Jan Adam II Liechtenstein, właśc.Johannes Adam Ferdinand Alois Josef Maria Marco d’Aviano Pius von und zu Liechtenstein (ur.14 lutego1945 wZurychu) –książę Liechtensteinu od 1989 roku, tytularny książęopawski,karniowski i hrabia Rietbergu, syn księciaFranciszka Józefa II.
Przyszłyksiążę przyszedł na świat14 lutego1945 roku wZurychu jako pierwszy syn księciaFranciszka Józefa II i jego żonyGeorginy von Wilczek. Pierwsze lata życia spędził wVaduz i został pierwszymksięciem, który wychował się wLiechtensteinie. W latach 1951–1956 uczęszczał do lokalnejszkoły podstawowej wVaduz, udzielał się również wharcerstwie[1]. Dalszą edukację odbywał w prywatnym gimnazjumSchottengymnasium w Wiedniu, a od 1960 wLyzeum Alpinum wszwajcarskimZuoz[1]. Po ukończeniuszkoły średniej i zdaniu matury udał się napraktyki w jednym zlondyńskich banków, a następnie rozpoczął studiabiznesowo-ekonomiczne naUniwersytecie Sankt Gallen, które ukończył zlicencjatem w 1969 roku[1]. Poza ojczystym niemieckim Książę biegle posługuje się językamiangielskim ifrancuskim[1].
W 1965 roku zaręczył się zarystokratkąMarią Kinsky von Wchinitz und Tettau, z którą dwa lata później13 lipca1967 roku wziął ślub wKatedrze Św. Floryna w Vaduz. Z ich małżeństwa urodziło się czworo dzieci[2]:
W trakcie studiów i po ich ukończeniu zajmował się reorganizacjąmajątkurodziny książęcej, gdyż zadanie to powierzył mu jego ojciecksiążę Franciszek Józef II[2]. W wyniku jego działań3 stycznia1970 roku powołanoFundacje Księcia Liechtensteinu (niem.Fürst von Liechtenstein Stiftung), której podlegają dobra pieniężne,nieruchomości i sektor finansowy (w tymLGT Group) orazFundacje Księcia Liechtensteinu II (niem.Fürst von Liechtenstein Stiftung II), której przypadły książęce zbiorydzieł sztuki[1]. Władzę nad majątkiem w postaci dwóch fundacji miał mieć od tej porypanujący Książę.
Jeszcze jako następca tronu (niem.Erbprinz) angażował się wsprawy polityczneKsięstwa, m.in. krytykując jego biernąpolitykę zagraniczną kontrolowaną przezSzwajcarię w przemówieniu z 1970 roku[1]. W 1984 roku książęFranciszek Józef II oddał mu rzeczywistą władzę w państwie, mianując gokoregentem[1].13 listopada1989 rokuFranciszek Józef II zmarł i na tron oficjalnie wstąpił Jan Adam przejmując pełnię władzy i tytuły po zmarłym ojcu.
Rządy Jana Adama II od początku były ukierunkowane na niezależnośćLiechtensteinu i rozwójpolityki zagranicznej[2]. To właśnie z jego inicjatywy Liechtenstein przystąpił doOrganizacji Narodów Zjednoczonych w 1990 roku oraz doEuropejskiego Obszaru Gospodarczego w 1995 roku[1]. Ponadto od 1990 roku prowadził działania mające na celu odzyskaniemajątku książęcego nielegalnieskonfiskowanego na terenieCzechosłowacji poII wojnie światowej.
Książę nie pozostawał również bierny w sprawach wewnętrznychLiechtensteinu. W 1992 roku doszło do sporu międzyKsięciem aLandtagiem w sprawie przystąpienia doEOG[1]. Spowodowało to kryzys polityczny, a władca groził nawet rozwiązaniemparlamentu, jednak udało się osiągnąćkompromis[4]. Zaistniała sytuacja przyczyniła się do trwającej dekadę dyskusji konstytucyjnej. W jej wyniku w 2002 roku książę wyszedł z inicjatywą zmianyKonstytucji, która w 2003 roku została poddana podreferendum[5]. Proponowane zmiany wywołały sporo kontrowersji, ponieważ znacznie poszerzały one kompetencjegłowy państwa. Mimo tego obywatele przyjęli poprawki doustawy zasadniczej – „za” głosowało 64%Liechtensteińczyków[5].
15 sierpnia2004 roku podobnie jak jego ojciec i on oddał większość władzy wKsięstwie swojemu synowi –Alojzemu, którego mianowałkoregentem[1][2]. Od tamtej pory książę skupia się na zarządzaniu Domem Książęcym Liechtensteinów oraz majątkiem książęcym, formalnie pozostając przy tymgłową państwa.
W 2009 wydał książkę o tematyce polityczno-filozoficznej – „Państwo w Trzecim Tysiącleciu” (niem.Der Staat im dritten Jahrtausend)[2][6]
21 sierpnia2021 roku w wynikuudaru mózgu w wieku 81 lat i po 54 latachmałżeństwa zmarła jego żonaMarie-Aglaë[7][8].
| Prapradziadkowie | książę
Franciszek Liechtenstein
(1802–1887)
∞1841
Julia Eudoksja Potocka
(1818–1895)
| książę Liechtenstein
Alojzy II
(1796-1858)
∞1831
Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1813-1881) | arcyksiążę
Franciszek Karol Habsburg
(1802–1878)
∞ 1824
arcyksiężna
Zofia Wittelsbach
(1805–1872) | król Portugalii
Michał I Bragança
(1802-1866)
∞1851
Adelajda Löwenstein-Wertheim-Rosenberg
(1831-1909) | hrabia
Johann Nepomuk Wilczek
(1837–1922)
∞1858
Emma Maria Emo Capodilista
(1833–1924) | książę
Ferdynand Bonaventura Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1834–1904)
∞1856
Maria Liechtenstein
(1835–1905) | hrabia
Johann-Baptist Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1815–1868)
∞1842
Iphygenia Therese Dadányi de Gyülvész
(1821–1882) | hrabia
Georg Festetics von Tolna
(1815–1883)
∞1849
Eugenie Erdődy von Monyorókerék und Monoszló
(1826–1894) |
| Pradziadkowie | książę
Alfred Liechtenstein
(1842–1907)
∞1865
Henriette Liechtenstein
(1843–1931)
| arcyksiążę
Karol Ludwik Habsburg
(1833-1896)
∞1873
Maria Annunziata Portugalska
(1855-1944) | hrabia
Józef von Wilczek
(1861–1929)
∞1884
Elżbieta Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1865–1941) | hrabia
Zdenko Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1844–1932)
∞1877
Georgine Festetics von Tolna
(1856–1934) |
| Dziadkowie | książę
Alojzy Liechtenstein (1869-1955)
∞ 1903
Elżbieta Amalia Habsburg (1878-1960)
| hrabia
Ferdynand von Wilczek (1893–1977)
∞1921
Norbertyna Kinsky von Wchinitz und Tettau (1888–1923) |
| Rodzice | książę Liechtenstein
Franciszek Józef II (1906-1989)
∞1943
Georgina von Wilczek (1921-1989) |
Jan Adam II Liechtenstein (ur. 1945),książę Liechtenstein |
- ↑abcdefghijLiechtenstein, Hans-Adam II. von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-23] (niem.).
- ↑abcden,S.D. Fürst Hans-Adam II. | Das Fürstenhaus von Liechtenstein [online], 30 marca 2021 [dostęp 2021-08-23] (niem.).
- ↑Nie żyje książę Konstantyn z Liechtensteinu. Zmarł niespodziewanie w wieku 51 lat [online], Plejada, 7 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-07] (pol.).
- ↑Staatskrise (28.10.1992) – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-23] (niem.).
- ↑abVerfassung – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-23] (niem.).
- ↑The State in the Third Millennium [online], Goodreads [dostęp 2021-08-23] .
- ↑Trauer um Fürstin Marie - Liechtenstein - Liechtensteiner Volksblatt, die Tageszeitung für Liechtenstein [online], Liechtensteiner Volksblatt [dostęp 2021-08-23] (niem.).
- ↑Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-08-23] .
- ↑abPrezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
- ↑Republika Kosowa jest uznawana przez 109 ze 193 państw członkowskichONZ, 22 z 27 państw członkowskichUE oraz 28 z 32 państw członkowskichNATO (stan na 2025).
- ↑Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
.jpg)
.gif)
