Zobacz też:innych świętych o imieniu Jan.| prezbiter doktor Kościoła apostoł Andaluzji | |||
 Portret Jana z Ávili, pędzlaEl Greca (1580) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 6 stycznia 1499 albo 1500 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 maja 1569 | ||
| Czczony przez | |||
| Beatyfikacja | 4 kwietnia 1894 | ||
| Kanonizacja | 31 maja 1970 | ||
| Wspomnienie | |||
| Atrybuty | sutanna, krucyfiks, ewangeliarz | ||
| Patron | Andaluzja, kler hiszpański | ||
| Szczególne miejsca kultu | Montilla, Andaluzja | ||
| |||
Jan z Ávili (hiszp. Juan de Ávila; ur.6 stycznia1499 albo1500 wAlmodóvar del Campo, zm.10 maja1569 wMontilli) –hiszpańskiprezbiter,mistyk,asceta,kaznodzieja iteolog, nazywanyapostołemAndaluzji.Świętykatolicki idoktor Kościoła.
Urodził się 6 stycznia 1499[1] albo 1500 roku[2] w Almodóvar del Campo, jako syn Alfonsa z Ávili oraz Cataliny Jijon[1]. Jego rodzina była zamożna, gdyż Alfonso (konwertyta zjudaizmu) posiadał kopalnię srebra w górach Sierra Morena[1]. Około 1513 roku Jan rozpoczął studia prawnicze naUniwersytecie w Salamance[3]. Po czterech latach porzucił studia i wrócił do domu[4]. W 1520 roku, za namowąfranciszkańskiego zakonnika wstąpił do seminarium, rozpoczynając jednocześnie studia z zakresusztuk wyzwolonych iteologii naUniwersytecie w Alcalá de Henares[5]. Jego mistrzem był późniejszydominikaninDomingo de Soto[6]. W 1526 roku przyjąłświęcenia kapłańskie[7]. Swoją mszęprymicyjną odprawił w rodzinnej miejscowości, a następnie zaprosił dwunastu ubogich, którym osobiście usługiwał (jego rodzice wówczas już nie żyli)[7].
Wkrótce potem cały swój majątek rozdał biednym i rozpoczął pracę ewangelizacyjną[8]. Planował także udać się namisję doMeksyku, lecz nie zgodził się na toarcybiskupSewilliAlfonso Manrique de Lara y Solís[9]. Ponieważ jego praca duszpasterska odbywała się głównie wAndaluzji, zyskał przydomek „apostoła Andaluzji”[10]. Aby ułatwić katechizację wśród niepiśmiennego ludu, napisał wierszowaną formę katechizmuDoctrina cristiana que se canta, do której łatwiej było skomponować melodie do śpiewania[11].
Popularność wśród ludu i skuteczność kazań wzbudziły zazdrość hierarchów kościelnych, czego efektem były fałszywe oskarżenia o niemoralność i głoszenie nauk niezgodnych z doktrynąKościoła[12]. Doprowadziło to do uwięzienie przezinkwizycję w 1531 roku[12]. W czasie dwuletniego pobytu w więzieniu, napisał „Posłuchaj, córko” (hiszp. Audi, filia), które były przestrogą przed iluminizmem, o który był niesłusznie oskarżany[13]. Przełożył także na hiszpański tekst „O naśladowaniu Chrystusa”[13]. W 1533 roku został oczyszczony z wszelkich zarzutów i uwolniony[13]. Następnie przez kilka lat posługiwał wKordobie, a później wEstremadurze[14]. Wówczas zaczęli do niego dołączać pierwsi uczniowie, z którymi zamieszkał walkazarze w Kordobie[15]. Był również mistrzem formacji w tamtejszym seminarium oraz w kolegium wGrenadzie[15]. Na prośbę biskupa GrenadyGaspara de Ávalos de la Cuevy prowadził ewangelizację w Sewilli,Baezie,Montilli,Zafrze,Fregenal de la Sierra iFriego[16].
Ponieważ szczególnie na sercu leżało mu praca misyjna wśród ludzi ubogich i niewykształconych, planował założenie zgromadzenia zakonnego posługującego na wsiach[17]. Zrezygnował z tych planów, kiedyIgnacy Loyola założył zakonjezuitów[17]. W 1537 roku spotkałJana Bożego, który pod wpływem kazania Jana z Ávili, nawrócił się i sam został zakonnikiem[18]. Dwa lata później apostoł Andaluzji uczestniczył w pogrzebie królowejIzabelli Portugalskiej, żonyKarola V[19]. W nabożeństwach uczestniczył takżeFranciszek Borgiasz, który słuchając kazań księdza Jana, sam postanowił zostać duchownym[20].
Oprócz działalności kaznodziejskiej, Jan zajmował się także kształceniem księży[21]. W 1538 roku założył Uniwersytet w Baezie, dwa kolegia większe w Kordobie iJerez de la Frontera oraz jedenaście mniejszych kolegiów[22]. Został pierwszymrektorem uniwersytetu, gdzie działały wydziały: artium, teologii i medycyny[23]. Uczniami Jana byli między innymi:Ludwik z Grenady, Diego Pérez de Valdivia, Bernardino de Carleval, Diego Guzman i Juan Ramirez[24]. Po trzydziestu latach wędrownego kaznodziejstwa, w 1554 roku, osiadł w Montilli, gdzie zajął się pisaniem listów i traktatów[25]. Zredagował także dwa memoriały na potrzeby obradsoboru trydenckiego[26]. Jan dwukrotnie otrzymał propozycję objęciadiecezji (raz w Segowii, a raz w Grenadzie), jednak obie odrzucił[27].Paweł III proponował mu także kapeluszkardynalski, lecz Jan odmówił jego przyjęcia[27]. Ignacy Loyola nakłaniał go by wstąpił do jezuitów, ale apostoł Andaluzji twierdził, że to nie jest jego powołanie[28]. Jan zmarł 10 maja 1569 roku w Montilli[28].
Kult Jana z Ávili został zaaprobowany przez papieżaKlemensa XIII. Został ogłoszonySługą Bożym w dniu 8 lutego 1759,błogosławionym 4 kwietnia 1894 przezLeona XIII, akanonizowany został 31 maja 1970 przezPawła VI[2].
Konferencja Episkopatu Hiszpanii ogłosiła św. Jana z Aviliipatronem kapłanów diecezjalnych[29].
Kościół katolicki obchodziwspomnienie liturgiczne wdzienną rocznicę śmierci (10 maja)[2].
7 października 2012 r. podczas mszy naPlacu św. Piotra naWatykanie papieżBenedykt XVI ogłosił św. Jana z Ávili wraz zśw. Hildegardą z Bingendoktorami Kościoła[29]. Zapowiedź tego wydarzenia miała miejsce podczas obchodówŚwiatowych Dni Młodzieży wMadrycie[29]. 25 stycznia 2021 papieżFranciszek zarządził wpisanie jego wspomnienia do powszechnegoKalendarza Rzymskiego w randze wspomnienia dowolnego[30].
W Polsce wydano wybór pism i listówPisma do kapłanów w 2017 roku[31].
| XIII wiek | |
|---|---|
| XVI wiek |
|
| XVIII wiek |
|
| XIX wiek |
|
| XX wiek |
|
| XXI wiek |
|
