Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Jean-Bédel Bokassa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jean-Bédel Bokassa
Bokassa I
Ilustracja
Wizerunek herbu
podpis
Prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej
Okres

od 1 stycznia 1966
do 4 grudnia 1976

Poprzednik

David Dacko

Następca

on sam jako cesarz

Cesarz Cesarstwa Środkowoafrykańskiego
Okres

od 4 grudnia 1976
do 20 września 1979

Koronacja

4 grudnia 1977

Następca

David Dacko (jako prezydent)

Dane biograficzne
Dynastia

dynastia Bokassa

Data i miejsce urodzenia

22 lutego1921
Bobangi

Data i miejsce śmierci

3 listopada1996
Bangi

Przyczyna śmierci

zawał serca

Małżeństwo

Catherine Bokassa

Dzieci

Jean-Bédel Georges Bokassa

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Republika Środkowoafrykańska)Wielki Mistrz Orderu Uznania (Republika Środkowoafrykańska)Wielki Mistrz Orderu Zasług dla Rolnictwa (Republika Środkowoafrykańska)Krzyż Wielki Orderu Narodowego (Czad)Wielka Wstęga Orderu Nilu (Egipt)Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)Medal Wojskowy (Francja)Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja)Krzyż Wojenny Zamorskich Teatrów Operacyjnych (Francja)Krzyż Kombatanta-Ochotnika od 1939 (Francja)Krzyż Kombatanta-Ochotnika Ruchu Oporu (Francja)Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1945 (Francja)Medal Pamiątkowy Ochotników Wolnej FrancjiMedal Pamiątkowy za Kampanię w Indochinach (Francja)Medal Kolonialny (Francja)Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Równika (Gabon)Order Jugosłowiańskiej Gwiazdy I klasyKrzyż Wielki Orderu Męstwa (Kamerun)Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Kongo)Krzyż Wielki I klasy Orderu Narodowego MadagaskaruWielka Wstęga Orderu Alawitów (od 1956, Maroko)Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal)Krzyż Wielki Orderu Dwóch Nilów (Sudan)Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (Togo)Krzyż Wielki Narodowego Orderu Wybrzeża Kości SłoniowejWielka Wstęga Narodowego Orderu Lamparta (Zair)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Jean-Bédel Bokassa iNicolae Ceaușescu

Jean-Bédel Bokassa (ur.22 lutego1921 wBobangi, zm.3 listopada1996 wBangi) – wojskowy i politykśrodkowoafrykański, dyktator w okresie od 1 stycznia 1966 do 4 grudnia 1976 jako prezydent, a następnie do 20 września 1979 jakocesarzCesarstwa Środkowoafrykańskiego (jakoBokassa I)[1][2].

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Syn wodza wioski plemieniaNgbaka. Jego ojciec został zabity, gdy Jean-Bédel miał 6 lat, później jego matka popełniłasamobójstwo. Edukację pobierał wkatolickich szkołach misyjnych i przez pewien czas planował zostanie księdzem. W maju 1939 roku przystąpił do armiifrancuskiej[3][1]. PodczasII wojny światowej walczył po stronieWolnej Francji, za co w 1945 roku został uhonorowany orderemLegii Honorowej. Uczestniczył w operacjiBrazzaville, gdzie walczył z siłamikolaboracyjnego rządu francuskiego. W 1944 roku z kolei wziął udział w walkach zNiemcami, biorąc udział w lądowaniu wojskalianckich w okupowanejProwansji (Operacja Dragoon)[4]. W kolejnych latach wyróżnił się w trakciewojny indochińskiej. W 1961 roku awansowany do rangikapitana. Po uzyskaniu niepodległości przez Republikę Środkowoafrykańską na wniosek prezydentaDavida Dacko (którego był kuzynem) stanął na czele sił zbrojnych republiki; nadano mu też rangępułkownika[1].

Od września 1964 roku Dacko i jego ekipa zaczęła zbliżać się politycznie doChin[5].Antykomunistycznie nastawiony Bokassa obawiał się, że doprowadzi to do komunizacji kraju. Bezskutecznie próbował namówić rząd Francji do zbrojnej interwencji przeciwko prezydentowi Dacko. Francja co prawda nie zgodziła się na interwencję, jednak rząd oraz prezydentCharles de Gaulle poparli Bokassę w działaniach zmierzających do obalenia Dacko[6]. 1 stycznia 1966 roku przeprowadziłzamach stanu i ogłosił się prezydentem republiki[1] oraz przewodniczącymjedynej partii kraju – Ruchu Rozwoju Społecznego Czarnej Afryki. 4 stycznia zawiesił konstytucję i rozwiązał parlament[7].

Początkowo usiłował wdrożyć szereg reform mających przyśpieszyć rozwój kraju. Z czasem jego rządy jednak stały się coraz bardziej dyktatorskie i nieprzewidywalne. Po nieudanym puczu przeciwko jego rządom z 12 kwietnia 1969 roku przystąpił do dalszego umacniania władzy. W 1972 roku ogłosił się prezydentem Republiki Środkowoafrykańskiej. Jednocześnie wprowadził on „Brygady Moralności“, które pełniły rolę służby bezpieczeństwa odpowiedzialnej także za „obronę moralności“ rozumianej przez Bokassę wkonserwatywny sposób[7].

19 maja 1974 roku przyznano mu stopień feldmarszałka. W grudniu tego samego roku miała miejsce kolejna nieudana próba obalenia Bokassy, a 3 lutego 1976 roku próbowano go zabić. W propagandzie o zamachy oskarżeni zostali chińscy agenci i lokalni działacze komunistyczni[8]. 2 stycznia 1975 roku Bokassa utworzył urząd premiera i powołał na urządElisabeth Domitien, która została w ten sposób pierwszą kobietą-szefem rządu w Afryce. 5 września 1976 roku Bokassa rozwiązał rząd, powołując w jego miejsce Środkowoafrykańską Radę Rewolucyjną. 17 września mianował Davida Dacko osobistym doradcą. 23 października, po spotkaniu z przywódcąLibii, pułkownikiemMu’ammarem al-Kaddafim, Bokassa przyjąłislam i zmienił imię naSalah ad-Din Ahmed Bokassa. Wkrótce jednak, zawiedziony brakiem pomocy ze strony Libii, powrócił do wiary katolickiej[9][10].

Pomimo krótkiego epizodu zbliżenia do Libii, Bokassa prowadził ściśle profrancuską politykę zagraniczną, a Francja udzielała rządowi pomocy finansowej i wojskowej w zamian za możliwość wydobywania w kraju ruduranu potrzebnych do rozwoju swojego programu nuklearnego. Ówczesny prezydent FrancjiValéry Giscard d’Estaing był częstym gościem Bokassy, a nawet określił się jako „przyjaciel i członek rodziny“ Bokassy, a wcześniej, jako minister finansów przyjął od dyktatora drogie diamenty, co wywołało we Francji tzw. „aferę diamentową“[11][12].

W grudniu 1976 roku przyjął tytuł cesarza i imię Bokassa I. Zmienił nazwę kraju naCesarstwo Środkowoafrykańskie. Pełna przepychu ceremonia koronacyjna kosztowała ponad 20 milionów dolarów i wzorowana była na koronacjiNapoleona Bonaparte. W tym czasie miał miejsce kryzys gospodarczy, który doprowadził do bankructwa państwa. Po zmasakrowaniu w kwietniu 1979 rokuprotestów uczniowskich (w wyniku czego zginęło od 100 do 200 osób) został potępiony przez społeczność międzynarodową, a Francja iStany Zjednoczone wstrzymały pomoc finansową dla kraju[13][1][2].

20 września tego samego roku Dacko przy wsparciu wojsk francuskich przeprowadził pucz i obalił urzędującego dyktatora. Bokassa udał się na wygnanie doWybrzeża Kości Słoniowej, a następnie do Francji. W 1980 roku został skazany zaocznie na karę śmierci. W 1986 roku z niejasnych powodów zdecydował się powrócić do ojczyzny. Został aresztowany i postawiony przed sądem. W 1987 roku został uznany za winnego zabójstwa uczniów i inne przestępstwa. Jego wyrok śmierci później odroczono, a on sam został w 1993 roku uwolniony. Po wypuszczeniu na wolność Bokassa zamieszkał w Bangi. Pod koniec życia ogłosił się 13. apostołem i poinformował o rzekomych tajnych spotkaniach zpapieżem. Zmarł na zawał serca w 1996 roku[14]. Miał 17 żon i co najmniej 54 dzieci. W 2010 roku pośmiertnie ułaskawiony w związku z obchodami 50. rocznicy niepodległości kraju[15][1][16][2].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdefJean-Bédel Bokassa, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. abcRepublika Środkowoafrykańska. Historia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-08-25] .
  3. Titley 1997 ↓, s. 8.
  4. Titley 1997 ↓, s. 9.
  5. Titley 1997 ↓, s. 25.
  6. Bokassa, Jean-Bedel (1985),Ma vérité, Paris: Carrére Lafon.
  7. abTitley 1997 ↓, s. 28.
  8. Titley 1997 ↓, s. 29.
  9. Brian Titley (2002).Dark Age: The Political Odyssey of Emperor Bokassa. McGill-Queen's Press - MQUP. s. 79.ISBN 0-7735-2418-5.
  10. Jacqueline Cassandra Woodfork (2006).Culture and Customs of the Central African Republic. Greenwood Publishing Group. s. 18.ISBN 0-313-33203-7.
  11. Fuller, Thomas (28 lutego 2002). "But ex-president's past looms large: Giscard's new role at heart of Europe". New York Times.
  12. Kalck, Pierre (2005),Historical Dictionary of the Central African Republic (3rd English ed.), Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, s. 15,ISBN 0-8108-4913-5
  13. Michał Staniul: Diamenty i władza - krótka historia przewrotów w Republice Środkowo-Afrykańskiej.. stosunkimiedzynarodowe.pl, 2008-05-15. [dostęp 2015-08-25]. [zarchiwizowane ztego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  14. Upadłe cesarstwo imperatora - Poznaj Świat [online], poznaj-swiat.pl [dostęp 2023-05-11] .
  15. Wcielenia Zła. Najgorsi ludzie świata. [dostęp 2015-08-25]. (pol.).
  16. Pasierbiński 2002 ↓, s. 381.

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
Prezydenci Republiki Środkowoafrykańskiej
Republika
Środkowoafrykańska
Cesarstwo
Środkowoafrykańskie
Republika
Środkowoafrykańska
Pełniący obowiązki

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean-Bédel_Bokassa&oldid=77121448
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp