Słowojazz pojawiło się (pisane teżjas lubjass) w slangu około1912 roku[8]. Jego znaczenie zmieniało się z czasem, ale nie odnosiło się do muzyki[8]. Pierwsze użycie terminu w kontekście muzycznym pojawiło się w1916 roku w dziennikuChicago Tribune w artykuleWill give „Jas Parade”[9].
James Lincoln Collier wyróżnia trzy podstawowe atrybuty jazzu: swing, funkcję ekstatyczną i kod indywidualny.
Swing to w ujęciu Colliera wywodząca się z praktyki afroamerykańskich muzyków istota rytmiki jazzowej, polegająca na specyficznej lekkości i sprężystości rytmu. W aspekcie technicznym polega na podzialetaktu na nierówne, niemożliwe do zapisu muzycznego jednostki rytmiczne, okazjonalnym stosowaniuvibrato, urozmaiceniu linii melodycznej akcentami rytmicznymi i częstych zmianach dynamiki, wywołującej efekt specyficznej „mowy” instrumentów.
Funkcja ekstatyczna jazzu wywodzi się z religijnego charakteru zachodnioafrykańskich tańców obrzędowych i zaznacza się w jazzie przede wszystkim w trakcie tzw.jam sessions, improwizowanych koncertów.Improwizacja i wzajemna inspiracja muzyków prowadzi do czynnego zaangażowania słuchaczy, wyrażającego się w aplauzie, okrzykach, oklaskach itp.
Kod indywidualny jazzu to identyfikujący wykonawcę sposób komunikacji między nim a słuchaczem, przejawiający się w kreacji melodii,vibrato, ostrości i zmianach natężenia dźwięku, zaniku dźwięku itp.
Jazz powstał na drodze złożonego, wielofazowego procesu, w którym można wyróżnić etap rozwoju afrykańskiej muzyki ludowej i inkorporacji do niej elementów muzyki amerykańsko-europejskiej, wyodrębniania się gatunków muzycznych stanowiących źródła jazzu (negro spirituals,plantation songs,blues,ragtime) oraz krystalizowanie się nowego nurtu muzycznego w końcu wieku XIX.
Ludność czarnoskóra była sprowadzona do Ameryki Północnej już w wieku XVI i XVII – jej muzyka towarzyszyła ekstatycznym obrzędom, tańcom, zajęciom codziennym[7]. Ze względu na warunki życia i korzenie instrumentarium tej muzyki było proste, miała ona przede wszystkim charakter wokalny (często posługująca sięfalsetem), o nieskomplikowanej melodyce. Powszechnie stosowana w niej byłaheterofonia. Forma wykonawcza to często tzw.call-and-response – zawołanie lub pytanie głosusolowego i odpowiedźchóru.
Na pieśni czarnych osób tego okresu wywierała też duży wpływhymnodiaprotestancka, a w niektórych rejonach muzyka francuska i hiszpańska. Wpływy muzyki protestanckiej to przede wszystkimhymny ipsalmy, zawarte w śpiewnikach tekstowych lub zawierających też melodie opracowane na wiele głosów, np.The Bay Psalm Book (Cambridge, Mass., 1640) czy XVIII-wieczne hymny T. Buttsa, J. Cennika, J. Newtona, I. Wattsa, G. Whitefielda i J. i Ch. Wesleyów.
W wieku XIX z tej syntezy w muzyce czarnej ludności Stanów Zjednoczonych wyklarowały się nowe style i gatunki muzyczne, kluczowe dla genezy jazzu:white spirituals, obejmującereligious ballads,folk-hymns irevival spirituals oraznegro spirituals, obejmującering-shout,song-sermons,jubilee,spiritual mellows igospel songs, które razem zplantation songs weszły w skład kultury tak czarnych, jak i białych Południa.
Kolejne gatunki to trudne do zdefiniowaniablues iragtime.Ragtime powstał jako przeniesienie nafortepian stylu gry nabanjo, charakteryzuje się rytmem krzyżującym się lub synkopowanym, może być zapisywany nutowo.Blues charakteryzuje się nastrojowością, wywodzącą się zespirituals oraz zawołań i zawodzeń (moans,field hollers).
Początkowa faza rozwojujazzu wiąże się z Nowym Orleanem, miastem o bogatej tradycji muzycznej. Stamtąd pochodził jeden z najbardziej rozpoznawalnych muzyków tego gatunku, który upowszechnił jazz na całym świecie: wokalista i trębaczLouis Armstrong.
Wczesna historia jazzu w Polsce to lata 20., kiedy powstawały pierwsze zespoły muzyczne grające w lokalach w sposób naśladujący jazz. W 1928 roku zespółZygmunta Karasińskiego podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu dał pierwszy koncert, grając jazz „do słuchania”, a nie do tańca. Ważny był wtedy Jazz Club YMCA. Muzykę jazzową popularyzowało radio, w którego programie w 1937 roku jazz zajmował najwięcej czasu antenowego z programów muzycznych (13%)[11]. Pod koniec lat 30. pojawiła się w Polsce swingowa faza jazzu, uprawiana przez big bandyHenryka Warsa, braci A. i H. Goldów,Jerzego Petersburskiego,Szymona Kataszka,Adiego Rosnera i Zygmunta Karasińskiego.
Po wojnie odżyła tradycja przedwojenna, lecz w latach 1948–1949 jazz zaczęto potępiać jako muzykę imperialistyczną. Nastąpił okres zwany „jazzem katakumbowym”, kiedy jazz wykonywano nieoficjalnie. Dopiero w 1954 roku jazz zaczęto wykonywać oficjalnie, a od roku 1956 pojawiły się festiwale jazzowe (w 1956Międzynarodowy Festiwal Jazzowy w Sopocie, w 1958Jazz Jamboree). Nastąpiło wtedy szybkie przejście od jazzu tradycyjnego do jazzu współczesnego. Pojawił się też paralelizm rozwoju do prądów amerykańskich i europejskich. Powstało „Polskie Stowarzyszenie Jazzowe” (w skrócie PSJ) wydające płyty wykonawców tego gatunku.[potrzebny przypis]
↑AndrzejA.DyczkowskiAndrzejA. (red.),Encyklopedia PWN w trzech tomach,AndrzejA.Krupa, wyd. 1, t. 1A-I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999,ISBN 83-01-12843-7(pol.). Brak numerów stron w książce
↑Antoine Prost i Gérard Vincent (red.): Historia życia prywatnego. Tom 5 Od I wojny światowej do naszych czasów. Wrocław – Kraków – Warszawa – Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1998, 2006, s. 615.ISBN 83-04-04859-0.
