Zobacz też:inne znaczenia..jpg) Janusz Majewski (2018) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 5 sierpnia 1931 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 stycznia 2024 | ||
| Zawód | reżyser, scenarzysta, pisarz, wykładowca akademicki | ||
| Współmałżonek | |||
| Lata aktywności | 1956–2024 | ||
| Odznaczenia | |||
      | |||
| |||
| |||
Janusz Marian Majewski,ps. „Patrick G. Clark”, „G.J. Sandbarmay”[1] (ur.5 sierpnia1931 weLwowie, zm.10 stycznia2024 wWarszawie[2]) –polskireżyser filmowy,dramatopisarz,pisarz,scenarzysta, w latach 1969–1991wykładowca wPaństwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, w latach 2012–2024 rektorWarszawskiej Szkoły Filmowej.
Znany był przede wszystkim zkina gatunkowego utrzymanego w estetyceretro. Zasłynął filmami takimi jakAwatar, czyli zamiana dusz (1965),Sublokator (1966),Zazdrość i medycyna (1973),Zaklęte rewiry (1975),Sprawa Gorgonowej (1977),Lekcja martwego języka (1979),C.K. Dezerterzy (1985). Realizował też seriale historyczne, np.Królową Bonę (1980). Laureat licznych nagród i wyróżnień, m.in. nagródFIPRESCI (1966, 1967) zaAwatara iSublokatora, nagrody za reżyserięZaklętych rewirów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym wPanamie (1977) oraz Platynowych Lwów za całokształt twórczości naFestiwalu Polskich Filmów Fabularnych. W 2009 odznaczony Złotym Medalem„Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, w 2013 – Krzyżem KomandorskimOrderu Odrodzenia Polski.
Urodził się 5 sierpnia 1931 weLwowie jako syn Tadeusza (pracownika administracji) i Marii; miał też młodszą siostrę Zofię[3]. Przed wybuchemII wojny światowej rodzina Majewskich mieszkała w kamienicy przy ul. Pochyłej[3][4]. Już we Lwowie fascynował się sztuką filmową, oglądając disnejowskąKrólewnę Śnieżkę i siedmiu krasnoludków (1938)[4]. Wybuch wojny przerwał już praktykowany przez Majewskiego zwyczaj chodzenia do kina, co zrekompensował on sobie, tworząc wraz z kuzynem prymitywny projektor, na którym obaj wyświetlali pocięte kartki książeczki zPrzygodami Koziołka MatołkaKornela Makuszyńskiego[4].
W 1944 rodzina Majewskich ewakuowała się ze Lwowa, gdyż już wtedy naziści rozpoczęli intensywne aresztowania żołnierzyArmii Krajowej, do której Tadeusz Majewski należał[4]. Ukrywali się do końca wojny wPantalowicach podPrzeworskiem, u proboszcza, wuja Marii Majewskiej[4].
Zdawszy maturę, pod wpływem fascynacji fotografią, zamierzał zapisać się doPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, ale spotkał się z odmową rodziców. Podjął więc studia zarchitektury naPolitechnice Krakowskiej, ukończone w 1955. Jego praca dyplomowa była poświęcona projektowi wytwórni filmów fabularnych, przy konsultacji z wykładowcą łódzkiej szkoły filmowej, operatoremStanisławem Wohlem[5]. Za namową Wohla ostatecznie zapisał się na wydział operatorski, kończąc studia w 1958. Poznawszy na faliodwilży popaździernikowej twórczość literacką takich pisarzy jakFranz Kafka,Bruno Schulz iWitold Gombrowicz, podjął następnie studia naWydziale Reżyserii, ukończone w 1961[5]. Jego debiutanckim filmem była groteskowaetiuda studenckaRondo (1958), z udziałemSławomira Mrożka iStefana Szlachtycza[5].
Po ukończeniu łódzkiej szkoły filmowej zatrudnił się w Wytwórni Filmów Dokumentalnych, gdzie zdobył uznanie za filmRóża (1962) wspominającyZagładę Żydów oraz przełomowydokumentAlbum Fleischera (1962), relacjonującyII wojnę światową z perspektywy niemieckiego okupanta[5]. W kolejnym swym filmie,Pojedynku (1964), ukazywał walkę dwóch sportowców,kulomiotów Davida Davisa iAlfreda Sosgórnika[5].
Jego pierwszym filmem fabularnym był telewizyjnyAwatar, czyli zamiana dusz (1964) na podstawie prozyThéophile’a Gautiera, mieszającej wątek nieszczęśliwej miłości z tajemniczą wizytą przybysza z Indii. Po latachJoanna Wojnicka komentowała: „Kameralność i ograniczone środki realizatorskie [Majewski] zrekompensował komediowym tonem całości oraz pysznym aktorstwem (zwłaszczaGustawa Holoubka)”[6].Awatar był początkiem cyklu telewizyjnegoOpowieści niezwykłych, w ramach którego Majewski zrealizował m.in.Błękitny pokój (1965) wedługProspera Meriméego,Ja gorę (1967) wedługHenryka Rzewuskiego,Wenus z Ille (1967) ponownie na podstawie Meriméego[6].
Uznanie przyniósł mu już pełnometrażowy debiut fabularny,Sublokator (1966). Była to opowieść o intelektualiście (Jan Machulski), który wprowadza się do wilii pod Warszawą, gdzie stopniowo ubezwłasnowolnia się pod wpływem trzech kobiet z różnych pokoleń: przedwojennej „reakcjonistki” (Barbara Ludwiżanka), zaangażowanej komunistki (Katarzyna Łaniewska) i nastolatki (Magdalena Zawadzka). Majewski wyjaśniał sens filmu, traktując go jako analizę socjologiczną: „Istnieje w społeczeństwie pokolenie, które nie zdążyło wziąć udziału w wojnie, nie chciało uczestniczyć w rewolucji społecznej i nie potrafi porozumieć się z nową, wstępującą, bezideową generacją. […] Rozczarowani po fiasku październikowej odwilży, pozbawieni złudzeń i apatyczni”[7].Sublokator otrzymał m.in. nagrodęFIPRESCI naMiędzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mannheim oraz trzy wyróżnienia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie[8]. Wpływowy krytyk amerykańskiRoger Ebert określiłSublokatora mianem jednej z najzabawniejszych komedii, jakie kiedykolwiek obejrzał[9].
Następnie na kanwie powieściKrzysztofa Kąkolewskiego, już wówczas doświadczonego reportażysty[10], Majewski nakręciłkryminałZbrodniarz, który ukradł zbrodnię (1969). Jego bohaterem jest kapitanMilicji Obywatelskiej (Zygmunt Hübner), który przeczuwa, że oskarżony w sprawie zabójstwa przywłaszczył sobie winę za cudzy czyn. Film został dobrze przyjęty przez krytyków[11], a po latach krytyk Piotr Śmiałowski wskazywał dzieło Majewskiego jako przełomowy „kryminał z prawdziwego zdarzenia”, którego potencjał gatunkowy w polskiej kinematografii nie został później wykorzystany[12].
Kolejny film Majewskiego,Lokis (1970), ponownie był adaptacją Mériméego. Tym razem reżyser opowiedział na poły fantastyczną historię mężczyzny, który przeistacza się w niedźwiedzia. Tytuł filmu wziął się od litewskiego określenia niedźwiedzia[13]. Od momentu powstaniaLokisa Majewski stopniowo zwracał się w stronę poetyki kina retro, której ironicznym manifestem byłaZazdrość i medycyna (1973) na podstawie powieści Michała Choromańskiego. Adaptację powieści zlecił Majewskiemu jego mentorAntoni Bohdziewicz, który niedługo potem zmarł[13].Zazdrość i medycynę traktowano jako pastisz kina dwudziestolecia międzywojennego, dla którego studium zazdrości małżeńskiej było pretekstem. W filmie wyświetlana jest operetka filmowaManewry miłosneJana Nowiny-Przybylskiego iKonrada Toma, pojawia się też cytat z piosenkiHenryka WarsaPowróćmy jak za dawnych lat[14].
Za najwybitniejsze dzieło Majewskiego utrzymane w konwencji kina retro uchodząZaklęte rewiry (1975) na podstawieHenryka Worcella, koprodukcja polsko-czechosłowacka o chłopaku (Marek Kondrat), który boleśnie pnie się po szczeblach kariery kelnerskiej, lecz w porę zauważa, że toksyczne otoczenie krakowskiego Grand Hotelu go demoralizuje[14][15]. Na potrzeby filmu krakowski Grand Hotel udawała restauracja Obecni Dum wPradze; zdjęcia zrealizowałMiroslav Ondřiček[14]. Majewski uznawałZaklęte rewiry za swój najlepszy film: „Jest w nim sporo humoru, a jednocześnie problem wyboru drogi i opowieść o odrzuceniu rzeczywistości, w której panują korupcja i obłuda”[15]. Problematykę społeczną przefiltrowaną przez kino retro podjął także wSprawie Gorgonowej (1977), dramacie sądowym rekonstruującym historię autentycznego morderstwa młodej dziewczyny, o które w poszlakowym śledztwie oskarżono opiekunkę denatki,Ritę Gorgonową (Ewa Dałkowska)[16].
W 1979 nakręciłLekcję martwego języka, rozgrywającą się podczas I wojny światowej adaptację prozyAndrzeja Kuśniewicza. Bohaterem filmu był chory nagruźlicę porucznik, który zostaje przesunięty na zaplecze frontu do miasteczka wGalicji. Film za pomocą losów jednostki ukazywał rozkład monarchiiaustro-węgierskiej[17]. Film został zignorowany przez publiczność, do tego zupełnie pominięto go naFestiwalu Polskich Filmów Fabularnych ze względu na możliwe protesty Ukraińców[17].
W 1980 podjął się realizacji serialu historycznegoKrólowa Bona, poświęconego życiuBony Sforzy, żony królaZygmunta I Starego.Królowa Bona była wielkim przedsięwzięciem, o budżecie szacowanym na 60 milionów złotych, w dużej mierze ze względu na propagandową wymowę serialu (nawoływanie do pozbawionej anarchii, silnej władzy w dobiestrajków solidarnościowych, a także antyniemiecki wydźwięk)[18]. Serial zebrał wielomilionową widownię[18], a jego sukces Majewski wykorzystał, montując w 1982 film fabularnyEpitafium dla Barbary Radziwiłłówny, gdzie przedstawił historię miłościZygmunta II Augusta iBarbary Radziwiłłówny[19].
Słona róża (1982), kolejna koprodukcja polsko-czechosłowacka, powstała na kanwie powieści działacza komunistycznegoRyszarda Frelka. Upolityczniona historia romansu kombatanta whiszpańskiej wojnie domowej i czeskiej Żydówki w interpretacji Majewskiego została pozbawiona propagandowego wydźwięku i zbliżona stylistycznie do filmówBiIly’ego Wildera[20].
Największy sukces frekwencyjny (około 7,5 miliona widzów) odniósł za sprawą komediiC.K. Dezerterzy (1985) na kanwie powieściKazimierza Sejdy, gdzie przedstawił losy cwaniaków w szeregacharmii cesarsko-królewskiej Austro-Węgier, którzy dworują sobie z koszarowego drylu wojskowego[21]. Majewski zauważał, że sukces filmu mógł wynikać z jednoznacznych skojarzeń, jakie nasuwały się widowni w związku zestanem wojennym w Polsce, co uczyniło film kultowym „manifestemanarchizmu”[21].
W drugiej połowie lat 80. XX wieku Majewski spowolnił tempo pracy w charakterze reżysera filmowego. Skupił się na realizacji filmów telewizyjnych i teatralnych. Zrealizował w 1985Mrzonkę na podstawie opowiadaniaAntoniego SłonimskiegoJak to było naprawdę, a także cykl telewizyjnyTemida[22].
Po filmieCzarny wąwóz (1989) nie był w stanie odnaleźć się w Polsce epokitransformacji ustrojowej; zajął się reżyserią skromnych widowisk takich jakNapoleon (1990),Skok (1993, nowela filmu zbiorowegoDo widzenia wczoraj),Diabelska edukacja (1994),Bar „Atlantic” (1996) iSiedlisko (1998)[22]. Próbą powrotu do twórczości kinowej była komediaZłoto dezerterów (1998), kontynuacja losów bohaterówC.K. Dezerterów, osadzona tym razem w realiachII wojny światowej.Złoto dezerterów zostało jednak negatywnie przyjęte przez krytyków;Barbara Hollender z „Rzeczypospolitej” pisała o „jednym z największych rozczarowań ostatniego sezonu”[23].
FilmemPo sezonie (2005), z udziałem m.in.Magdaleny Cieleckiej iLeona Niemczyka, Majewski planował zakończyć karierę[5]. Ostatecznie jednak zdecydował się na kolejne przedsięwzięcie.Mała matura 1947 (2010), autobiograficzna opowieść o własnym dojrzewaniu w okresieinstalowania rządów komunistycznych na ziemiach polskich i narodzin polskiej odmianystalinizmu. Na Festiwalu Polskich Filmów FabularnychMała matura zapewniła Majewskiemu Nagrodę Specjalną[5], ale spotkała się z chłodnymi recenzjami krytyków. Malwina Grochowska z portaluFilmweb twierdziła, że „jest to film idealnie nijaki. Majewski bierze nas za rękę i niczym dobrotliwy, starszy już wujek oprowadza po fotoplastikonie z obrazkami ze swojej młodości”[24].
W 2015 ukończył filmExcentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy, gdzieMaciej Stuhr wcielił się w rolę jazzmana, który pod koniec lat 50. zaraża zachodnią muzyką społeczność prowincjonalnegoCiechocinka. Krytycy przyjęli film pozytywnie[25]:Łukasz Maciejewski pisał dla portaluDziennik.pl, że reżyser „wykazał się intuicją i warsztatowym opanowaniem”[26]. Ostatni film fabularny w dorobku Majewskiego, osadzony w realiach niemieckiej okupacji kryminałCzarny mercedes (2019) nie miał tyle szczęścia, zbierając negatywne recenzje[27].
W latach 1969–1991 wykładał wPaństwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi[28]. Jego studentami byli m.in.:Feliks Falk,Andrzej Barański,Filip Bajon iJuliusz Machulski[29][30].
W latach 1983–1990 przez dwie kadencje był prezesem Zarządu GłównegoStowarzyszenia Filmowców Polskich; kandydaturę zaproponowała mu część ówczesnego środowiska filmowego, przy aprobacie I sekretarzaPZPRWojciecha Jaruzelskiego. Już na pierwszym spotkaniu SFP skrytykował władze komunistyczne za narzucanie cenzury, przez co stosunki między Stowarzyszeniem a rządem szybko stały się napięte[31]. Podczas dwóch kadencji nawiązał kontakty z analogicznymi stowarzyszeniami w Finlandii, Danii i Norwegii. Okres prezesury niechętnie wspominał jako „codzienne użeranie się z władzą” i odmówił przedłużenia swoich rządów na trzecią kadencję[31]. W latach 1987–1991 był członkiemKomitetu Kinematografii[28]. Od 2006 był honorowym prezesem SFP[28]. W 2012 został wybrany na rektoraWarszawskiej Szkoły Filmowej, który to urząd sprawował do śmierci[32][33].
Pod pseudonimem Patrick G. Clark napisałczarną komedięUpiór w kuchni, którą dwukrotnie reżyserował dlaTeatru Telewizji – w 1976 i 1993[34]. Oprócz niej Majewski wyreżyserował także telewizyjne spektakle na podstawie innych tekstów literackich:Czarną suknię (1961)Stanisława Wygodzkiego,Spotkanie w ciemności (1963)Haliny Auderskiej,Haftowane osty (1967)Yasushiego Inoue, własną sztukęSanta Claus (1968),Kłótnię (1969)Nikołaja Gogola,Upadek (1970)Alberta Camusa,Krzesło w szczerym polu (1970) Maurice’a Cury,Tristana 1946 (1971)Marii Kuncewiczowej,Urywki swego losu (1972)Zofii Nałkowskiej,Wspólniczkę (1973) Jacques’a Remy i Louisa Thomasa,Dziewięć lat (1976)Jerzego Szaniawskiego,Wielki kawałek tortu w… (1978) Catherine Arley,Szaleństwo (1978) Charles’a de Peyret-Chappuis’a,Ptaka, który może zginąć (1978) Philipa Levene’a,Anatomię morderstwa (1982) Winera Elihu,Mizantropa (1984)Molière’a,Napoleona V.S.O.P. (1988) Jiřiego Hubača,Dwóch panów B. (1989)Mariana Hemara,Ustępliwego kochanka (1993)Grahama Greene’a,Manhattan Pokera (1994)Neila Simona,Kłopoty wdowy (1994)Anthony’ego Shaffera,Pustą kołyskę (1995) Leslie Sands,Trio o zmierzchu (1995)Noëla Cowarda,Pierwiastek z minus jeden (1995) Hemara,Pacjentkę, Pułapkę na szczury iPopołudnie na plaży (wszystkie 1996)Agathy Christie,Ciemno iMikiego (1996)Marka Rębacza,Zabawę w morderstwo (1996) Constance Cox,Podróż do Wenecji (1997)Bjørg Vik,I Bogu dzięki (2002)Michała Komara,Siłę komiczną (2003)Alana Ayckbourna iDar z nieba (2008) tego samego twórcy[35].
Wystawił też dwie sztuki teatralne:Złodzieja (2001) według Erica Chappella iSzczególną propozycję (2004) według Pierre’a Sauvila[35].
W roku 2018 w Teatrze Polskiego Radia miała miejsce premiera słuchowiska "Glacier Express", na podstawie powieści Janusza Majewskiego, w adaptacji i reżyserii Jakuba Cumana.[36]
Został członkiem honorowego komitetu poparciaBronisława Komorowskiego przed przyspieszonymiwyborami prezydenckimi 2010[37] oraz przedwyborami prezydenckimi w Polsce w 2015[38].
Jego żoną była fotografkaZofia Nasierowska[39], z którą zawarł związek małżeński w 1960. Ich związek trwał nieprzerwanie do 2011, kiedy Nasierowska zmarła; ich małżeństwo znajomi opisywali jako bezkonfliktowe[40]. Przez wiele lat razem mieszkali we wsiŁaśmiady podEłkiem[41]. Miał dwoje dzieci: Annę Klarę (pisarkę) i Pawła. Był teściemCezarego Stypułkowskiego[42] i (w latach 2008–2022)Soni Bohosiewicz[43]. Utrzymywał serdeczną przyjaźń zRomanem Polańskim, którego poznał jeszcze na studiach w Łodzi[44]. Miał opiniędżentelmena, erudyty oraz miłośnika książek[45][40].
Zmarł 10 stycznia 2024[46], pochowany 18 stycznia 2024 nacmentarzu Wojskowym na Powązkach wWarszawie[47] (kwatera D 31-TUJE-3)[48].
Joanna Wojnicka klasyfikowała twórczość Majewskiego doeskapistycznego nurtu w kinematografii polskiej[49]. Nie dezawuowała jednak jego twórczości, uznając go za sprawnego adaptatora dzieł literackich:
Majewski jest reżyserem świadomym konwencji literackich i nierzadko (choć nie zawsze) proponuje widzom zabawę filmową, która polega na częściowym odsłanianiu literackiego, a więc sztucznego (w tym przypadku także konwencjonalnego) sposobu istnienia stworzonego przez siebie kinowego świata. Bywa zatem tak, że adaptacje Majewskiego jawnie odsyłają do literatury, nie ukrywają swoich prawdziwych źródeł i ostentacyjnie wskazują na pierwowzór[50].
Wojnicka dodawała, że reżyser często dąży kuestetyzmowi, uciekając się przy tym dopastiszu (szczególnie w przypadkuZazdrości i medycyny)[51].Piotr Kletowski nie podzielał tej opinii, podkreślająchiperrealizm dzieł Majewskiego (starannie odtwarzających dawną rzeczywistość Polski)[52], ale i dowodząc, że reżyser stale nawiązywał do rzeczywistości pod pozorem kostiumu historycznego. Przykładem sąZaklęte rewiry, w których zdaniem Kletowskiego można upatrywać podobieństw dokina moralnego niepokoju:
świat przedwojennej restauracji, w której panuje zwierzęce prawo silniejszego, nie respektuje się praw jednostki (pozornie) najważniejsze jest dobro i wydajność systemu (de facto tworzonego przez myślących jedynie o własnym interesie łotrów) staje się zakamuflowanym, ale przecież nadto czytelnym obrazem Polski czasówgierkowskiegoPRL-u[53].
Źródło: Filmpolski.pl[28]
W 2023 napisał wstęp do książkiJarosława IwaszkiewiczaOpowiadania filmowe (był reżyserem filmuStracona noc na podstawie jednego z opowiadań; wyd. Marginesy)[66]. 7 grudnia 2023 w Warszawie podczas spotkania poświęconego książce wspominał okoliczności swoich spotkań z Iwaszkiewiczem[67].
| Rok | Film | Festiwal/instytucja | Nagroda |
|---|---|---|---|
| 1960 | Rondo | Festiwal Etiud PWSFTviT | II Nagroda |
| nagroda „Filmu” za reżyserię | |||
| nagroda Rady Naczelnej ZSP za scenariusz | |||
| 1962 | Róża | Krakowski Festiwal Filmowy | III Nagroda „Brązowy Smok Wawelski” w kategorii filmów dokumentalnych |
| 1963 | Album Fleischera | II Nagroda „Srebrny Smok Wawelski” w kategorii filmów dokumentalnych | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Mannheim | Wyróżnienie | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w San Francisco | Golden Gate Award dla najlepszego reportażu o tematyce wojennej | ||
| 1965 | Opus jazz | Międzynarodowy Festiwal Filmowy dla Dzieci i Młodzieży w Cannes | Wyróżnienie |
| Pojedynek | Międzynarodowy Festiwal Filmów Telewizyjnych w Buffalo | Nagroda Główna | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cork | Nagroda Specjalna | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Edynburgu | Nagroda Główna | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Montrealu | Nagroda | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Vancouver | Nagroda Główna | ||
| 1966 | Awatar, czyli zamiana dusz | Komitet ds. Radia i Telewizji | Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Telewizyjnych w Monte Carlo | NagrodaFIPRESCI | ||
| Sublokator | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Mannheim | NagrodaFIPRESCi | |
| 1967 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Panamie | Nagroda za reżyserię | |
| Nagroda za scenariusz | |||
| Czarna suknia | Międzynarodowy Festiwal Telewizyjny „Złota Praga” | Nagroda za reżyserię | |
| Awatar, czyli zamiana dusz | Międzynarodowy Festiwal Filmów Fantastycznych w Trieście | Złoty Asteroid | |
| 1968 | Ja gorę! | Krakowski Festiwal Filmowy | Brązowy Lajkonik dla najlepszego filmu w dziedzinie innych form filmowych |
| 1971 | Lokis | Międzynarodowy Festiwal Filmów Fantastycznych i Grozy w Stiges | Grand Prix |
| 1976 | Zaklęte rewiry | Klub Krytyki Filmowej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich | Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego |
| 1977 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Panamie | Nagroda za reżyserię | |
| 1986 | C.K. Dezerterzy | Przedsiębiorstwo Dystrybucji Filmów | Nagroda za najbardziej frekwencyjny film sezonu |
| 1987 | „Film” | Złota Kaczka za najlepszy film polski | |
| Ministerstwo Kultury i Sztuki | Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia | ||
| Mrzonka | Festiwal Radiowo-Telewizyjny „Prix Futura” | Wyróżnienie za reżyserię | |
| 1999 | Złoto dezerterów | Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych w Lubomierzu | Srebrny Granat |
| 2010 | Mała matura 1947 | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Specjalna Jury |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy Regiofun w Katowicach | Nagroda Publiczności | ||
| 2011 | Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych w Warszawie | „Srebrna Szabla” w kategorii filmu fabularnego | |
| Prowincjonalia | Nagroda Specjalna Organizatorów | ||
| 2015 | Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Srebrne Lwy |
| 2016 | Festiwal Reżyserii Filmowej w Głogowie | Złoty Dzik | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych w Warszawie | Wyróżnienie w Konkursie Filmów Fabularnych | ||
| Dyplom Fundacji ARS CREATORI | |||
| 2017 | Seattle Polish Film Festival | Nagroda Viewers Choice Award | |
| III Miejsce | |||
| 2018 | Ostatni klezmer | Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych | Nagroda Ewangelickiego Biskupa Wojskowego „Róża Lutra” |
| Festiwal Filmów Edukacyjnych „Edukino” w Warszawie | Wyróżnienie w kategorii: Filmowe portrety |
| Rok | Festiwal/instytucja | Nagroda |
|---|---|---|
| 2002 | Telewizja Polska | statuetka „Gwiazda Telewizji Polskiej” wręczona z okazji 50-lecia TVP „za filmy telewizyjne i spektakle Teatru Telewizji” |
| 2011 | Prowincjonalia | Nagroda Honorowa „Jańcio Wodnik” za „wysokie sklepienia jego filmowych katedr, za szerokie powidoki na wielką literaturę, za głęboki szacunek dla erudycji i wrażliwości artystycznej, za szczerość i nostalgię, które czynią zeń arystokratę kina” |
| Aleja Gwiazd w Łodzi | Gwiazda reżysera w Alei Gwiazd | |
| 2012 | Polska Akademia Filmowa | Polska Nagroda Filmowa „Orzeł” za osiągnięcia życia |
| Festiwalu Filmów Niezwykłych w Sandomierzu | Korona Sandomierska dla Reżysera NieZwykłego | |
| 2015 | Festiwal Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze | „Kryształowy Dzik” za całokształt twórczości |
| 2016 | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Specjalna „Platynowe Lwy” za całokształt twórczości |
| Lubuskie Lato Filmowe | Diamentowe Grono | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych w Warszawie | „Platynowa Szabla” za całokształt artystycznej twórczości filmowej poświęconej historii i tradycjom obronnym w kategorii filmu fabularnego | |
| Festiwal GrandOFF w Warszawie | Nagroda za całokształt twórczości | |
| 2017 | Kołobrzeski Festiwal Filmowy „Suspense Film Festival” | Nagroda „Latarnik” dla „reżysera, który wykorzystując reguły kina gatunkowego tworzy ważne artystycznie, a jednocześnie lubiane przez publiczność filmy” |
| Stowarzyszenie Autorów ZAiKS | Nagroda Specjalna i członkostwo honorowe ZAiKS-u[69] | |
| 2018 | Tarnowska Nagroda Filmowa | Nagroda za całokształt i wkład w polską kinematografię |
| Polskie Radio Program III | Nagroda Specjalna „Diament Trójki” dla twórcy z wybitnym talentem; | |
| 2019 | Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych | Nagroda Specjalna |
| Stowarzyszenie Filmowców Polskich | Nagroda za wybitne osiągnięcia artystyczne | |
| 2021 | Festiwal Reżyserii Filmowej we Wrocławiu | Nagroda Specjalna Prezydenta Wrocławia „Super Diament” |
| 2022 | Kino Charlie w Łodzi | „Złoty Glan” za całokształt twórczości |
Źródło:[73].
| 1960–69 | |
|---|---|
| 1970–79 | |
| 1980–89 | |
| 1990–99 | |
| 2000–09 | |
| 2010–19 | |
| Seriale TV |
|
