Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Jawa

Na mapach:Ziemia7°30′S 110°00′E/-7,500000 110,000000
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wyspy Indonezji. Zobacz też:inne znaczenia słowa Jawa.
Nie mylić z:Java.
Jawa
Ilustracja
Kontynent

Azja

Państwo

 Indonezja

Archipelag

Archipelag Malajski

Powierzchnia

126 700 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


151 600 000
1196,5 os./km²

Położenie na mapie Indonezji
Mapa konturowa Indonezji, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jawa”
Ziemia7°30′S 110°00′E/-7,500000 110,000000
Mapa wyspy
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Jawa – wyspa wAzji Południowo-Wschodniej, jedna zWielkich Wysp Sundajskich. Należy doIndonezji, a największemiasto wyspy,Dżakarta, jest stolicą tego kraju. Jestnajludniejszą wyspą na świecie, zamieszkuje ją 151,6 mln osób[1]. Na obszarach nizinnych Jawy Centralnej na jeden km² przypada 2000 osób. Powierzchnia Jawy to 126,7 tys. km², co daje jej trzynaste miejsce wśród wysp na świecie i piąte w Indonezji.

Dominującym językiem na wyspie jestjawajski, jednakże większość mieszkańców wyspy jest dwujęzyczna i porozumiewa się także poindonezyjsku. Religią dominującą na wyspie jestislam.

Mieszkańcy Jawy trudnią się przede wszystkimrolnictwem. Warunki klimatyczne panujące na wyspie sprzyjają dużym zbiorom w ciągu roku. Uprawy ryżu, manioku, kukurydzy, orzeszków ziemnych, herbaty, trzciny cukrowej, palmy kokosowej, kakaowca, kauczukowca.

Występują tu gleby powstałe na skałach magmowych – głównie powulkaniczne.

Etymologia

[edytuj |edytuj kod]

Pochodzenie nazwy wyspy jest niejasne. Jedna możliwość zakłada, że wcześni podróżnicy z Indii nazwali tak wyspę z powodu gęsto niegdyś tu rosnącejjáwa-wut, natomiast do tego czasu wyspa otrzymywała różne nazwy[2]. Istnieją też inne możliwości: słowojaú i jego wariacje oznaczają „nieznany, odległy”. Natomiast wsanskrycie słowoyava oznaczajęczmień, z którego niegdyś słynęła wyspa[3].

Geografia

[edytuj |edytuj kod]
Główne wyspy Indonezji

Jawa leży na wschód odSumatry oraz na zachód odBali. Na północy znajduje sięBorneo, natomiast na południuWyspa Bożego Narodzenia.Jawa jest wyspą głównie wulkanicznego pochodzenia. Znajduje się na niej pasmo górskie, tworzące grzbiet rozciągający się ze wschodu na zachód. Pasmo to tworzą stożki wulkaniczne, które dawniej były aktywne. Najwyższym wulkanem jest góraSemeru (3676 m n.p.m.). Najaktywniejszym wulkanem na Jawie, a także w całej Indonezji, jestMerapi (2968 m n.p.m.).

Obszar Jawy zajmuje ok. 139 tys. km²[4]. Najdłuższa rzeka wyspy toSolo o długości 540 km. Rzeka ma swoje źródła w wulkanieLawu i ujście wMorzu Jawajskim.

Administracyjnie wyspa jest podzielona na cztery prowincje (Banten,Jawa Zachodnia,Jawa Wschodnia iJawa Środkowa), jeden region specjalny (Yogyakarta) oraz jeden okręg specjalny (Dżakarta).

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

Jawa jest najbardziej zaludnioną wyspą Indonezji, zamieszkuje tu ok. 62% całej populacji kraju[5]. Liczba ludności równa około 130 milionom oznacza, że średnio na jeden km² przypada 1026 osób – jest to jeden z najgęściej zaludnionych zakątków świata. Od lat 70. prowadzony jest program rządowy przesiedlania ludzi do mniej zagęszczonych obszarów Indonezji. Takie działania budzą mieszane reakcje ze strony mieszkańców. Zdarza się, że przesiedleńcy nie są mile widziani w nowych miejscach.

Zmiany demograficzne na Jawie w latach 1800–2010[6][7][8]
Rok1800
szac.
1875
szac.
1900
szac.
1940
szac.
1961
spis
1970
szac.
1990
spis
2010
szac.
2020
szac.
Populacja4 mln18 mln29 mln48 mln62,7 mln74 mln107,5 mln130 mln151,6 mln
Zmiana14 mln11 mln19 mln14,7 mln 11,3 mln33,5 mln22,5 mln 21,6 mln

Kultura

[edytuj |edytuj kod]
Grupy etniczne na Jawie

Pomimo dużej populacji oraz wielkości obszaru wyspy Jawa jest etnicznie homogeniczna. Dwie grupy etniczne mają swoje korzenie na wyspie –Jawajczycy orazSundajczycy. Trzecią grupą sąMadurowie, zamieszkujący wyspęMadura, którzy migrują naJawę Wschodnią od XVIII wieku[9]. Jawajczycy stanowią 2/3 populacji wyspy, Sundajczycy – 20%, natomiast Madurczycy – 10%[9].

Języki

[edytuj |edytuj kod]

Na Jawie używa się trzech głównych języków lokalnych:jawajskiego,sundajskiego orazmadurskiego. Występują też odmianymalajskiego (w tymbetawi i narodowyindonezyjski). Zaobserwowano silną ekspansję języka narodowego, zwłaszcza w ośrodkach miejskich, gdzie indonezyjski bywa przyswajany jako język pierwszy[10].

Religia

[edytuj |edytuj kod]

Ponad 90% Jawajczyków tomuzułmanie. Małe enklawyhinduskie można znaleźć na całej Jawie, jednakże największe skupisko wyznawców tej religii znajduje się na wschodnim wybrzeżu wyspy – najbliższymBali – głównie wokół miastaBanyuwangi. Chrześcijańskie komuny znajdują się głównie w większych miastach, a w niektórych rejonach wiejskich południowo-centralnej Jawy jest silnie rozpowszechnionykościół łaciński. Wyznawcybuddyzmu również skupiają się przede wszystkim w większych miastach. Wiara ta jest rozpowszechniona głównie wśród Chińczyków. Konstytucja indonezyjska uznaje sześć religii.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz multimedia związane z tematem:Jawa
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.trzęsienia ziemi na Jawie
Zobacz hasłoJawa w Wikisłowniku

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. The Indonesian Population Census 2020 www.unstats.un.org, s.10 [dostęp 2023-08-25]
  2. Thomas E. Raffles: The History of Java. Oxford University Press, 1965, s. 2.
  3. Thomas E. Raffles: The History of Java. Oxford University Press, 1965, s. 3.
  4. K.A. Monk, G. Reksodiharjo-Lilley, Y Fretes: The Ecology of Nusa Tenggara and Maluku. Hongkong: Periplus Editions Ltd, 1996.ISBN 962-593-076-0.
  5. Ambasada Indonezji w Ottawie, ludność. [dostęp 2009-06-02]. [zarchiwizowane ztego adresu (2010-06-20)].
  6. Sojecki Cz.,Mała Encyklopedia Powszechna, Warszawa 1969
  7. Encyklopedia Powszechna – PWN T. 4, Warszawa 1976
  8. Balicki J., Bogucka M.,Historia Holandii, Warszawa 1989.ISBN 83-04-03025-X.
  9. abRobert Hefner: Java. Singapore. Periplus Editions, 1997, s. 58.ISBN 962-593-244-5.
  10. Alexander K.A.K. Adelaar Alexander K.A.K.,Language Documentation in the West Austronesian World and Vanuatu: An Overview, [w:]MargaretM. Florey (red.),Endangered Languages of Austronesia, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 12–42,DOI10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0002,ISBN 978-0-19-172026-0,ISBN 978-0-19-954454-7,OCLC 507435850 (ang.), patrz s. 24–26.
  11. Dane statystyczne dotyczące Indonezji. Operation World. [dostęp 2009-09-23].

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jawa&oldid=74736509
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp