Jean Renoir (ur.15 września1894 wParyżu, zm.12 lutego1979 wBeverly Hills) –francuskireżyser filmowy,producent,scenarzysta,aktor ipisarz. Czołowy przedstawiciel francuskiegorealizmu, uznawany za jednego z największych twórców światowego kina. ZdobywcaHonorowego Oscara za całokształt twórczości,Złotego Lwa na7. MFF w Wenecji i wielu innych nagród filmowych.
Od 1924 do końca lat 60. wyreżyserował lub zagrał w ponad 40 filmach. Początkowo kręciłfilmy nieme (w sumie 11, jeden z głośniejszych z nich toNana na podstawie powieściEmila Zoli), a w 1931 nakręcił swój pierwszy film dźwiękowySuka.
Był drugim dzieckiem Aliny Victorine Charigot oraz znanego malarza impresjonistyAugusta Renoira. KsiążkaPierre-Auguste Renoir, mon père, którą wydano w 1962 i 1981 (tytuł pierwotny brzmiałRenoir), jest uważana za najbardziej wyczerpujące źródło biograficzne o tym artyście. Innego rodzaju hołdem wobec ojca był filmFrench Cancan, który Renoir nakręcił w 1955.
W czasieI wojny światowej byłkawalerzystą, a potem, po odniesieniu rany na froncie, został pilotem zwiadowczym. W czasieII wojny światowej został powołany do służby wojskowej w charakterze filmowca. Po inwazjiNiemiec na Francję w 1940 udało mu się wraz z żoną Dido uciec doUSA, gdzie zaczął kręcić filmy wHollywood. Nie czuł się tam dobrze, a jego filmy nie odnosiły sukcesów, ale w 1946 otrzymał obywatelstwo USA.
W 1949 Renoir popłynął doIndii, gdzie nakręcił swój pierwszy film w kolorze.Rzeka (1951) nominację do Oscara.[1]Przyniosła mu Nagrodę Międzynarodową na12. MFF w Wenecji i stała się początkiem drugiego wielkiego okresu twórczego w jego karierze.
Swój ostatni film,Le Petit théâtre de Jean Renoir, nakręcił w 1969. Nie mogąc zdobyć funduszy na nowe filmy i podupadając na zdrowiu, spędził ostatnie lata życia podejmując przyjaciół w swoim domu wBeverly Hills oraz pisząc powieści i spisując wspomnienia (Ma vie et mes films, wydane w 1974).
W 1975 otrzymałOscara Honorowego za całokształt twórczości. W 1977 rząd Francji nadał mu stopień komandoraLegii Honorowej.
Jean Renoir zmarł w Beverly Hills 12 lutego 1979. Jego szczątki przewieziono do Francji, aby pochować je na kwaterze rodzinnej na cmentarzu wEssoyes.
Jego starszy bratPierre był znanym aktorem teatralnym i filmowym, dyrektoremComédie-Française[2].
- Orvet – Paryż: Gallimard, 1955.
- Renoir Paryż: Hachette, 1962, wydanie polskie Warszawa: PIW 1966. (reedycja pod tytułemPierre-Auguste Renoir, mon père: Paryż: Gallimard, w seriiFolio, 1981)
- Les Cahiers du capitaine Georges – Paryż: Gallimard, 1966.
- Ma vie et mes films – Paryż: Flammarion, 1974. (wydanie poprawione w 2005, wydanie polskieMoje życie, moje filmy, w 1978)
- Écrits 1926-1971 – Paryż: Pierre Belfond, 1974.
- Carola, wL’Avant-Scène Cinéma, 1976.
- Le Cœur à l’aise. – Paryż: Flammarion, 1978.
- Julienne et son amour zastąpione przezEn avant Rosalie – Éditions Henri Veyrier, 1978.
- Le Crime de l’Anglais – Paryż: Flammarion, 1979.
- Geneviève – Paryż: Flammarion, 1979.
- Lettres d’Amérique – Paryż: Presses de la Renaissance, 1984.
- ↑JoannaJ. Wojnicka JoannaJ.,OlgaO. Katafiasz OlgaO.,Słownik wiedzy o filmie, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Park, 2005, s. 227,ISBN 978-83-7266-325-2 [dostęp 2024-05-17] .
- ↑JoannaJ. Wojnicka JoannaJ.,OlgaO. Katafiasz OlgaO.,Słownik wiedzy o filmie, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Park, 2005, s. 227-230,ISBN 978-83-7266-325-2 [dostęp 2024-05-17] .
| 1926–1950 | - Warner Bros. /Charlie Chaplin (1928)
- Walt Disney (1932)
- Shirley Temple (1934)
- D.W. Griffith (1935)
- The March of Time /W. Howard Greene iHarold Rosson (1936)
- Edgar Bergen /W. Howard Greene /Museum of Modern Art Film Library /Mack Sennett (1937)
- J. Arthur Ball /Walt Disney /Deanna Durbin iMickey Rooney /Gordon Jennings,Jan Domela, Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith,Farciot Edouart,Loyal Griggs,Loren L. Ryder, Harry D. Mills,Louis Mesenkop, Walter Oberst /Oliver T. Marsh i Allen Davey /Harry Warner (1938)
- Douglas Fairbanks /Judy Garland /William Cameron Menzies /Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt,Ralph Morgan,Ralph Block,Conrad Nagel) /Technicolor Company (1939)
- Bob Hope /Nathan Levinson (1940)
- Walt Disney,William Garity, John N. A. Hawkins iRCA Manufacturing Company /Leopold Stokowski i jego współpracownicy / Rey Scott /Ministrowie informacji Wielkiej Brytanii (1941)
- Charles Boyer /Noël Coward /Metro-Goldwyn-Mayer (1942)
- George Pal (1943)
- Bob Hope /Margaret O’Brien (1944)
- Republic Studio,Daniel J. Bloomberg i Republic Studio Sound Department /Walter Wanger /The House I Live In /Peggy Ann Garner (1945)
- Harold Russell /Laurence Olivier /Ernst Lubitsch /Claude Jarman Jr. (1946)
- James Baskett /Thomas Armat,William Nicholas Selig,Albert E. Smith iGeorge Kirke Spoor /Bill and Coo /Dzieci ulicy (1947)
- Walter Wanger /Monsieur Vincent /Sid Grauman /Adolph Zukor (1948)
- Jean Hersholt /Fred Astaire /Cecil B. DeMille /Złodzieje rowerów (1949)
- Louis B. Mayer /George Murphy /Mury Malapagi (1950)
|
|---|
| 1951–1975 | |
|---|
| 1976–2000 | |
|---|
| 2001–2025 | |
|---|
