| Plan jaskini | |||
 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Położenie | gm. Jerzmanowice-Przeginia | ||
| Właściciel | prywatny | ||
| Długość | 1047,7[1] m | ||
| Deniwelacja | 55,1 m[1] | ||
| Wysokość otworów | 438,4[1] m n.p.m. | ||
| Wysokość otworów nad dnem doliny | 40[1] m | ||
| Ekspozycja otworów | ku SW[1] | ||
| Data odkrycia | znana od dawna | ||
| Ochrona i dostępność | turystyczna | ||
| Kod | J.Olk.I-07.47 | ||
Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |||
 50°11′38″N 19°46′28″E/50,193972 19,774500 | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Jaskinia Nietoperzowa-Zygmunta –jaskinia w górnej częściDoliny Będkowskiej[1] będącej częściąWyżyny Olkuskiej w makroregionieWyżyna Krakowsko-Częstochowska. Znajduje się na terenieParku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie[2]. Jest największą jaskinią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, a jej nazwa pochodzi od znalezionych w niej bogatych szczątków kopalnych i współcześnie żyjących gatunkównietoperzy[1].
Łączna długość jaskini wynosi 1047,7 m. Główny, południowo-zachodni otwór jaskini ma wysokość i szerokość 5 m. Korytarz za nim zamknięty jest metalową kratą z furtką. Za kratą znajduje się wykonany w czasie prac archeologicznych wykop o długości 10 m i głębokości 3,5 m, oraz przejście turystyczne z barierką ochronną[1].
Jaskinia powstała w wapieniach z okresujury późnej na spękaniach ciosowych. Jej sale i duże korytarze powstały poniżej zwierciadła wód podziemnych (strefa saturacji). Na ich ścianach znajdują się świadczące o podziemnym przepływie wód różnej wielkościkotły wirowe, koliste jamy, wżery ikanały krasowe. Ma bogatąszatę naciekową składającą się z nacieków w różnym wieku. Są wśród nich polewy naciekowe tworzące kilka warstw. Na uwagę zasługujewodospad naciekowy w początkowej części jaskini. Sążebra krasowe o wysokości kilkudziesięciu cm, a w głównej sali dużestalagmity przemieszczone poza miejsce ich powstania. Przy połączeniu korytarzy głównych w niedużej odległości od wejścia znajduje się na ich dnie nagromadzenie stalagmitów o szerokich podstawach, misy barierowe o krawędzi do 10 cm wysokości oraz wypełnione wodą stele.Namulisko nadal jest bogate, mimo wcześniejszej jego eksploatacji, oraz wydobycia podczas badań archeologicznych. Najstarsze osady namuliska pochodzą zneogenu lub starszegoczwartorzędu, młodsze od końca przedostatniegozlodowacenia poholocen[1].
Jaskinia znana jest od dawna. Jej pisana historia sięga pierwszej połowy XIX wieku. Już w 1841 roku A. Grabowski po jej zwiedzaniu wspominał o wcześniejszym wybieraniunamuliska używanego jako nawóz. Przemysłową eksploatację prowadził z ramienia Górnośląskiego Urzędu Górniczego O. Grube w latach 1872–1879, co w znacznym stopniu zniszczyło pierwotne osady jaskini[3]. Przypadkiem natrafił on na 4000kłówniedźwiedzi jaskiniowych[1].
Pierwsze poszukiwania przeprowadził w roku 1871 hrabiaJan Zawisza, właścicielDoliny Prądnika, znajdując liczne zabytkiarcheologiczne i kości zwierzęce. W czasie gospodarczej eksploatacji namuliska nadzór archeologiczny sprawował F. Romer, który zebrane zabytki przekazał do muzeum wrocławskiego. W roku 1918, gdy pierwszym prywatnym właścicielem był Antoni Ferdek, przewodnik poOjcowie, badania w pobliżu wejścia jaskini przeprowadziłLeon Kozłowski[1].
Systematyczne i metodyczne badania archeologiczne zostały podjęte poII wojnie światowej i przeprowadzone przez Waldemara Chmielewskiego w latach 1956–1963. Z punktu widzenia archeologicznego Jaskinia Nietoperzowa znana jest przede wszystkim jako stanowiskogórnopaleolityczne datowane na 38 000 lat temu, będące obozowiskiem łowców niedźwiedzia jaskiniowego.Łowcy jerzmanowiccy, będący jużludźmi współczesnymi, pozostawilikrzemienne groty[1].
Jaskinia dwa razy stanowiła scenografię filmów fabularnych. Po raz pierwszy w 1995 r. kręconoLegendę o św. Mikołaju. 5 listopada 1997 rokuJerzy Hoffman nakręcił w jaskini scenę do filmuOgniem i mieczem[1].
Dojście do jaskini: Od trasyOlkusz –Kraków schodzimy w miejscu, gdzie znajduje się reklama jaskini. Jest to na wschodnim krańcu wsiJerzmanowice. Sama jaskinia znajduje się w górnej części Doliny Będkowskiej (około 1 km oddrogi krajowej nr 94). Jaskinia jest oświetlona i bezpieczna. Możliwy dojazd zKrakowa autobusem MPK nr 210 do przystanku na żądanie „Czajowice”, następnie około 10 minut DK 94 do wspomnianej wyżej reklamy.
W pobliżu wejścia do jaskini prowadzi niebieski pieszySzlak Warowni Jurajskich oraz kilka lokalnych turystycznych szlaków rowerowych.
Przy jaskini jest parking. Jaskinię zwiedza się z przewodnikiem dyżurującym przy wejściu[4].
