Jerycho, w pobliżu centrum (1996)Pozostałości pałacu z VIII wieku w Khirbet al-Mafjar w Jerychu„Zburzenie Jerycha”. Rycina ze schrobenhausenowskiego warsztatu Carla PoellathWykopaliska na Tell es-Sultan w JerychuJerycho – widok z Góry KuszeniaJerycho – widok z Góry Kuszenia
Jerycho (arab.أريحا,hebr.יְרִיחוֹ) – miasto położone w pobliżu rzekiJordan naZachodnim Brzegu (arab. al-Daffah). Jest siedzibą władz jednego z szesnastu okręgów administracjiAutonomii Palestyńskiej – muhafazyJerycho. W 2014 roku liczyło 22 006 mieszkańców[1]. W latach 1949–1967 było okupowane najpierw przezJordanię, a następnie po roku 1967, powojnie sześciodniowej przezIzrael. W 1997 roku Izrael kontrolę nad miastem przekazał Autonomii Palestyńskiej[2]. Jerycho uważane jest za jedno z najstarszych z nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie[3][4][5].
Jednym z powodów, dla których w tym miejscu osiedlili się ludzie, były liczne źródła wody[10], a samo Jerycho opisane jest wBiblii jako Miasto Drzew Palmowych[11].
Miasto jest położone około 270 m p.p.m. i jest jedną z najniżej położonych miejscowości na świecie.
Jerycho jest jednym z najstarszych miast świata i prawdopodobnie najstarszym nieprzerwanie istniejącym siedliskiem ludzkim.
W pobliżu obecnego Jerycha już 9000 lat temu istniały trzy odrębne siedliska ludzkie. Było to spowodowane najprawdopodobniej dogodną lokalizacją – w pobliżu źródła wody i prowadzącego ze wschodu na zachód szlaku na północ odMorza Martwego.
Najstarsze z siedlisk znajduje się na terenie dzisiejszegoTell es-Sultan (lub Tell Sultan) w odległości kilku kilometrów od miasta, wywodzące się z okresuneolitu preceramicznego. W języku arabskimtell oznacza kopiec lub wieżę – taki kopiec powstał przez swoiste „nabudowywanie” nowych części miasta na stare, co jest powszechne na Bliskim Wschodzie i w Anatolii.
Okres rewolucji neolitycznej (przedneolityczny), przed przejściem tamtejszej społeczności do osiadło-rolniczego trybu życia. Pierwsze konstrukcje kamienne w tamtym rejonie wywodzą się z ok. IX tysiąclecia p.n.e. (9000 r. p.n.e.).
Neolit preceramiczny A – ok. 8350 r. p.n.e. do 5850 r. p.n.e. Czterohektarowa osada otoczona murem kamiennym o wysokości około 3,5 m z dziesięciometrowej wysokości kamienną wieżą w połowie długości jednej ze ścian muru. Zabudowa – okrągłe domy z cegieł z błota suszonego na słońcu. Mieszkańcy trudnili się uprawą pszenicy, jęczmienia i roślin strączkowych, a także handlem i polowaniem na dzikie zwierzęta.
Neolit preceramiczny B – ok. 7220 p.n.e. do 5850 p.n.e. Mieszkańcy osady rozszerzyli zakres uprawianych roślin, prawdopodobnie udomowili owce. Odnaleziono czaszki noszące ślady wskazujące na wykorzystywanie ich w celach kultu religijnego (niektóre pomalowane na czerwono z wymodelowanymi twarzami z gipsu).
Po okresie NPC A osada znajdowała się przez pewien czas w zastoju, po którym nowe siedlisko (okres NPC B) stworzono nazerodowanej powierzchni poprzedniego. Jego zabudowę stanowiły wielokątne (głównie na planie prostokąta lub zbliżonym) budynki z zaokrąglonych cegieł z osuszonego błota stawianych na kamiennych fundamentach. Składało się na nie na ogół kilka pokoi (często dużych, o powierzchni przekraczającej 20 m kw., podzielonych na mniejsze części) z wapiennymi podłogami otaczających centralny dziedziniec wyłożony gliną.
Kathleen Kenyon zidentyfikowała jeden z budynków jako (prawdopodobnie)świątynię, jako że w jego ścianie znajdowała sięnisza, do której doskonale pasował znaleziony nieopodal kawałek kolumny ze skały wulkanicznej.
Zmarli mieszkańcy osady grzebani byli pod podłogami swoich domostw. Nie wszystkie szkielety były kompletne, niektóre nosiły ślady przebywania na powietrzu. Odnaleziono też komorę zawierającą siedem czaszek pozbawionych szczęk, z częściami twarzowymi pokrytymi gipsem i muszlami ślimaków morskich umieszczonymi w oczodołach. Podobne czaszki znaleziono w leżące po drugiej stronie Jordanu osadzieAjn Ghazal[12].
IV tysiąclecie p.n.e. – Jerycho było w tym okresie zamieszkane i szybko się rozwijało. Typ zabudowy pozostał jednak w przeważającym stopniu tożsamy z poprzednim okresem.
W 1998 w mieście otwarto wielki hotel z kasynem, który przez kilka lat był największym prywatnym miejscem zatrudnienia naZachodnim Brzegu. Obecnie zamknięty z powoduintifady Al-Aksa, pozostaje jedną z najbardziej charakterystycznych budowli Jerycha.
Pierwsze wykopaliska w tym rejonie przeprowadziłCharles Warren w 1868.Ernst Sellin iCarl Watzinger odkryli Tell es-Sultan iTulul Abu el-'Alayiq – późniejsze siedlisko w pobliżu Jerycha – pomiędzy 1907 a 1911.John Garstang w latach 1930–1936. Wykopaliska kontynuowała w latach 50.Kathleen Kenyon. Lorenzo Nigro i Nicolo Marchetti prowadzili ograniczone prace w 1997 na zlecenie Palestyńskiego Departamentu Archeologii. Ich odkrycia w tym samym roku weryfikował na miejscu drBryant Wood.
mury Jerycha – przeszkody dające się łatwo obalić, rozsypujące się w proch
trąba jerychońska – ogromny hałas; w mowie potocznej występuje również jako wyrażenie niezadowolenia względem jakiejś osoby, np. ze względu na jej nieporadne zachowanie, popełnienie jakiegoś błędu (Coś ty zrobił, ty trąbo jerychońska!)
↑Gates, Charles (2003). „Near Eastern, Egyptian, and Aegean Cities”, Ancient Cities: The Archaeology of Urban Life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome. Routledge. s. 18.ISBN 0-415-01895-1. „Jericho, in the Jordan River Valley in the West Bank, inhabited from ca. 9000 BCE to the present day, offers important evidence for the earliest permanent settlements in the Near East.”.
.jpg)
.jpg)
