 | |||
| Imię i nazwisko | Jerzy Bonawentura Toeplitz | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 24 listopada 1909 | ||
| Data i miejsce śmierci | 24 lipca 1995 | ||
| Narodowość | polska | ||
| Dziedzina sztuki | |||
| Ważne dzieła | |||
Historia sztuki filmowej | |||
| Odznaczenia | |||
    | |||
| |||
Jerzy Bonawentura Toeplitz (ur.11 listopada?/24 listopada 1909 wCharkowie, zm.24 lipca1995 wWarszawie) – polskihistoryk filmu,krytyk filmowy, współtwórca i w latach 1944–1952 i 1957–1968 rektorPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi[1], w latach 1960–1968 dyrektorInstytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk;redaktor naczelny „Kwartalnika Filmowego” (1951–1965) i miesięcznika „Kino” (1966–1968), autor monumentalnych monografiiHistoria sztuki filmowej (1955–1990) iHistoria filmu polskiego (1966–1994).
Należał do zasłużonego warszawskiego roduToeplitzów żydowskiego pochodzenia. Syn Teodora i Haliny z Odrzywolskich[2]. Jego bratankiem był znany publicysta, medioznawca i krytyk filmowyKrzysztof Teodor Toeplitz. OjciecZuzanny Toeplitz.
Ukończył gimnazjum w Warszawie i wydział prawaUniwersytetu Warszawskiego (1933). Przedwojną związany z grupą lewicujących filmowców „Start”. Zasłynął po wojnie przede wszystkim jako autor pionierskiego dzieła – sześciotomowejHistorii sztuki filmowej obejmującej lata 1895–1953; kolejne tomy ukazywały się w latach 1955–1990. Po wojnie, 18 listopada 1948 przed Sądem Okręgowym w Warszawie Toeplitz występował jako biegły razem zDobiesławem Damięckim (ówczesny przewodniczący ZASP) w trwającym procesie przeciwko polskim aktorom występującym w filmieHeimkehr.
Od 1948 należał doPolskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[3][4]. Powydarzeniach marcowych 1968 roku został pozbawiony stanowiska włódzkiej uczelni filmowej. W 1970 wyjechał doAustralii, gdzie współtworzył Australijską Szkołę Filmową, Telewizyjną i Radiową (Australian Film, Television and Radio School) wSydney. Był konsultantem Interim Council for the National Film & Television Training School. W latach 1972–1973 był profesorem na La Trobe University wMelbourne, a od 1973 do 1979 – dyrektorem Australian Film, Television and Radio School w Sydney[5] (jego imieniem nazwano bibliotekę szkoły[6]).
Zasiadał w jury konkursu głównego na21. (1960) i25. MFF w Wenecji (1964),18. MFF w Cannes (1965) oraz na36. MFF w Berlinie (1986).
3 marca 1993 otrzymał tytułdoktora honoris causaPWSFTviT wŁodzi. 16 października 1998 naulicy Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w nowo powstałejAlei Gwiazd (w okolicachHotelu Grand ikina „Polonia”).
Pochowany naCmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A3 tuje-2-37)[7].
