 | |||
| Pełne imię i nazwisko | Jerzy Andrzej Jaskiernia | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 21 marca 1950 | ||
| Minister sprawiedliwości,prokurator generalny | |||
| Okres | od 7 marca 1995 | ||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
| |||
Jerzy Andrzej Jaskiernia (ur.21 marca1950 wKudowie-Zdroju) – polski polityk, prawnik i nauczyciel akademicki,profesornauk prawnych, poseł naSejm PRLIX kadencji, naSejm RPI,II,III iIV kadencji oraz doParlamentu EuropejskiegoV kadencji, w latach 1995–1996minister sprawiedliwości.
Ukończył Szkołę Ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym wSandomierzu oraz II Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w tym mieście[1]. W tym okresie pisał teksty do „Motywów” (czasopismaZHP) oraz dokieleckiego dziennika „Słowo Ludu”[2]. Został absolwentem prawa naWydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Odbywał studenckiepraktyki robotnicze w zakładach warzywnych wDwikozach, co opisał w relacji4 tygodnie w brygadzie za-roz. Za tekst ten otrzymał nagrodę specjalną w konkursie czasopisma „itd” zatytułowanym „Moja praca wakacyjna – 1970”[2]. Za pracę magisterskąMinisterialna koordynacja międzyresortowa otrzymał nagrodę I stopnia w ogólnopolskim konkursie „Młoda myśl dla kraju”[1]. W latach 1972–1981 był asystentem stażystą, asystentem, starszym asystentem i adiunktem w Zakładzie Prawa Państwowego Instytutu Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i AdministracjiUJ. Pełnił również funkcję przewodniczącego Sekcji Prawno-Ustrojowej Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa[1].
W 1977 uzyskał na UJ stopień naukowydoktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt.Prawno-ustrojowa pozycja stanów USA i zagadnienie ich roli w realizacji zadań państwa, za którą otrzymał I nagrodę w konkursie miesięcznika „Państwo i Prawo”[3].Habilitował się w 1994, również z prawa konstytucyjnego, w Instytucie Nauk PrawnychPolskiej Akademii Nauk na podstawie rozprawy pt.Zasada równości w prawie wyborczym USA[4]. W 2000 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych[5].
Jako nauczyciel akademicki związany z Instytutem Prawa, Ekonomii i Administracji naWydziale Prawa, Administracji i ZarządzaniaUniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. W 1996 objął tam stanowisko profesora nadzwyczajnego, a od 2002 profesora zwyczajnego[6]. W latach 2005–2011 kierował Zakładem Współczesnych Systemów Politycznych w Instytucie Nauk Politycznych UJK. W latach 2011–2014 był dyrektorem Instytutu Ekonomii i Administracji UJK oraz kierownikiem Zakładu Administracji i Nauk Prawnych. Po utworzeniu kierunku prawo na UJK w 2014 został dyrektorem Instytutu Prawa, Ekonomii i Administracji, a także kierownikiem Zakładu Prawa Konstytucyjnego, Europejskiego i Międzynarodowego Publicznego[6]. W 2018 został natomiast dziekanem Wydziału Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach[7].
Współpracował także z Akademią Finansów w Warszawie, Wyższą Szkołą Bezpieczeństwa i Ochrony w Warszawie, Wyższą Szkołą Humanistyczno-Przyrodniczą w Sandomierzu, Wyższą Szkołą Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie oraz Wyższą Szkołą Menedżerską w Legnicy. W 2011 został profesorem zwyczajnym w Katedrze Prawa i AdministracjiGórnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach[6].
W 2015 wybrany na trzyletnią kadencję w składKomitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk[8][9]. W 2017 został wiceprezesem zarząduPolskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego[10].
We współpracy z sejmową Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz zarządem głównym Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich organizator dorocznych międzynarodowych konferencji naukowych na temat współczesnych dylematów ochrony praw człowieka odbywających się w Sejmie RP[11].
Autor publikacji naukowych – jego dorobek stanowi m.in. 8 publikacji zwartych, 32 redakcje naukowe publikacji zawartych, 5 współautorstw publikacji zwartych, ponad 300 studiów i artykułów naukowych, około 120 opublikowanych recenzji oraz recenzje wydawnicze[4]. Autor kilkunastu haseł w komentarzu do Konstytucji RP[12] oraz wEncyklopedii politologii[13], a także autor trzech rozdziałów w podręczniku prezentującym konstytucyjne organy władzy publicznej[14].
W młodości działał wZwiązku Harcerstwa Polskiego oraz koncesjonowanych organizacjach młodzieżowych (ZMS iZSP)[3]. Był przewodniczącym zarządu głównegoZwiązku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w latach 1981–1984. We wrześniu 1982 na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład komitetu honorowego uroczystości żałobnych zorganizowanych po śmierciWładysława Gomułki[15]. Od 1970 do rozwiązania działał wPolskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, był sekretarzem komitetu uczelnianego partii na UJ[16]. W latach 80. pełnił funkcję sekretarza generalnego rady krajowejPatriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[17]. W 1983 wybrany w skład prezydium krajowej radyTowarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W latach 1986–1989 był członkiemOgólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W 1985 został posłem na Sejm PRL IX kadencji, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Prac Ustawodawczych Sejmu, uczestnicząc między innymi w pracach nad utworzeniem Trybunału Konstytucyjnego oraz urzędu rzecznika praw obywatelskich[18]. W grudniu 1985 wszedł w skład zespołu do przygotowania „tez zjazdowych” na X Zjazd PZPR[19], który odbył się w lipcu 1986. W drugiej połowie lat 80. powołany w skład Komisji ds. Wewnątrzpartyjnych oraz Działalności Partii w Organach Przedstawicielskich i Administracji PaństwowejKomitetu Centralnego PZPR[20]. W latach 1986–1988 był członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta wZamościu[21]. Od 1987 do 1990 był zatrudniony wMinisterstwie Spraw Zagranicznych, w którym pełnił funkcje doradcy ministra oraz radcy wAmbasadzie PRL w Waszyngtonie[18].
Od 1990 działał wSocjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, w 1999 przystąpił doSojuszu Lewicy Demokratycznej, a w 2021 doNowej Lewicy. W 1992 znalazł się na tzw.liście Macierewicza jakotajny współpracowniksłużb specjalnych PRL, a w 2000 wszczęto wobec niego proces lustracyjny. Sprawa dotyczyła jego wyjazdu studenckiego na stypendium naukowe, które odbył w latach 1973–1974 wStanach Zjednoczonych[16][1]. Wedługrzecznika interesu publicznego od 1973 do 1975 był typowany przezwywiad PRL do współpracy, a w latach 1975–1980 zarejestrowany jakotajny współpracownik. W toku procesu lustracyjnego zarzucono politykowi, że w 1973 zgodził się na pomoc „w rozpoznaniu instytutów politologicznych w USA”. Jerzy Jaskiernia zaprzeczył stawianym zarzutom. OstatecznieSąd Najwyższy w 2009 oczyścił go z zarzutu „kłamstwa lustracyjnego”, uwzględniając jego kasację i zmieniając niekorzystny dla niego wyrokSądu Apelacyjnego wWarszawie[22][23].
W latach 1991–2005 był posłem I, II, III i IV kadencji Sejmu RP. Był m.in. członkiem Komisji Ustawodawczej, która przygotowała tekstMałej Konstytucji RP (1992), a od 1994 przewodniczącym Podkomisji organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i samorządu terytorialnego w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego[24][6]. Od 7 marca 1995 do 7 lutego 1996 zajmował stanowiskoministra sprawiedliwości wrządzie Józefa Oleksego. W2001 został wybrany z nowo utworzonegookręgu kieleckiego[25], w trakcie IV kadencji do stycznia 2004 pełnił funkcję przewodniczącegoklubu parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Był także przewodniczącymKomisji Spraw Zagranicznych (2001–2005)[26], a wcześniej Komisji Ustawodawczej[27]. Od 1994 do 2005 zasiadał wZgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy wStrasburgu[28]. Był sprawozdawcą Rady Europy w procedurze monitoringowej Chorwacji, a następnie Armenii[29]. Był obserwatorem (2003–2004) i eurodeputowanym w ramach delegacji krajowej (2004)[29].
Bez powodzenia ubiegał się w2005 o mandat senatora[30], w2011[31] i2023[32] o mandat posła, w2009[33] i2014[34] o mandat eurodeputowanego, a w2018 o mandat radnegosejmiku świętokrzyskiego[35]. Wybierany na marszałka Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich (SPP), a w 2014 na funkcję wiceprzewodniczącego FP-AP, organizacji zrzeszającej byłych parlamentarzystów z krajów członkowskich Rady Europy[36][11]. W latach 2001–2005 pełnił funkcję prezesa Instytutu Problemów Strategicznych w Warszawie. W latach 2013–2016 był przewodniczącym Warszawskiego Klubu Przyjaciół Ziemi Kieleckiej[11].
Żonaty, ma dwoje dzieci[16].
Został odznaczony Krzyżem KawalerskimOrderu Odrodzenia Polski. Wyróżniony BrązowymOdznaczeniem im. Janka Krasickiego[2], Złotą Odznaką Zasłużonego Działacza Zrzeszenia Prawników Polskich, Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony dla Samorządu Radców Prawnych” orazOdznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Został honorowym obywatelemSandomierza[37].
W 1993 i 1995 znalazł się wśród najlepszych posłów wedługtygodnika „Polityka”[38].
Do postaci Jerzego Jaskierni w swojej twórczości nawiązywaliKazik Staszewski („12 groszy”, „Tata dilera”) orazMaciej Maleńczuk („Wolność słowa”)[39].
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
| Polska Rzeczpospolita Ludowa |
|
|---|---|
| III Rzeczpospolita |
|
|
