Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

James Polk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
James Polk
Ilustracja
James Polk między 1845 a 1849
Pełne imię i nazwisko

James Knox Polk

Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1795
Hrabstwo Mecklenburg

Data i miejsce śmierci

15 czerwca 1849
Nashville

11.prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres

od 4 marca 1845
do 4 marca 1849

Przynależność polityczna

Partia Demokratyczna

Pierwsza dama

Sarah Childress

Wiceprezydent

George Dallas

Poprzednik

John Tyler

Następca

Zachary Taylor

Spiker Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych
Okres

od 7 grudnia 1835
do 3 marca 1839

Poprzednik

John Bell

Następca

Robert Mercer Taliaferro Hunter

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

James Knox Polk (ur.2 listopada1795 whrabstwie Mecklenburg, zm.15 czerwca1849 wNashville) – prawnik, 11.prezydent Stanów Zjednoczonych (1845–1849).

Młodość i edukacja

[edytuj |edytuj kod]

James Knox Polk urodził się 2 listopada 1795 whrabstwie Mecklenburg, jako syn plantatora, Samuela Polka i jego żony Jane[1]. W wieku 11 lat, przeprowadził się wraz z rodziną doTennessee, gdzie postanowił przygotowywać się do kariery politycznej[1]. W 1818 roku ukończyłprawo naUniversity of North Carolina, a następnie odbył praktykę prawniczą wNashville[1].

Kariera polityczna

[edytuj |edytuj kod]

Od 1821 do 1825 zasiadał w różnych legislaturach stanowych Tennessee, gdzie przyczynił się do uchwalenia ustawy zakazującej pojedynków[1]. W 1824 wygrał wybory doIzby Reprezentantów, w której zasiadał nieprzerwanie do 1839[1]. Jedną z jego pierwszych inicjatyw ustawodawczych była propozycja zmianyKonstytucji, dotyczącej sposobu wyboruprezydenta iwiceprezydenta[2]. Zakładała onawybory bezpośrednie, by nie dopuścić do sytuacji jaka miała miejsce wwyborach prezydenckich w 1824, kiedy toJohn Quincy Adams został prezydentem, pomimo że przegrał w głosowaniu powszechnym[2]. Poprawka została jednak odrzucona[2].

Jako kongresmen wspierał pomysł likwidacji Banku Stanów Zjednoczonych, za czasów prezydenturyJacksona[2]. Od 7 grudnia 1835 do 3 marca 1839 pełnił rolęspikera Izby Reprezentantów[2]. Następnie przyjął propozycję zostaniagubernatorem Tennessee, dlatego też zrezygnował z roli kongresmena[2]. Stanowisko gubernatora zajmował od 1839 do 1841 roku[3].

Wwyborach prezydenckich w 1844 rokuPartia Demokratyczna planowała nominowaćMartina Van Burena, jednakże jego sprzeciw wobec aneksji Teksasu wzbudził wątpliwości wśród delegatów[3]. Za radą Andrew Jacksona, nominację prezydencką uzyskał Polk, natomiast kandydatem na wiceprezydenta zostałGeorge Dallas[3]. Po zwycięstwie w wyborach powszechnych, Polk uzyskał 170 głosów wKolegium Elektorskim, wobec 105 głosów dla kandydata Wigów – Henry’ego Claya[3].

Prezydentura

[edytuj |edytuj kod]

Kiedy Polk objął fotel prezydenta, w Stanach Zjednoczonych rozwinął się ruch ekspansjonistyczny zwany „Boskim Przeznaczeniem[4]. Termin ten został po raz pierwszy użyty 27 grudnia 1845, przezJohna Sullivana, redaktora nowojorskiej gazety codziennej „Morning News”[4]. Miał on walny wpływ na charakter prezydentury Polka[4].

Kiedy 29 grudnia 1845 prezydent podpisał akt aneksjiTeksasu,Meksyk zerwał stosunki dyplomatyczne ze Stanami Zjednoczonymi[5]. Pomimo kilku prób nawiązania kontaktu, poseł amerykański był konsekwentnie odprawiany, przez co Polk postanowił wysłać do Teksasu wojska, by umocnić granicę[6]. Nakazał jednak generałowiZachary’emu Taylorowi, by nie naruszył terenów meksykańskich i nie traktował Meksyku jak wroga[6]. Wiosną 1846 oddziały Taylora dotarły podRio Grande i wkrótce potem zostały zaatakowane przez wojska meksykańskie[6]. Latynosi liczyli na poparcie mocarstw europejskich, zwłaszcza Anglii, biorąc pod uwagę spór o Oregon[7]. 11 maja 1846 prezydent przedstawił wKongresie akt wypowiedzeniawojny Meksykowi, który został przegłosowany przez Izbę Reprezentantów (głosy – 174:14) iSenat (głosy – 40:2)[7]. Dwa dni później Polk podpisał akt, który zezwalał na wydatkowanie 10 milionów dolarów na rekrutację 50 tysięcy ochotników[7]. Początkowo wojska amerykańskie odniosły sukcesy m.in. wbitwie pod Monterrey 21 września 1846[7]. Szansą na szybkie zakończenie wojny był powrót generałaSanta Anny, który początkowo nie sprzeciwiał się amerykańskim planom[7]. Kiedy jednak objął władzę i zobaczył skalę antyamerykańskich nastrojów w Meksyku, postanowił kontynuować wojnę[8]. Po zwycięskich bitwach podSanta Fe iMonterrey, wojska generałaStephena Watta Kearny’ego zajęłyNowy Meksyk iKalifornię[8]. Ponieważ James Polk obawiał się rywalizacji politycznej z Zachary’m Taylorem, wysłał generałaWinfielda Scotta, by zdobyłstolicę Meksyku[8]. Jego armia wylądowała wVeracruz 9 marca 1847 izdobyła miasto trzy dni później[8]. Następnie pokonała wojska Santa Anny wbitwie pod Cerro 17 kwietnia i ruszyła na stolicę[8]. Tymczasem w amerykańskiej opinii publicznej nasilały się nastroje antywojenne, zwłaszcza w kręgachabolicjonistów i mieszkańców stanów północnych[9]. Aby skrócić wojnę i jednocześnie nie dopuścić by Meksyk kolejny raz odmówił przyjęcia posła USA, Polk wysłał nieoficjalneNicholasa Trista na misję dyplomatyczną (15 kwietnia 1847)[9]. Poseł otrzymał polecenie zaproponowania 30 milionów dolarów za zakup Kalifornii i Nowego Meksyku, a także przejęcie wszelkich zobowiązań Meksyku wobec USA[9]. Po początkowych nieporozumieniach, Trist nawiązał współpracę z generałem Scottem, wraz z którym usiłował wynegocjować, a następnie wymóc na Meksyku podpisanie traktatu pokojowego[10]. 24 sierpnia zawarto tymczasowy rozejm i rozpoczęto negocjacje, jednak zakończyły się one niepowodzeniem i Stany Zjednoczone wznowiły wojnę 8 września[11]. Pięć dni później wojska amerykańskiezajęły twierdzę Chapultepec, a 14 września – stolicę[11]. Po tych wydarzeniach Trist został odwołany do Waszyngtonu, jednak odwlekał swój wyjazd i wbrew rozkazom, kontynuował negocjacje[12]. 2 lutego 1848 udało mu się podpisać traktat pokojowy, który przewidywał, że Stany Zjednoczone otrzymają za 15 milionów dolarów: Nowy Meksyk i Kalifornię, a granica będzie przebiegać na rzece Rio Grande[12]. Prezydent przesłał traktat Senatowi 22 lutego 1848, a ten ratyfikował go 10 marca, stosunkiem głosów 38:14[13]. Mimo tego, że Stany Zjednoczone uzyskały większe tereny, niż początkowo chciały, na fali zwycięskiej wojny w kraju organizował się silny ruch na rzecz aneksji całego Meksyku[13].

Na fali Boskiego Przeznaczenia Polk zainteresował się aneksjąOregonu, który obejmował tereny ograniczone 42. i 54. równoleżnikiem, a od wschoduGórami Skalistymi[14]. Oregon należał wówczas do Anglii, dlatego też jego przyłączenie do Unii, mogło spowodować wojnę angielsko-amerykańską, na którą USA nie mogły sobie pozwolić[14]. W 1845 ekspansjonistyczny ruch na rzecz aneksji przybrał na sile, ze względu na liczbę Amerykanów mieszkających na tamtym terenie[15]. Prezydent wysłał swojegosekretarza stanuJamesa Buchanana, na negocjacje z posłem brytyjskim w Waszyngtonie,Richardem Pakenhamem[16]. Buchanan wyszedł z propozycją ustanowienia północnej granicy na 49. równoleżniku, lecz została ona natychmiast odrzucona[16]. Niebawem jednak Londyn sam wystosował taką propozycję, obawiając się otwartej konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi[16]. Polk otrzymał te propozycje 6 czerwca 1846 roku i postanowił przedstawić je Senatowi do rozpatrzenia[17]. Stosunkiem głosów 37:12 Senat ratyfikował układ 12 czerwca, natomiast Buchanan i Pakenham podpisali go trzy dni później[17].

Polk wprowadził także uzupełnienie dodoktryny Monroego, które dotyczyłopółwyspu Jukatan („uzupełnienie Polka”)[18]. Wiosną 1848 władze półwyspu zaproponowały sprzedaż terenu Stanom Zjednoczonym, Hiszpanii i Anglii[18]. Nie chcąc dopuścić do tego, by mocarstwo europejskie zagarnęło ziemie z zachodniej półkuli, Polk zaproponował okupację wojskową Jukatanu[18]. Wkrótce potem lokalne władze półwyspu wycofały ofertę[18]. Plany ekspansjonistyczne prezydenta obejmowały takżeKubę, która była terenem pożądanym zarówno przez rzeczników „Boskiego Przeznaczenia” z Północy, jak i właścicieli niewolników z Południa (spowodowałoby to wzmocnienie pozycji stanów niewolniczych)[18]. Prezydent zaoferował Hiszpanii 100 milionów dolarów za zakup wyspy, jednak rząd w Madrycie zdecydowanie odrzucił wszelkie możliwości negocjacji w tej sprawie[19].

Emerytura i śmierć

[edytuj |edytuj kod]

Ze względu na słaby stan zdrowia, Polk zrezygnował ze starań o reelekcję wwyborach w 1848 roku[18]. Po wyprowadzce zBiałego Domu osiadł na swojej posiadłości w stanie Tennessee[18]. Zmarł nacholerę 15 czerwca 1849 w Nashville, zaledwie nieco ponad trzy miesiące po zakończeniu prezydentury[18].

Życie prywatne

[edytuj |edytuj kod]

W 1824 roku James Polk poślubił wdowęSarah Childress[14]. Kiedy został prezydentem jego żona, prócz roliPierwszej Damy, była także sekretarką Polka[14]. Para nie miała dzieci[14].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdePastusiak 1999 ↓, s. 225.
  2. abcdefPastusiak 1999 ↓, s. 226.
  3. abcdPastusiak 1999 ↓, s. 227.
  4. abcPastusiak 1999 ↓, s. 223.
  5. Pastusiak 1999 ↓, s. 232.
  6. abcPastusiak 1999 ↓, s. 233.
  7. abcdePastusiak 1999 ↓, s. 234.
  8. abcdePastusiak 1999 ↓, s. 235.
  9. abcPastusiak 1999 ↓, s. 236.
  10. Pastusiak 1999 ↓, s. 237.
  11. abPastusiak 1999 ↓, s. 238.
  12. abPastusiak 1999 ↓, s. 239.
  13. abPastusiak 1999 ↓, s. 240.
  14. abcdePastusiak 1999 ↓, s. 228.
  15. Pastusiak 1999 ↓, s. 229.
  16. abcPastusiak 1999 ↓, s. 230.
  17. abPastusiak 1999 ↓, s. 231.
  18. abcdefghPastusiak 1999 ↓, s. 241.
  19. Pastusiak 1999 ↓, s. 242.

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Prezydenci Stanów Zjednoczonych

Pieczęć prezydentów USA

Gabinet Jamesa Polka (1845–1849)

Prezydent
Wiceprezydent
Szefowie departamentów

Pieczęć prezydenta USA

Kandydaci demokratów na urząd prezydenta USA

  1. abcdefghijklzwycięzca
  2. abczwycięzca później przegrany
  3. abcdefghijklmnopqrstuvprzegrany
Spikerzy Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=James_Polk&oldid=75868185
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp