_(rotated).jpg) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Pełne imię i nazwisko | Jerzy Henryk Dudek | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wzrost | 188 cm | ||||||||||||||||||||||||||||
| Pozycja | |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Odznaczenia | |||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||||||||||
Jerzy Henryk Dudek (ur.23 marca1973 wRybniku) –polskipiłkarz, który występował na pozycjibramkarza.
W latach 1998–2013reprezentant Polski. UczestnikMistrzostw Świata 2002. CzłonekKlubu Wybitnego Reprezentanta, zajmuje trzecie miejsce pod względem liczby występów bramkarzy w reprezentacji Polski.
Po występach w lokalnych drużynach w 1995 trafił doSokoła Tychy, gdzie zadebiutował wpierwszej lidze. Rok później trafił doFeyenoordu, gdzie w ciągu pięciu sezonów zdobyłmistrzostwo Holandii i dwukrotnie został uznany za najlepszego bramkarzaEredivisie. W 2000 został wybrany piłkarzem roku w Polsce wplebiscycie „Piłki Nożnej”. W 2001 trafił doLiverpoolu, gdzie spędził sześć kolejnych sezonów i sięgnął z klubem po trofeumLigi Mistrzów UEFA, zostając jednym z bohaterówmeczu finałowego wStambule. W 2007 przeniósł się doRealu Madryt, gdzie jako drugi bramkarz spędził cztery sezony, zdobywając wszystkie krajowe trofea i debiutując wPrimera Division. Jest jednym zsześciu polskich piłkarzy – zdobywców Pucharu Europy.
Karierę rozpoczął jesienią 1985 w trampkarzachGórnika Knurów, trenował w drużynie Witolda Słabkowskiego[1]. Podczas jednego z sezonów rozegrał w nich 12 spotkań jakolewy obrońca. Wiosną 1989 zadebiutował w drużynie juniorów Górnika, grając w meczu zGKS Tychy[2].
W 1991 trafił do pierwszego zespołu klubu, występującego wIII lidze; w drużynie, grającej pod nową nazwą – Concordia Knurów, zadebiutował 10 kwietnia 1992 w meczu zCarbo Gliwice[2].
W barwach Concordii rozegrał 115 spotkań, ostatni pojedynek zanotował przeciwkoOlimpii Piekary Śląskie w listopadzie 1995[2].
Wiosną 1996 za sprawą treneraBogusława Kaczmarka przeszedł doSokoła Tychy, występującego wekstraklasie[3]. Debiut w ekstraklasie zaliczył 16 marca 1996 w przegranym 2:0 meczu wyjazdowym zLegią Warszawa[2]. Po rozegraniu 15 meczów ligowych odszedł z klubu.
19 lipca 1996 podpisał profesjonalny kontrakt zholenderskim klubem występującym w lidzeEredivisie –Feyenoordem[2]. Podczassezonu 1996/1997 był bramkarzem rezerwowym, gdyż podstawowym bramkarzem byłreprezentant Holandii –Ed de Goey[4]. Po jego odejściu do występującego wangielskiejPremier League –Chelsea Londyn Dudek został podstawowym zawodnikiem klubu, w którego barwach zadebiutował 13 sierpnia 1997 w wygranym 6:2 pierwszym meczuII rundy kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów 1997/1998 zfińskimJazz Pori[2]. Osiem dni później po raz pierwszy wystąpił w holenderskiej ekstraklasie, w wygranym 0:3 meczu zMVV Maastricht[5].
W maju 1998 podpisał nowy kontrakt, obowiązujący do 2003[5]. Wsezonie 1998/1999 na cztery kolejki przed końcem rozgrywekFeyenoord zapewnił sobiemistrzostwo Holandii, a Dudek został uznany przez związek piłkarzy profesjonalnych VVCS za najlepszego bramkarza ligi[5].
Wsezonie 1999/2000Feyenoord zakończył rozgrywki ligowe na trzecim miejscu oraz zdobyłSuperpuchar Holandii, pokonując w finaleAjax Amsterdam 3:2[5]. W tymże sezonie Dudek został ponownie wybrany najlepszym bramkarzem ligi, a także uznano go najlepszym zawodnikiem w plebiscycie gazet „De Telegraaf”[5]. Został też okrzyknięty najlepszym polskim piłkarzem sezonu w plebiscycie tygodnika „Piłka Nożna” oraz otrzymał Piłkarskiego Oscara odPZPN dla najlepszego polskiego zawodnika[5].
Dobra postawa zaowocowała ofertami z wielu znanych europejskich drużyn. Według spekulacji prasowych proponowano mu grę m.in. wFC Barcelonie,Realu Madryt,Arsenalu iManchesterze United. Pod koniec sierpnia 2001 po rozegraniu 139 meczów ligowych przeniósł się doLiverpoolu[5], jednego z czołowych klubówangielskiejPremier League.
.jpg)
Kontrakt Dudka zLiverpool został podpisany wWarszawie i obowiązywał przez pięć lat[6]. WPremier League zadebiutował 8 września 2001 w przegranym 1:3 meczu przeciwkoAston Villi[5]. Wpierwszym sezonie w klubie rozegrał łącznie 35 ligowych spotkań i pomógł zdobyćwicemistrzostwo Anglii. W 2002 otrzymał nominacjęUEFA do nagrody dla najlepszego bramkarza Europy w sezonie 2001/2002[5], jednak zwycięzcą okazał się NiemiecOliver Kahn. Ponadto po raz drugi zdobył Piłkarskiego Oscara dla najlepszego polskiego zawodnika[5].
Wsezonie 2002/2003 wystąpił w spotkaniu oTarczę Wspólnoty, jednak jego drużyna przegrała zArsenalem 1:0[5]. W grudniu 2002 podczas meczu zManchesterem United popełnił fatalny błąd, który kosztował go utratę miejsca w bramce klubu[5] – przepuścił piłkę między nogami, a do pustej siatki trafiłDiego Forlán. W marcu 2003 Liverpool zwyciężył wPucharze Ligi Angielskiej, pokonując w finaleManchester United 2:0, a Dudek został wybrany Piłkarzem Meczu[5].
Na początkusezonu 2004/2005 zdobył zaufanie nowego trenera drużyny,Rafaela Beníteza, który wystawiał Polaka w najważniejszych spotkaniach. W 2005 ponownie zagrał w finalePucharu Ligi Angielskiej, jednak tym razem jego zespół uległ podogrywceChelsea 3:2[5]. 25 maja 2005 zagrał naAtatürk Olimpiyat Stadyumu wStambule w finałowym meczuLigi Mistrzów przeciwkowłoskiemuA.C. Milan, w którym dzięki trzykrotnej obronie w serii rzutów karnych, przyczynił się do zdobycia przez swój klub trofeum[5]. Interwencję Dudka podczas dogrywki uznano za trzecią najefektowniejszą paradę bramkarską w historii piłki nożnej[5] oraz za najbardziej pamiętny moment w historii Ligi Mistrzów[7]. Ponadto drugi raz został nominowany przezUEFA do nagrody dla najlepszego bramkarza[5], jednak tym razem tryumfatorem okazał się CzechPetr Čech. Zdobył takżeSuperpuchar Europy, jednak z powodu urazu nie zagrał przeciwkorosyjskiemuCSKA Moskwa (3:1)[5].
W sierpniu 2005 podczas treningu doznał kontuzji łokcia i odsezonu 2005/2006 był rezerwowym bramkarzem zespołu po tym, jak trenerRafael Benítez sprowadził swojego rodaka,José Reinę[8]. W styczniu 2006 zajął ósme miejsce w71. Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego polskiego sportowca w 2005[5]. Posezonie 2006/2007 odszedł z Liverpoolu po rozegraniu 127 meczów ligowych.
Przeszedł do występującego whiszpańskimPrimera DivisiónRealu Madryt na zasadzie wolnego transferu, z którym 20 lipca 2007 podpisał dwuletni kontrakt i został zmiennikiem dlaIkera Casillasa[9]. Wsezonie 2007/2008 zdobyłmistrzostwo Hiszpanii[5] i zaliczył jedno ligowe spotkanie przeciwkoRealowi Saragossa, które zakończyło się remisem 2:2[10]. W 2009 przedłużył kontrakt z Realem[11].
W grudniu 2010 podczas meczu Ligi Mistrzów zAuxerre uległ kontuzji (pęknięcie szczęki), a po operacji udał się na kilkutygodniową rekonwalescencję[12]; w tym czasie jego miejsce w drużynie zajmowałAntonio Adán[13]. W 2011 po zwycięstwieKrólewskich zFC Barceloną (1:0) wWalencji sięgnął poPuchar Króla[14]. Posezonie 2010/2011 odszedł z Realu Madryt, ostatnie spotkanie wKrólewskich rozegrał 21 maja 2011 przeciwkoUD Almeríi[5]. Żegnany oklaskami przez kibiców i przechodzący w szpalerze utworzonym przez kolegów z drużyny, zszedł z boiska w 78. minucie meczu[15]. Przed rozpoczęciem meczu pożegnalnego dostał od dyrektora sportowego klubuJorgego Valdano i prezesaFlorentina Péreza statuetkę z wygrawerowanym napisem: „Jerzy Dudek: Real Madrid 2007–2011”, a także koszulkę z podpisami zawodników i trenerów.
Wkrótce po odejściu z Realu Madryt zakończył piłkarską karierę.
Rozegrał dwa spotkania wmłodzieżowej reprezentacji Polski, zadebiutował 20 czerwca 1996 w przegranym 2:0 towarzyskim meczu przeciwkoreprezentacji Argentyny[2].
W czerwcu 1996, będąc zawodnikiemSokoła Tychy, otrzymał pierwsze powołanie doseniorskiej reprezentacji Polski od selekcjoneraAntoniego Piechniczka w 1996 na mecz towarzyski przeciwkoreprezentacji Rosji, który obejrzał z ławki rezerwowych[2]. Debiut zaliczył za kadencji selekcjoneraJanusza Wójcika 25 lutego 1998 wRamat Ganie w przegranym 0:2 meczu towarzyskim przeciwkoreprezentacji Izraela, zmieniając w 46. minucieAdama Matyska[5]. Za kadencji selekcjonera Janusza Wójcika rozegrał jeszcze jeden mecz – 18 sierpnia 1999 wWarszawie mecz towarzyski przeciwkoreprezentacji Hiszpanii, gdzie w 53. minucie ponownie zastąpił Adama Matyska; mecz zakończył się porażką Polski 1:2.
Po przejęciu w 1999 przezJerzego Engela stanowiska selekcjonerareprezentacji Polski został podstawowym bramkarzem drużyny. Zagrał we wszystkich 10 meczacheliminacyjnych mistrzostw świata 2002[16], z czego dziewięć meczów rozegrał w pełnym wymiarze czasowym (wyjazdowy mecz zNorwegią zaczynał z ławki rezerwowych, w 66. minucie meczu zastąpiłAdama Matyska). reprezentacji Polski wygrała swoją grupę eliminacyjną i pierwszy raz od1986 awansowała namistrzostwa świata 2002 wKorei Południowej iJaponii, podczas któregoBiało-Czerwoni po dwóch porażkach zreprezentacją Korei Południowej (0:2) ireprezentacją Portugalii i zwycięstwie zreprezentacją Stanów Zjednoczonych (3:1) zajęli ostatnie czwarte miejsce w Grupie D i zakończyli swój udział w turnieju po fazie grupowej, a Dudek wystąpił w dwóch pierwszych meczach, w których puścił sześć bramek, a podczas meczu z reprezentacją Stanów Zjednoczonych w bramceBiało-Czerwonych stanąłRadosław Majdan.
Wystąpił w siedmiu meczacheliminacyjnych mistrzostw świata 2006[16], jednak pod koniec eliminacji z powodu kontuzji w ostatnich meczach bronił jużArtur Boruc. Z powodu niestabilnej sytuacji w klubieLiverpool selekcjonerPaweł Janas nie powołał Dudka naturniej[17], co wywołało niezadowolenie wśród kibiców, które okazali podczas 30 maja 2006 podczas przegranego 1:2 meczu towarzyskiego zreprezentacją Kolumbii naStadionie Śląskim wChorzowie – po puszczonej bramce przezTomasza Kuszczaka kibice skandowali nazwisko Dudka.
16 listopada 2005 podczas wygranego 3:1 meczu towarzyskiego zreprezentacją Estonii wOstrowcu Świętokrzyskim po raz pierwszy został kapitanemBiało-Czerwonych. Pomistrzostwach świata 2006 wystąpił w dwóch spotkaniachreprezentacji Polski prowadzonej przez selekcjoneraLeo Beenhakkera: 16 sierpnia 2006 w przegranym 0:2 meczu towarzyskim zreprezentacją Danii wOdense i 2 września w pierwszym przegranym 1:3 meczueliminacyjnym mistrzostw Europy 2008 zreprezentacją Finlandii wBydgoszczy[18]. Następny mecz w reprezentacji Polski rozegrał 14 października 2009 naStadionie Śląskim wChorzowie za kadencji tymczasowego selekcjoneraStefana Majewskiego, kiedy toBiało-Czerwoni przegrali 0:1 w meczueliminacyjnym mistrzostw świata 2010 zreprezentacją Słowacji[19].
20 lutego 2013 prezesPZPNZbigniew Boniek i selekcjonerWaldemar Fornalik podjęli decyzję o zorganizowaniu dla Dudka pożegnalnego meczu wreprezentacji Polski. 4 czerwca 2013 na stadionieMKS Cracovii wKrakowiereprezentacja Polski rozegrała mecz towarzyski zreprezentacją Liechtensteinu, który zakończył się zwycięstwemBiało-Czerwonych 2:0[7]. Dudek wystąpił podczas spotkania z numerem „60” na koszulce i był kapitanem drużyny, grał do 34. minuty i został zmieniony przezArtura Boruca[20], dzięki czemu rozegrał swój 60. mecz w reprezentacji Polski, dołączając tym samym doKlubu Wybitnego Reprezentanta[21]. Wówczas stał się najstarszymreprezentantem Polski w historii (w dniu meczu miał 40 lat i 73 dni), bijąc rekordWładysława Szczepaniaka, który swój ostatni mecz w reprezentacji Polski rozegrał w 1947, mając 37 lat i 118 dni.
Wspólnie z Dariuszem Kurowskim wydał dwie książki biograficzne:Uwierzyć w siebie. Do przerwy 0:3 w 2005 iNieREALna kariera w 2015. Ponadto w 2012 we współpracy z psychologiem sportowym Pawłem Habratem wydał książkęPod presją. Jak wytrzymałość psychiczna pomaga zwyciężać[7]. Był także bohaterem książki Piotra SkorupyJerzy Dudek. Wybitny z Knurowa, wydanej w 2013[7].
W sierpniu 2005 zadebiutował w roli telewizyjnego komentatora piłki nożnej, relacjonując widzomTVP mecz Liverpool – CSKA Moskwa[5]. Po zakończeniu kariery sportowej został ekspertem i komentatorem telewizyjnym piłki nożnej. Jest ekspertem, głównieTVP Sport. Występował też w kanałach sportowychPolsatu oraz komentował kilka meczów wEurosporcie.
W 2011 został ambasadorem kampanii reklamowej „Teraz golf”, organizowanego przezPolski Związek Golfa programu promującego tę dyscyplinę[7]. W 2011 nawiązał współpracę z firmąCastrol jako ambasador projektów promujących piłkę nożną[22], promował medialnie m.in.Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012, których firma była oficjalnym sponsorem[23].
Był oficjalnym „przyjacielem Euro 2012”[24] oraz ambasadorem finałuLigi Europy UEFA (sezon 2014/2015), który odbył się w Warszawie[25].
Dwukrotnie (w 2012 i 2014) odrzucił propozycję udziału w programieDancing with the Stars. Taniec z gwiazdami[26].
Od 2014 w poniedziałki w „Przeglądzie Sportowym” pojawiają się felietony Dudka[27].
W 2000 wygrałPlebiscyt „Piłki Nożnej” na najlepszego piłkarza. Rok później otrzymał Piłkarskiego Oskara, przyznawanego przezPZPN iCanal Plus. Dwukrotnie z rzędu był wybierany najlepszym polskim zawodnikiem wplebiscycie redakcji „Sportu”: w 2000 i 2001. W 2006 zajął 8. miejsce wPlebiscycie Przeglądu Sportowego na 10. Najlepszych Sportowców Polski. W marcu 2012 wyróżniono go nagrodą Solidarni wsporcie.
Uchwałą Rady MiastaKnurowa z dnia 6 czerwca 2005 jako pierwszy został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatelstwa Miasta Knurowa[30][31].
1 czerwca 2013 został odznaczony SrebrnymKrzyżem Zasługiza osiągnięcia sportowe i działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu[32].
W 2022 r. otrzymałMedal Świętego Brata Alberta za wspieranie osób niepełnosprawnych[33].
Urodził się wRybniku, jest synem Renaty i Andrzeja Dudków[2]. Dzieciństwo i młodość spędził wSzczygłowicach[34], jednej z dzielnicKnurowa[35]. Ma dwóch młodszych braci,Dariusza (ur. 1975) i Piotra (ur. 1984). Wychowywał się w rodzinie górniczej, uczył się w Technikum Górniczym.
15 czerwca 1996 ożenił się z Mirellą Litwin[2], z którą ma syna Aleksandra (ur. 1996) oraz córki: Wiktorię (ur. 2006) i Natalię (ur. 2006)[36]. Mieszka wKrakowie[37].
Amatorsko gra wgolfa[38]. Startował w kilku wyścigach samochodowych jako licencjonowany kierowca wyścigowy[39].
W 2005 założył Fundację „Dobry Start – sport przyszłością”, zajmującą się budową boisk piłkarskich dla dzieci mieszkających na wsiach i małych miastach[5]. W styczniu 2013 otworzył Akademię Sportu Progres Jerzego Dudka, działającą przy Centrum Rozwoju Com-Com Zone Nowa Huta w Krakowie[22].
Został członkiem honorowego komitetu poparciaBronisława Komorowskiego przed przyspieszonymiwyborami prezydenckimi 2010[40] oraz przedwyborami prezydenckimi w Polsce w 2015[41].
Został ambasadorem zorganizowanych wKrakowieŚwiatowych Dni Młodzieży 2016[42].
| Klub | Sezon | Liga | Liga[43] | Puchar[44] | Europa[45] | Łącznie | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Występy | Bramki | Występy | Bramki | Występy | Bramki | Występy | Bramki | |||
| Concordia Knurów | 1991/1992 | IV liga | 3 | 0 | – | – | 3 | 0 | ||
| 1992/1993 | 28 | 28 | ||||||||
| 1993/1994 | 34 | 34 | ||||||||
| 1994/1995 | 33 | 33 | ||||||||
| 1995/1996 | 17 | 17 | ||||||||
| Łącznie | 115 | 0 | – | – | 115 | 0 | ||||
| Sokół Tychy | 1995/1996 | I liga | 15 | 0 | – | – | 15 | 0 | ||
| Łącznie | 15 | 0 | – | – | 15 | 0 | ||||
| Feyenoord | 1996/1997 | Eredivisie | 0 | 0 | – | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 1997/1998 | 34 | 8 | 42 | |||||||
| 1998/1999 | 34 | 2 | 36 | |||||||
| 1999/2000 | 34 | 12 | 46 | |||||||
| 2000/2001 | 34 | 8 | 42 | |||||||
| 2001/2002 | 3 | 0 | 3 | |||||||
| Łącznie | 139 | 0 | – | 30 | 0 | 169 | 0 | |||
| Liverpool | 2001/2002 | Premier League | 35 | 0 | 2 | 0 | 12 | 0 | 49 | 0 |
| 2002/2003 | 30 | 4 | 11 | 45 | ||||||
| 2003/2004 | 30 | 4 | 4 | 38 | ||||||
| 2004/2005 | 24 | 7 | 10 | 41 | ||||||
| 2005/2006 | 6 | 0 | 0 | 6 | ||||||
| 2006/2007 | 2 | 3 | 1 | 6 | ||||||
| Łącznie | 127 | 0 | 20 | 0 | 38 | 0 | 185 | 0 | ||
| Real Madryt | 2007/2008 | Primera División | 1 | 0 | 4 | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 |
| 2008/2009 | 0 | 2 | 1 | 3 | ||||||
| 2009/2010 | 0 | 2 | 0 | 2 | ||||||
| 2010/2011 | 1 | 0 | 1 | 2 | ||||||
| Łącznie | 2 | 0 | 8 | 0 | 2 | 0 | 12 | 0 | ||
| Łącznie w karierze | 283 | 0 | 28 | 0 | 70 | 0 | 381 | 0 | ||
| Reprezentacja | Rok | Mecze | Bramki |
|---|---|---|---|
 Polska U-21 | |||
| 1996 | 2 | 0 | |
| Ogólnie | 2 | 0 | |
| Polska | |||
| 1998 | 1 | 0 | |
| 1999 | 1 | ||
| 2000 | 7 | ||
| 2001 | 10 | ||
| 2002 | 6 | ||
| 2003 | 11 | ||
| 2004 | 11 | ||
| 2005 | 6 | ||
| 2006 | 5 | ||
| 2007 | 0 | ||
| 2008 | |||
| 2009 | 1 | ||
| 2010 | 0 | ||
| 2011 | |||
| 2012 | |||
| 2013 | 1 | ||
| Ogólnie | 60 | 0 | |
| 1973–1980 | |
|---|---|
| 1981–1990 |
|
| 1991–2000 | |
| 2001–2010 |
|
| 2011–2020 |
|
| od 2021 |
|
| 1966–1970 | |
|---|---|
| 1971–1980 |
|
| 1981–1990 |
|
| 1991–2000 | |
| 2001–2010 |
|
| 2011–2020 |
|
| od 2021 |
|
|
