James Knox Polk urodził się 2 listopada 1795 whrabstwie Mecklenburg, jako syn plantatora, Samuela Polka i jego żony Jane[1]. W wieku 11 lat, przeprowadził się wraz z rodziną doTennessee, gdzie postanowił przygotowywać się do kariery politycznej[1]. W 1818 roku ukończyłprawo naUniversity of North Carolina, a następnie odbył praktykę prawniczą wNashville[1].
Od 1821 do 1825 zasiadał w różnych legislaturach stanowych Tennessee, gdzie przyczynił się do uchwalenia ustawy zakazującej pojedynków[1]. W 1824 wygrał wybory doIzby Reprezentantów, w której zasiadał nieprzerwanie do 1839[1]. Jedną z jego pierwszych inicjatyw ustawodawczych była propozycja zmianyKonstytucji, dotyczącej sposobu wyboruprezydenta iwiceprezydenta[2]. Zakładała onawybory bezpośrednie, by nie dopuścić do sytuacji jaka miała miejsce wwyborach prezydenckich w 1824, kiedy toJohn Quincy Adams został prezydentem, pomimo że przegrał w głosowaniu powszechnym[2]. Poprawka została jednak odrzucona[2].
Jako kongresmen wspierał pomysł likwidacji Banku Stanów Zjednoczonych, za czasów prezydenturyJacksona[2]. Od 7 grudnia 1835 do 3 marca 1839 pełnił rolęspikera Izby Reprezentantów[2]. Następnie przyjął propozycję zostaniagubernatorem Tennessee, dlatego też zrezygnował z roli kongresmena[2]. Stanowisko gubernatora zajmował od 1839 do 1841 roku[3].
Kiedy Polk objął fotel prezydenta, w Stanach Zjednoczonych rozwinął się ruch ekspansjonistyczny zwany „Boskim Przeznaczeniem”[4]. Termin ten został po raz pierwszy użyty 27 grudnia 1845, przezJohna Sullivana, redaktora nowojorskiej gazety codziennej „Morning News”[4]. Miał on walny wpływ na charakter prezydentury Polka[4].
Kiedy 29 grudnia 1845 prezydent podpisał akt aneksjiTeksasu,Meksyk zerwał stosunki dyplomatyczne ze Stanami Zjednoczonymi[5]. Pomimo kilku prób nawiązania kontaktu, poseł amerykański był konsekwentnie odprawiany, przez co Polk postanowił wysłać do Teksasu wojska, by umocnić granicę[6]. Nakazał jednak generałowiZachary’emu Taylorowi, by nie naruszył terenów meksykańskich i nie traktował Meksyku jak wroga[6]. Wiosną 1846 oddziały Taylora dotarły podRio Grande i wkrótce potem zostały zaatakowane przez wojska meksykańskie[6]. Latynosi liczyli na poparcie mocarstw europejskich, zwłaszcza Anglii, biorąc pod uwagę spór o Oregon[7]. 11 maja 1846 prezydent przedstawił wKongresie akt wypowiedzeniawojny Meksykowi, który został przegłosowany przez Izbę Reprezentantów (głosy – 174:14) iSenat (głosy – 40:2)[7]. Dwa dni później Polk podpisał akt, który zezwalał na wydatkowanie 10 milionów dolarów na rekrutację 50 tysięcy ochotników[7]. Początkowo wojska amerykańskie odniosły sukcesy m.in. wbitwie pod Monterrey 21 września 1846[7]. Szansą na szybkie zakończenie wojny był powrót generałaSanta Anny, który początkowo nie sprzeciwiał się amerykańskim planom[7]. Kiedy jednak objął władzę i zobaczył skalę antyamerykańskich nastrojów w Meksyku, postanowił kontynuować wojnę[8]. Po zwycięskich bitwach podSanta Fe iMonterrey, wojska generałaStephena Watta Kearny’ego zajęłyNowy Meksyk iKalifornię[8]. Ponieważ James Polk obawiał się rywalizacji politycznej z Zachary’m Taylorem, wysłał generałaWinfielda Scotta, by zdobyłstolicę Meksyku[8]. Jego armia wylądowała wVeracruz 9 marca 1847 izdobyła miasto trzy dni później[8]. Następnie pokonała wojska Santa Anny wbitwie pod Cerro 17 kwietnia i ruszyła na stolicę[8]. Tymczasem w amerykańskiej opinii publicznej nasilały się nastroje antywojenne, zwłaszcza w kręgachabolicjonistów i mieszkańców stanów północnych[9]. Aby skrócić wojnę i jednocześnie nie dopuścić by Meksyk kolejny raz odmówił przyjęcia posła USA, Polk wysłał nieoficjalneNicholasa Trista na misję dyplomatyczną (15 kwietnia 1847)[9]. Poseł otrzymał polecenie zaproponowania 30 milionów dolarów za zakup Kalifornii i Nowego Meksyku, a także przejęcie wszelkich zobowiązań Meksyku wobec USA[9]. Po początkowych nieporozumieniach, Trist nawiązał współpracę z generałem Scottem, wraz z którym usiłował wynegocjować, a następnie wymóc na Meksyku podpisanie traktatu pokojowego[10]. 24 sierpnia zawarto tymczasowy rozejm i rozpoczęto negocjacje, jednak zakończyły się one niepowodzeniem i Stany Zjednoczone wznowiły wojnę 8 września[11]. Pięć dni później wojska amerykańskiezajęły twierdzę Chapultepec, a 14 września – stolicę[11]. Po tych wydarzeniach Trist został odwołany do Waszyngtonu, jednak odwlekał swój wyjazd i wbrew rozkazom, kontynuował negocjacje[12]. 2 lutego 1848 udało mu się podpisać traktat pokojowy, który przewidywał, że Stany Zjednoczone otrzymają za 15 milionów dolarów: Nowy Meksyk i Kalifornię, a granica będzie przebiegać na rzece Rio Grande[12]. Prezydent przesłał traktat Senatowi 22 lutego 1848, a ten ratyfikował go 10 marca, stosunkiem głosów 38:14[13]. Mimo tego, że Stany Zjednoczone uzyskały większe tereny, niż początkowo chciały, na fali zwycięskiej wojny w kraju organizował się silny ruch na rzecz aneksji całego Meksyku[13].
Na fali Boskiego Przeznaczenia Polk zainteresował się aneksjąOregonu, który obejmował tereny ograniczone 42. i 54. równoleżnikiem, a od wschoduGórami Skalistymi[14]. Oregon należał wówczas do Anglii, dlatego też jego przyłączenie do Unii, mogło spowodować wojnę angielsko-amerykańską, na którą USA nie mogły sobie pozwolić[14]. W 1845 ekspansjonistyczny ruch na rzecz aneksji przybrał na sile, ze względu na liczbę Amerykanów mieszkających na tamtym terenie[15]. Prezydent wysłał swojegosekretarza stanuJamesa Buchanana, na negocjacje z posłem brytyjskim w Waszyngtonie,Richardem Pakenhamem[16]. Buchanan wyszedł z propozycją ustanowienia północnej granicy na 49. równoleżniku, lecz została ona natychmiast odrzucona[16]. Niebawem jednak Londyn sam wystosował taką propozycję, obawiając się otwartej konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi[16]. Polk otrzymał te propozycje 6 czerwca 1846 roku i postanowił przedstawić je Senatowi do rozpatrzenia[17]. Stosunkiem głosów 37:12 Senat ratyfikował układ 12 czerwca, natomiast Buchanan i Pakenham podpisali go trzy dni później[17].
Polk wprowadził także uzupełnienie dodoktryny Monroego, które dotyczyłopółwyspu Jukatan („uzupełnienie Polka”)[18]. Wiosną 1848 władze półwyspu zaproponowały sprzedaż terenu Stanom Zjednoczonym, Hiszpanii i Anglii[18]. Nie chcąc dopuścić do tego, by mocarstwo europejskie zagarnęło ziemie z zachodniej półkuli, Polk zaproponował okupację wojskową Jukatanu[18]. Wkrótce potem lokalne władze półwyspu wycofały ofertę[18]. Plany ekspansjonistyczne prezydenta obejmowały takżeKubę, która była terenem pożądanym zarówno przez rzeczników „Boskiego Przeznaczenia” z Północy, jak i właścicieli niewolników z Południa (spowodowałoby to wzmocnienie pozycji stanów niewolniczych)[18]. Prezydent zaoferował Hiszpanii 100 milionów dolarów za zakup wyspy, jednak rząd w Madrycie zdecydowanie odrzucił wszelkie możliwości negocjacji w tej sprawie[19].
Ze względu na słaby stan zdrowia, Polk zrezygnował ze starań o reelekcję wwyborach w 1848 roku[18]. Po wyprowadzce zBiałego Domu osiadł na swojej posiadłości w stanie Tennessee[18]. Zmarł nacholerę 15 czerwca 1849 w Nashville, zaledwie nieco ponad trzy miesiące po zakończeniu prezydentury[18].
W 1824 roku James Polk poślubił wdowęSarah Childress[14]. Kiedy został prezydentem jego żona, prócz roliPierwszej Damy, była także sekretarką Polka[14]. Para nie miała dzieci[14].