Jamusukro (fr.Yamoussoukro) –stolica konstytucyjnaWybrzeża Kości Słoniowej (od 1983). Liczy 310 000 mieszkańców (2014). Burmistrzem miasta jestKouacou Gnrangbé[1].
W Jamusukro urodził się pierwszy prezydent Wybrzeża Kości SłoniowejFélix Houphouët-Boigny.
Jamusukro powstało w 1909 roku w wyniku zmiany nazwy wioski N'Gokro (zamieszkanej w 1901 roku przez 475 mieszkańców)[3]. W ciągu następnych czterech dziesięcioleci Jamusukro było niewielkim ośrodkiem handlowym.
Po uzyskaniu niepodległości przez Wybrzeże Kości Słoniowej w 1960 roku Jamusukro było „drugą stolicą kraju”, gdyż miasto to było miejscem narodzin, domem oraz nieoficjalną siedzibą prezydentaFélixa Houphouëta-Boigny’ego[4]. W 1964 roku Félix Houphouët-Boigny rozpoczął rozbudowę miasta, budując m.in. autostradę zAbidżanu do Jamusukro[3]. Do końca lat 70. Jamusukro było niewielkim miasteczkiem liczącym mniej niż 20 tys. mieszkańców[5].
W 1983 roku prezydent Félix Houphouët-Boigny wybrał Jamusukro na nową stolicę kraju i rozpoczął rozbudowę miasta[4]. Przeniesienie stolicy było jednym z symboli autorytarnej polityki Houphouëta-Boigny’ego[6]. W ramach rozbudowy miasta powstał pięciogwiazdkowy Hôtel Président oraz centrum kongresowe[7]. W Jamusukro mieściła się aulaPartii Demokratycznej Wybrzeża Kości Słoniowej, jedynej legalnej partii politycznej do 1990 roku[4]. W 1990 roku poświęcono bazylikę Matki Boskiej Królowej Pokoju[8].
Pomimo przeniesienia stolicy, wybudowania wielopasmowych dróg oraz budynków użyteczności publicznej większość firm, ambasad oraz innych instytucji pozostało w Abidżanie[9].
W 2011 roku podczaswojny domowej w Jamusukro toczyły się walki pomiędzy siłami prezydentaLaurenta Gbagbo a siłami zwycięzcywyborów prezydenckichAlassane Ouattary. Siły Ouattary zdobyły Jamusukro 30 marca[10].
Podstawą gospodarki Jamusukro jest turystyka oraz handel produktami rolnymi[11]. Rolnictwo jest głównym źródłem dochodu połowy mieszkańców Jamusukro[12]. Uprawia siębanany,jams,maniok,pomidory,bakłażany. Hoduje siębydło,owce,kozy,świnie,kury. Rozwinięte jest takżepszczelarstwo[12]. Produkcja perfum[3].
W Jamusukro znajduje sięelektrownia wodna[12].
W Jamusukro istnieje gęsta infrastruktura drogowa (w tym sześciopasmoweautostrady[7]). Długość sieci drogowej wynosi 2025 km (z czego 261 km to drogi asfaltowe)[12]. Miasto jest obsługiwane przezport lotniczy Jamusukro (drugi co do wielkości w kraju)[12].
W Jamusukro znajduje się wzorowana nabazylice św. Piotra na Watykaniebazylika Matki Bożej Królowej Pokoju będąca największym kościołem na świecie i najwyższą świątynią w Afryce[13]. Bazylikę poświęcono 10 września 1990 roku[8]. Świątynia mierzy 158 m wysokości, a jej powierzchnia przekracza 30 tys. m²[14]. Kościół może pomieścić do 10 tys. osób[9].
Obok bazyliki znajdują się także:katedra św. Augustyna orazmeczet[15][3].
- ↑abKouacou Gnrangbé rempile pour 5 ans à la tête de la mairie de Yamoussoukro. news.abidjan.net, 2013-06-16. [dostęp 2018-01-26].
- ↑Capital Facts for Yamoussoukro, Ivory Coast. worldscapitalcities.com. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
- ↑abcdeYamoussoukro, Cote d’Ivoire (1909- ). blackpast.org. [dostęp 2020-12-04]. [zarchiwizowane ztego adresu (2018-09-14)]. (ang.).
- ↑abcdYamoussoukro, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-25] (ang.).
- ↑Yamoussoukro. encyclopedia.com. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
- ↑Wybrzeże Kości Słoniowej. Historia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-01-25] .
- ↑abMonica Mark: Yamoussoukro's Notre-Dame de la Paix, the world's largest basilica - a history of cities in 50 buildings, day 37. theguardian.com, 2015-05-15. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
- ↑abCezary Wąs: Antynomie współczesnej architektury sakralnej. Wrocław: Muzeum architektury we Wrocławiu, 2016, s. 101.ISBN 978-83-89262-45-5.
- ↑abSylwia Kulczyk: Ekonomia i czary. geozeta.pl. [dostęp 2018-01-25].
- ↑WKS: Siły prezydenta zajęły stolicę. newsweek.pl, 2011-03-30. [dostęp 2018-01-25].
- ↑Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 6. Poznań: Oxford Educational, 2004, s. 144.ISBN 83-7325-546-X.
- ↑abcdeEconomy. yamoussoukro.org. [dostęp 2020-12-04]. [zarchiwizowane ztego adresu (2017-04-07)]. (ang.).
- ↑Matt Rosenberg: Where is the world's largest church?. About.com. Geography.
- ↑Bazylika Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro. turystyka.wp.pl. [dostęp 2018-01-25].
- ↑Diocese of Yamoussoukro. gcatholic.org. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
- ↑Jamusukro, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-01-25] .
- ↑Cheick Tiote. soccerbase.com. [dostęp 2018-01-26].
Stolice państw Afryki
- Abudża,Nigeria
- Addis Abeba,Etiopia
- Akra,Ghana
- Algier,Algieria
- Al-Ujun,Sahara Zachodnia
- Antananarywa,Madagaskar
- Asmara,Erytrea
- Bamako,Mali
- Bandżul,Gambia
- Bangi,Republika Środkowoafrykańska
- Bissau,Gwinea Bissau
- Brazzaville,Kongo
- Bużumbura,Burundi
- Chartum,Sudan
- Dakar,Senegal
- Dodoma,Tanzania
- Dżibuti,Dżibuti
- Dżuba,Sudan Południowy
- Freetown,Sierra Leone
- Gaborone,Botswana
- Harare,Zimbabwe
- Jamestown,Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha
- Jamusukro (konstytucyjna),Wybrzeże Kości Słoniowej
- Jaunde,Kamerun
- Kair,Egipt
- Kampala,Uganda
- Kigali,Rwanda
- Kinszasa,Demokratyczna Republika Konga
- Konakry,Gwinea
- Libreville,Gabon
- Lilongwe,Malawi
- Lomé,Togo
- Luanda,Angola
- Lusaka,Zambia
- Malabo,Gwinea Równikowa
- Mamoudzou,Majotta
- Maputo,Mozambik
- Maseru,Lesotho
- Mbabane,Eswatini
- Mogadiszu,Somalia
- Monrovia,Liberia
- Moroni,Komory
- Nairobi,Kenia
- Nawakszut,Mauretania
- Ndżamena,Czad
- Niamey,Niger
- Port Louis,Mauritius
- Porto-Novo (konstytucyjna),Benin
- Praia,Republika Zielonego Przylądka
- Pretoria,Południowa Afryka
- Rabat,Maroko
- Saint-Denis,Reunion
- São Tomé,Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
- Trypolis,Libia
- Tunis,Tunezja
- Victoria,Seszele
- Wagadugu,Burkina Faso
- Windhoek,Namibia
|
