyjeździe ojca na wojnę musi utrzymać rodzinę. Debiut kinowy Foster nastąpił dwa lata później, w filmie wyprodukowanym przez wytwórnięWalta Disneya,Napoleon and Samantha (reż. Bernard McEveety). Zagrała w nim tytułową Samanthę, przyjaciółkę 11-letniego chłopca (Napoleona), który opiekuje się cyrkowym lwem, a po śmierci dziadka – tresera wyrusza w poszukiwaniu rodziny, by nie zostać odesłanym do sierocińca. W kolejnych latach wystąpiła jeszcze w kilku innych filmach Disneya przeznaczonych dla młodej widowni, m.in.One Little Indian (1973, reż. Bernard McEveety),Freaky Friday (1976, reż. Gary Nelson) iCandleshoe (1977, reż. Norman Tokar).

W 1974 po raz pierwszy spotkała się na planie z reżyseremMartinem Scorsese, grając jedną z drugoplanowych ról w filmieAlice Doesn't Live Here Anymore (Alicja już tu nie mieszka). W 1976 zagrała u bokuRoberta De Niro nastoletnią prostytutkę Iris w jednym z najsłynniejszych amerykańskich filmów ScorseseTaksówkarz. Za tę rolę nominowana została do Oscara w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa. W tym samym roku wcieliła się w rolę Tallulah w musicalu wyreżyserowanym przezAlana ParkeraBugsy Malone, wystąpiła również w filmieFreaky Friday (Zakręcony piątek jako nastolatka Annabel Andrews, która zamienia się w swoją matkę – nominacja do nagrodyZłotego Globu). Również w 1976 wystąpiła wthrillerzeDziewczynka, która mieszka na końcu drogi (reż. Nicolas Gessner), za który otrzymała nagrodę Saturna, przyznawaną przez Amerykańską Akademię Filmów Science Fiction, Fantasy i Horrów (Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films).

Nastoletnią karierę Foster kończą filmyCandleshoe,Foxes iCarny oraz dwie produkcje europejskie: francuskaMoi, Fleur Bleue oraz włoskaIl Casotto.

Dorosłość

[edytuj |edytuj kod]
Jodie Foster, 1989

W przeciwieństwie do wielu dzieci – gwiazd Hollywood, takich jakShirley Temple,Tatum O’Neal czyMacaulay Culkin – Foster nie tylko udało się pozostać w show-biznesie, ale też odnieść w nim kolejne sukcesy. Początki dorosłej kariery nie były jednak łatwe: filmy realizowane po 1980 nie spotkały się z uznaniem ani krytyków, ani widzów (finansową klapę poniosły kolejnoThe Hotel New Hampshire[1],Five Corners[2], iStealing Home[3].). Przełomem okazała się dopiero rola w filmieOskarżeni (The Accused, 1988, reż. Jonathan Kaplan), w którym Foster zagrała rolę młodej kobiety – ofiary zbiorowego gwałtu, która walczy o sądowe ukaranie winnych. Za występ w tym filmie aktorka uhonorowana została dwiema nagrodami dla najlepszej aktorki:Oscarem iZłotym Globem.

W 1990 rozpoczęła debiutem reżyserskimTate – mały geniusz, w którym odegrała również rolę matki niezwykle uzdolnionego chłopca. Otrzymała też drugiego Oscara i drugi Złoty Glob dla najlepszej aktorki za główną rolę w filmieMilczenie owiec, w którym zagrała agentkę FBI usiłującą uzyskać od psychopatycznego Hannibala Lectera (Anthony Hopkins) pomoc w znalezieniu i aresztowaniu seryjnego mordercy Buffalo Billa.

W 1992 po raz kolejny w swojej karierze zagrała rolę prostytutki (Cienie we mgleShadows And Fog, reż.Woody Allen). Rok później można było oglądać ją na ekranach kin u bokuRicharda Gere'a jako Laurel Sommersby. FilmSommersby to remake francuskiej produkcjiLe Retour De Martin Guerre[4]. Główny bohater, Jack Sommersby, wraca do domu po wojnie secesyjnej. Żona i znajomi nie są jednak pewni, czy to prawdziwy Jack.

Podróżą w przeszłość była również komediaMaverick, nakręcona w 1994. Akcja filmu dzieje się na Dzikim Zachodzie w XIX wieku. Foster gra rolę drobnej złodziejki i pokerzystki Annabell Branford, która – podobnie jak drugi główny bohater Maverick (Mel Gibson), usiłuje zebrać pieniądze, które pozwoliłyby jej wziąć udział w turnieju pokerowym.

W 1992 założyła własną wytwórnię filmowąEgg Pictures. Wytwórnia wyprodukowała kilka niskobudżetowych filmów, w tym:Wakacje w domu (Home for the Holidays, 1995, reż. Jodie Foster),Ministranci (The Dangerous Lives of Altar Boys, 2002, reż. Peter Care) orazNell (1994, reż.Michael Apted). Ta ostatnia produkcja przyniosła Foster, odtwórczyni głównej roli, kolejne nominacje do Oscara i nagrody Złotego Globu. Bohaterką dramatu jest Nell Kellty, młoda dziewczyna wychowana przez matkę w odosobnieniu. Nell nie jest w stanie komunikować się z otoczeniem, ponieważ zna tylko język, który sama wymyśliła. Naukowcy podejmują próbę porozumienia się z nią i odkrycia jej przeszłości.

Kolejne produkcje, w których Foster odegrała główne role, to:Kontakt (Contact, 1997, reż.Robert Zemeckis, luźna adaptacja bestsellerowej powieściCarla Sagana, opowiadającej o odebraniu pierwszej w dziejach wiadomości od pozaziemskiej cywilizacji);Anna i król (Anna and the King, 1999, reż. Andy Tennant, opowieść o romansie angielskiej nauczycielki Anny Leonowens z XIX-wiecznym władcą Tajlandii, królem Mongkutem);Azyl (Panic Room, 2002, reż. David Fincher, thriller, bohaterkami są matka i nastoletnia córka, które kupują mieszkanie z pomieszczeniem, gdzie można schować się przed włamywaczami. Okazuje się jednak, że w azylu ukryto również pieniądze);Plan lotu (Flightplan, 2005, reż. Robert Schwentke, Kyle Pratt leci wraz z córką do Nowego Jorku. W trakcie lotu dziewczynka znika. Zdesperowana matka zaczyna poszukiwania, choć załoga twierdzi, że dziecka nigdy na pokładzie nie było) orazOdważna (The Brave One, 2007, reż. Neil Jordan, kolejny film sensacyjny w karierze Jodie Foster, tym razem gra w nim kobietę, która szuka zemsty za śmiertelne pobicie narzeczonego).

Drugoplanowe role Foster zagrała w filmachBardzo długie zaręczyny (Un long dimanche de fiançailles, 2004, reż. Jean-Pierre Jeuneta) orazPlan doskonały (Inside Man, 2006, reż. Spike Lee).

Kolejnym filmem Foster jest kino familijneWyspa Nim (Nim's Island, 2008, reż. Jennifer Flackett i Mark Levin). Tym razem aktorka wcieliła się w rolę ekscentrycznej autorki powieści przygodowych, która rusza na pomoc ojcu największej fanki swoich książek – tytułowej Nim.

Życie prywatne

[edytuj |edytuj kod]

Urodziła się w Los Angeles, jako córka Evelyn Foster (nazywanej Brandy) oraz Luciusa Fishera Fostera III – wysokiej rangi pilota wojskowego i weterana bitwy o Anglię, który po przejściu w stan spoczynku zajął się sprzedażą nieruchomości. Rodzice aktorki rozwiedli się, zanim przyszła na świat. Późniejsze kontakty Foster z ojcem ograniczyły się do kilku spotkań w całym życiu. Przemożny wpływ na wychowanie aktorki miała natomiast matka[5]. Ma dwie starsze siostry i starszego brata (Lucinda Foster, ur. 1954, zwana przez rodzinę Cindy; Constance „Connie” Foster, ur. 1955 oraz Lucius Fisher „Buddy” Foster IV, ur. 1957). Buddy Foster, podobnie jak Jodie, był w dzieciństwie gwiazdą telewizyjną i filmową, jednak zrezygnował z kariery aktorskiej, jednocześnie opuszczając dom w wieku 15 lat. Do dziś pozostaje w konflikcie z Jodie. Powodem napiętych relacji jest między innymi napisana przez niego w 1997 roku i nieautoryzowana przez aktorkę biografiaFoster Child[6].

Jako nastolatka ukończyła z wyróżnieniem prywatne Liceum Francuskie (Lycée Français de Los Angeles) i do dziś płynnie mówi po francusku[7] (jak również po niemiecku). Jest absolwentkąUniwersytetu Yale (kierunek literatura, ukończony z wyróżnieniem w 1985 roku). W trakcie studiów niezrównoważony psychicznieJohn Hinckley Jr., chcąc zaimponować aktorce[8], postrzeliłRonalda Reagana (rany odniesione w czasie tego zamachu prawdopodobnie przyczyniły się do wielu chorób prezydenta, szczególnie w późniejszych latach). Zamach Johna Hinckleya był dla Foster traumatycznym przeżyciem: ze względu na zamieszanie wokół jej osoby oraz proces zamachowca przerwała na jeden rok naukę, później przez wiele lat odmawiała jakichkolwiek wypowiedzi na temat zdarzenia. John Hinckley został uniewinniony ze względu na niepoczytalność i osadzony w zakładzie psychiatrycznym[9].

Ma dwóch synów: Charlesa Bernarda Fostera (ur. 1998) i Kita Bernarda Fostera (ur. 2001). Aktorka nigdy nie ujawniła, kto jest ojcem dzieci ani w jaki sposób zostały poczęte[10]. Media spekulują, że Foster poddała się sztucznemu zapłodnieniu, a dawcą nasienia był jej długoletni przyjaciel, gej Randy Stone[11].

W grudniu 2007, odbierając nagrodę za sukces, jaki odniosła w show-biznesie („Kobieta w show-biznesie” –Women in Entertainment), wygłosiła mowę, w której zwróciła się do producentki filmowej Cydney Bernard „moja piękna Cydney” i podziękowała za bycie przy niej podczas porażek i sukcesów[12]. Media zinterpretowały tę wypowiedź jako ujawnienie przez Foster jej homoseksualizmu[13][14]. Wiadomo, że Foster i Bernard poznały się w 1992 podczas pracy przy filmieSommersby. Nigdy nie pokazywały się razem podczas premier filmowych ani ceremonii wręczania nagród, ale wielokrotnie widziano je na ulicy razem z synami aktorki. Wiadomo też, że mieszkały razem.

W maju 2008 prasa bulwarowa zamieściła informacje o rozstaniu Foster i Bernard oraz nawiązaniu przez tę pierwszą bliskiej znajomości z poznaną podczas zdjęć do filmuOdważna scenarzystką Cindy Mort[15].

Orientacja seksualna artystki jest precyzowana jakohomoseksualna[16], co publicznie potwierdziła podczas rozdania Złotych Globów w 2013 roku[17]. W kwietniu 2014 Jodie poślubiła swoją partnerkęAlexandrę Hedison, 44-letnią fotografkę i byłą dziewczynęEllen DeGeneres[18].

Jestateistką, ale „darzy głębokim szacunkiem wszystkie religie i spędza wiele czasu, studiując święte teksty czy to religii Wschodu czy Zachodu”[19].

Filmografia

[edytuj |edytuj kod]
RokTytułUwagi
1969Mayberry, R.F.D.serial telewizyjny, jeden odcinek
Ulica Sezamkowa (Sesame Street)serial telewizyjny, jeden odcinek
The Courtship Of Eddie's Fatherserial telewizyjny, jeden odcinek
Gunsmokeserial telewizyjny, jeden odcinek
Juliaserial telewizyjny, jeden odcinek
1970Menace on the Mountainfilm telewizyjny
Daniel Booneserial telewizyjny, dwa odcinki
Nanny And The Professorserial telewizyjny, jeden odcinek
The Courtship Of Eddie's Fatherserial telewizyjny, jeden odcinek
Mayberry RFDserial telewizyjny, jeden odcinek
Adam-12serial telewizyjny, jeden odcinek
1971Gunsmokeserial telewizyjny, jeden odcinek
The Courtship Of Eddie's Fatherserial telewizyjny, jeden odcinek
My Three Sonsserial telewizyjny, jeden odcinek
1972The Amazing Chan And The Chan Clandubbing
Napoleon and Samanthadebiut kinowy
The Paul Lynde Showserial telewizyjny, jeden odcinek
Kansas City Bomber
Ironsideserial telewizyjny, jeden odcinek
Bonanzaserial telewizyjny, jeden odcinek
My Sister Hankpilot serialu telewizyjnego
My Three Sonsserial telewizyjny, jeden odcinek
Gunsmokeserial telewizyjny, jeden odcinek
Ghost Storyserial telewizyjny, jeden odcinek
1973Tom Sawyer
Alexanderfilm telewizyjny
The Partridge Familyserial telewizyjny, jeden odcinek
Kung Fuserial telewizyjny, jeden odcinek
The New Perry Masonserial telewizyjny, jeden odcinek
Love Storyserial telewizyjny, jeden odcinek
Przygody rodziny Addamsów (The Addams Family)dubbing (Pugsley Addams)
Bob & Carol & Ted & Aliceserial telewizyjny
Rookie Of The Yearfilm telewizyjny
One Little Indian
1974Alicja już tu nie mieszka (Alice Doesn't Live Here Anymore)
Smile, Jenny, You're Deadfilm telewizyjny
Paper Moonserial telewizyjny
1975The Secret Life of T.K. Dearingfilm telewizyjny
Medical Centreserial telewizyjny, jeden odcinek
1976Taksówkarz (Taxi Driver)
Bugsy Malone
Freaky Friday
The Little Girl Who Lives Down the Lane
Echoes of a Summer
Saturday Night Liveserial telewizyjny, jeden odcinek
1977Candleshoe
Il Casotto
Moi, fleur bleue
1980Foxes
Carny
1982O’Hara’s Wife
1983Svengalifilm telewizyjny
1984Le Sang des autres
The Hotel New Hampshire
1986Mesmerized
1987Siesta
Five Corners
1988Stealing Home
Oskarżeni (The Accused)
1990Catchfireinny tytuł:Backtrack
1991Tate-mały geniusz (Little Man Tate)
Milczenie owiec (The Silence of the Lambs)
1992Shadows and Fog
1993Sommersby
1994Nell
Maverick
All About Bettefilm telewizyjny
1997Kontakt (Contact)
Z Archiwum X (The X-Files)
1999Anna i król (Anna and the King)
2002Azyl (Panic Room)
Ministranci (The Dangerous Lives of Altar Boys)
2004Bardzo długie zaręczyny (Un long dimanche de fiançailles)
2005Plan lotu (Flightplan)
2006Plan doskonały (Inside Man)
2007Odważna (The Brave One)
2008Wyspa Nim (Nim's Island)
2011Rzeź (Carnage)
Podwójne życie (The Beaver)
2013Elizjum (Elysium)
2018Hotel Artemis (Hotel Artemis)
2021Mauretańczyk (The Mauritanian)
2023Nyad
2024Detektyw (True Detective)serial, 4 sezon, rola tytułowa

Nominacje do nagród

[edytuj |edytuj kod]
RokNagrodaKategoriaPrzyznana?Film
1976BAFTAnajlepsza aktorka drugoplanowa, najlepszy debiuttakBugsy Malone
1977Złote Globynajlepsza aktorka w komedii lub musicalunieFreaky Friday
Oscarynajlepsza aktorka drugoplanowaTaksówkarz
1978Saturnnajlepsza aktorkatakDziewczynka, która mieszka na końcu drogi
1989Oscarynajlepsza aktorka pierwszoplanowatakOskarżeni
1991Oscarynajlepsza aktorka pierwszoplanowatakMilczenie owiec
1991Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków Filmowychnajlepsza aktorkatakMilczenie owiec
1992Saturnnajlepsza aktorkanieMilczenie owiec
1995Nagrody Stowarzyszenia Aktorów Filmowychnajlepsza aktorkatakNell
Oscarynajlepsza aktorka pierwszoplanowanie
1997Złote Globynajlepsza aktorka dramatycznanieKontakt
1998Saturnnajlepsza aktorkatakKontakt
2003Saturnnajlepsza aktorkanieAzyl
2006Saturnnajlepsza aktorkaniePlan lotu
2008Złote Globynajlepsza aktorka dramatycznanieOdważna
People’s Choice Awardulubiona aktorka

Nagrody

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Box Office Mojo – The Hotel New Hampshire data dostępu 12 września 2008 r.
  2. Box Office Mojo – Five Corners data dostępu 12 września 2008 r.
  3. Box Office Mojo – Stealing Home data dostępu 12 września 2008 r.
  4. Jodie Foster Biography. tiscali.co.uk. [zarchiwizowane ztego adresu (2008-09-21)]. data dostępu 12 września 2008 r.
  5. I have a longing to connect data dostępu 13 września 2008 r.
  6. After an eclectic career, Jodie Foster is moving toward the mainstream data dostępu 13 września 2008 r.
  7. Video Jodie Foster La Rencontre pt 1 – Jodie, Foster, Laurent, Weil, Rencontre – Dailymotion Share Your Videos data dostępu 13 września 2008 r.
  8. John Hinckley's Letter to Jodie Foster Written Immediately Before Assassination. law.umkc.edu. [zarchiwizowane ztego adresu (2008-09-19)]. data dostępu 13 września 2008 r.
  9. The John Hinckley Trial. law.umkc.edu. [zarchiwizowane ztego adresu (2007-03-02)]. data dostępu 13 września 2008 r.
  10. Jodie Foster's other starring role data dostępu 13 września 2008 r.
  11. Is the man who inspired Jodie Foster to 'come out' the secret father of her two children? data dostępu 13 września 2008 r.
  12. CNN Video, Jodie Foster thanks 'beautiful Cydney' data dostępu 13 września 2008 r.
  13. AndrzejA. Mężyński AndrzejA.,Jodie Foster: Jestem lesbijką [online], Dziennik.pl, 13 grudnia 2007 [dostęp 2008-09-13] [zarchiwizowane zadresu 2007-12-13] .
  14. Jodie Foster comes out with emotional tribute to her girlfriend of 14 years data dostępu 13 września 2008 r.
  15. Jodie Foster splits for new girlfriend data dostępu 13 września 2008 r.
  16. Jodie Foster w bazieNotable Names Database(ang.)
  17. Jodie Foster at Golden Globe Awards: 'I Did My Coming Out[dostęp 20 stycznia 2013]
  18. Jodie Foster poślubiła byłą dziewczynę Ellen DeGeneres[dostęp 23 kwietnia 2014]
  19. Q and A with Jodie Foster. jodiefoster.nu. [zarchiwizowane ztego adresu (2008-11-10)]. [dostęp 13 września 2008]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Filmy w reżyseriiJodie Foster
1990-99
2010-19
David di Donatello dla najlepszej aktorki zagranicznej
Nagroda Akademii Filmowej dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej
1920–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Nagroda Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych dla najlepszej aktorki
Złoty Glob dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Złoty Glob dlanajlepszej aktorki drugoplanowej
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020-2029

Złoty Glob dla najlepszej aktorki w miniserialu lub filmie telewizyjnym
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Nagroda BAFTA dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej
1950–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda BAFTA dla najlepszej aktorki drugoplanowej
1968–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda im. Cecila B. DeMille’a
1950–1969
1970–1989
1990–2009
2010–2029

Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych zawybitny występ aktorki w roli pierwszoplanowej
1994-1999
2000-2009
2010-2019
2020-2029
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jodie_Foster&oldid=77627291
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp