Marat urodził się wBoudry, w księstwieNeuchâtel, leżącym na terenie Szwajcarii, wówczas częściPrus. Był synem pochodzącego zSardynii Jean-Baptiste’a Marata (Giovanniego Mara) i urodzonej wGenewie Louise Cabrol. Już w wieku 16 lat Marat porzucił rodzinny dom. Osiadł najpierw wTuluzie, potem wBordeaux, w końcu dotarł doParyża, gdzie rozpoczął studia medyczne. Wkrótce jednak udał się doZjednoczonego Królestwa, gdzie nauniwersytecie St. Andrews ukończył studia. Następnie przeniósł się doLondynu, gdzie rozpoczął praktykę lekarską.
Już wtedy interesował się filozofią i problemem sprawiedliwej organizacji społeczeństwa. W 1772 opublikowałEsej filozoficzny o człowieku, w którym wykazał się gruntowną znajomością współczesnej filozofii angielskiej, francuskiej, włoskiej i hiszpańskiej, krytykował też czysto materialistyczne pojmowanie człowieka jako istoty kierującej się prymitywnymi instynktami. Esej Marata wzbudził spore zainteresowanie,Voltaire wdał się z nim w polemikę, co jeszcze zwiększyło popularność młodego, oryginalnego myśliciela. W dwa lata później opublikował on kolejną pracę, jeszcze ostrzejsze w wymowieKajdany niewolnictwa, wzywające do odrzucania w wyborach parlamentarnych w Anglii kandydatów zgłoszonych przez króla. Również praktyka lekarska Marata może zostać uznana za udaną. Cieszył się w tym zakresie dobrą reputacją, publikował też prace na temat chorób oczu.
W 1777 wyjechał do Paryża, aby objąć stanowisko lekarza w służbiehrabiego Artois. Po powrocie do Francji większą część jego klienteli stanowili arystokraci. Za ich pieniądze Marat mógł wyposażyć własne laboratorium fizyczne, w którym prowadził badania nad ciepłem, światłem i prądem elektrycznym. Korespondował zFranklinem i udzielał się w życiu naukowymParyża, zdobywając wszędzie opinię niezwykle bezkompromisowego, spierającego się z największymi autorytetami ówczesnej nauki. Ta opinia nie pozwoliła mu zostać członkiemAkademii Francuskiej, o co się ubiegał. W 1787 opublikował tłumaczenie niektórych pracIsaaca Newtona na temat optyki, zaś w 1788 własne wyniki badań o świetle.
ZwołanieStanów Generalnych sprawiło, że Marat porzucił zajęcia badawcze i zdecydował się zostać lewicowym dziennikarzem. We wrześniu 1789 zaczął wydawać gazetę, która ostatecznie przyjęła tytuł „Przyjaciel ludu”. Gazeta wyróżniała się ultraradykalizmem, nawoływaniem do krwawej rozprawy z „wrogami ludu”, atakami zarówno na arystokrację, jak i na bardziej umiarkowanych rewolucjonistów. Marat krytykował zarównoabsolutyzm, jak i monarchię konstytucyjną na wzór angielski, domagając się proklamacji republiki. Bezkompromisowość w krytykowaniu najbardziej wpływowych osób we Francji szybko naraziła Marata na odpowiedzialność karną. Uciekając przed uwięzieniem w styczniu 1790 znowu znalazł się w Anglii. Wrócił w maju, wstąpił do klubukordelierów i ponownie zaczął redagować gazetę. Obdarzony gigantyczną energią, niekiedy wydawał nawet dwa numery czasopisma dziennie, a przez swoje apele do masowego mordowania arystokratów (słynne wezwanie do ścięcia pięciuset głów) wielokrotnie musiał się ukrywać.
W marcu 1792 Marat ożenił się z Simone Évrard, którą poznał w redakcji swojej gazety. Trzy miesiące później zbyt aktywne nawoływanie do republiki zmusiło go do ponownego ukrywania się. Nie brał udziału wszturmie na Tuileries, choć zasługuje na miano jednego z ideowych ojców tego wydarzenia. We wrześniu 1792 został wybrany deputowanym doKonwentu, choć nadal nie był zrzeszony na stałe w żadnym popularnym klubie. Inspirował i pochwalałmasakry więźniów w dniach 2-7 września 1792. Nie porzucił działalności dziennikarskiej – zmienił tylko nazwę gazety na „Dziennik republiki francuskiej”. Zadziwił czytelników swoją spokojną postawą w czasie procesu króla, gdyRobespierre iSaint-Just atakowaliLudwika XVI, Marat ogłosił go winnym jedynie zaakceptowania antyludowejkonstytucji z 1791 roku i choć domagał się jego śmierci, z szacunkiem raportował jego obronę przed Konwentem. W czasie sporu Góry zŻyrondą Marat obok Robespierre’a iDantona należał do sztandarowych postaci tego pierwszego obozu. W czasie, gdy ukrywał się przed prześladowaniami w kanałach Paryża, nabawił się choroby skóry. Oskarżany przez żyrondystów o działanie swoją ultraradykalną publicystyką na szkodę narodu, został nawet postawiony przedTrybunałem Rewolucyjnym, gdzie jednak uzyskał wyrok uniewinniający. Był to szczytowy moment popularności Marata, który został z gmachu Trybunału wyniesiony na rękach rozentuzjazmowanego tłumu.
13 lipca 1793 Marat redagował swoją gazetę siedząc w wannie; ciepłe kąpiele miały pomagać mu w walce z nieznaną chorobą skóry[3]. Zgodził się na spotkanie zCharlotte Corday, która twierdziła, że ma dlań ważne wiadomości z miastaCaen na temat spiskówżyrondystów, oponentów politycznych jakobinów[4]. Wpuszczona do domu dziewczyna (związana politycznie z Żyrondą) zadała mu jeden cios nożem w klatkę piersiową i nie próbowała uciec[4]. Marat zdołał jedynie zawołać „Pomóżcie mi!”, po czym zmarł na miejscu. Zabójczyni przyznała się przed trybunałem do swojego czynu. Stwierdziła, że działania Marata doprowadziłyby do wybuchu katastrofalnej w skutkach wojny domowej we Francji, a ona chciała temu zapobiec, dlatego zdecydowała się poświęcić swoje życie dla ratowania ojczyzny[4]. Podczas procesu przekonywała, że działała sama, nikt nie współorganizował zamachu wspólnie z nią[4]. Zostałazgilotynowana 17 lipca w czerwonym woalu ojcobójczyni[potrzebny przypis].
Niemal natychmiast po zamordowaniu Marat został uznany za męczennika rewolucji, jego imieniem nazwano kilka świąt republikańskich, a ciało przeniesiono doPanteonu po tymczasowym pochówku w klubie kordelierów. W mowie pogrzebowej, oficjalnie rozesłanej przez Konwent na prowincję, jego walka w imię ludu została porównana z działalnością Chrystusa. Wizerunek Marata wisiał w sali posiedzeń Konwentu w Tuileries. W ramach ogólnokrajowej kampanii zmian nazw, miastoHawr otrzymało nazwę Hawr-Marat, którą nosiło do roku 1795. Ten rok był końcem krótkotrwałego kultu Marata, który został uznany za niegodnego szacunku piewcę krwawego terroru i usunięty z Panteonu. Druga fala kultu Marata miała miejsce wZSRR, gdzie słowoMarat funkcjonowało jako imię męskie, a francuski rewolucjonista miał liczne ulice i pomniki, a nawetokręt wojenny swego imienia.
