James Earl Jones
James Earl Jones (2001)Imię i nazwisko James Earl Boggins Jones
Data i miejsce urodzenia 17 stycznia 1931 Arkabutla
Data i miejsce śmierci 9 września 2024 Pawling
Zawód aktor
Współmałżonek Julienne Marie(1968–1972; rozwód) Cecilia Hart(1982–2016; jej śmierć)
Lata aktywności 1953–2021
James Earl Boggins Jones (ur.17 stycznia 1931 wArkabutla , zm.9 września 2024 wPawling ) –amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny o charakterystycznymbasowym głosie.
Odznaczony w 1992Narodowym Medalem Sztuki . LaureatOscara za całokształt twórczości . Był jednym z najpopularniejszych czarnoskórych aktorów amerykańskich ostatnich dziesięcioleci[ 1] .
Urodził się w Arkabutla w stanieMissisipi jako syn Ruth (z domu Connolly), nauczycielki i pokojówki, orazRoberta Earla Jonesa , boksera, kamerdynera i szofera[ 2] . Jego ojciec opuścił rodzinę wkrótce po urodzeniu Jamesa Earla i później został aktorem teatralnym i filmowym wNowym Jorku iHollywood . Jones i jego ojciec poznali się dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy się pogodzili. W wywiadach powiedział, że jego rodzice mieli mieszane pochodzenie afroamerykańskie, irlandzkie i indiańskie[ 3] .
W 1949 ukończył Norman Dickson High School[ 2] wBrethren wMichigan , gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego swojej klasy. W 1953 zdobył stopieńbakałarza na wydziale teatralnym naUniwersytecie Michigan [ 2] . W latach 1953–1955 służył wUnited States Army [ 2] . W latach 1955–1957 studiował aktorstwo w American Theatre Wing w Nowym Jorku pod kierunkiemLee Strasberga iTada Danielewskiego [ 2] .
W latach 1955–1959 stawiał pierwsze aktorskie w Manistee Summer Theat[ 2] wMichigan . W 1957 trafił naBroadway w roli Perry’ego Halla w przedstawieniuJajogłowy [ 4] zKarlem Maldenem . W 1964 zagrał tytułową rolę w sztuceoff-Broadwayowskiej Otello [ 5] . Znakomite teatralne kreacje stworzył wszekspirowskich dziełach, takich jak:Król Lear (rola tytułowa),Sen nocy letniej (jakoOberon ),Miarka za miarkę (jako Abhorson),Hamlet (jako Klaudiusz)[ 5] .
Na ekranie debiutował uStanleya Kubricka w filmieDoktor Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę (1964)[ 6] . Swoje najbardziej znane role zagrał w latach 80., m.in. w filmachConan Barbarzyńca (1982) orazKsiążę w Nowym Jorku (1988). Uznanie zdobył podkładając głosy filmowych bohaterów, a w szczególnościDartha Vadera w kolejnych częściach sagiGwiezdne wojny [ 7] .
2 stycznia 1968 zawarł związek małżeński z Julienne Marie, w lipcu 1972 doszło do rozwodu. 15 marca 1982 ożenił się z aktorką telewizyjną Cecilia Hart, która zmarła 16 października 2016 naraka jajnika . Mieli syna Flynna (ur. 1982).
Głos Jamesa Earla Jonesa. Nagranie z grudnia 2009 r. z programuFront Row radia BBC Radio 4. W 1971 otrzymał swoją jedyną nominację doOscara za główną rolę w filmieWielka nadzieja białych (1970; reż.Martin Ritt ). Był wówczas drugim w historii, poSidneyu Poitier czarnoskórym aktorem nominowanym do tej nagrody. Dwa razy, w 1969 i 1987 zdobyłNagrodę Tony za role teatralne. Był także czterokrotnie nominowany do nagrodyZłotego Globu .
W sierpniu 2011Amerykańska Akademia Filmowa ogłosiła przyznanie Jonesowihonorowego Oscara za całokształt pracy aktorskiej [ 8] .
Źródła:[ 1]
↑a b Erik E. Pedersen Erik E. ,James Earl Jones Dies: Revered ‘Field Of Dreams’ Star, Darth Vader & ‘Lion King’ Voice Was 93 [online], Deadline, 9 września 2024 [dostęp 2024-09-09] (ang.) .↑a b c d e f James Earl Jones Biography (1931−2024) . Film Reference. [dostęp 2024-09-12]. (ang.) .↑ James Earl Jones RIP - Ethnicity of Celebs . EthniCelebs.com. [dostęp 2024-09-12]. (ang.) .↑ James Earl Jones . Internet Broadway Database . [dostęp 2024-09-12]. (ang.) .↑a b James Earl Jones . Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-09-12]. (ang.) .↑ Adam B. A.B. Vary Adam B. A.B. ,Carmel C. Dagan Carmel C. ,James Earl Jones, Distinguished Actor and Voice of Darth Vader, Dies at 93 , „Variety ”, 9 września 2024 [dostęp 2024-09-12] (ang.) .↑ James Earl Jones . Rotten Tomatoes . [dostęp 2017-07-19]. (ang.) .↑ Michael M. Coveney Michael M. ,James Earl Jones obituary , „The Guardian ”, 10 września 2024 [dostęp 2024-09-12] (ang.) .Laureaci Laureaci niekonkursowi
1926–1950 Warner Bros. /Charlie Chaplin (1928)Walt Disney (1932)Shirley Temple (1934)D.W. Griffith (1935)The March of Time /W. Howard Greene iHarold Rosson (1936)Edgar Bergen /W. Howard Greene /Museum of Modern Art Film Library /Mack Sennett (1937)J. Arthur Ball /Walt Disney /Deanna Durbin iMickey Rooney /Gordon Jennings ,Jan Domela , Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith,Farciot Edouart ,Loyal Griggs ,Loren L. Ryder , Harry D. Mills,Louis Mesenkop , Walter Oberst /Oliver T. Marsh i Allen Davey /Harry Warner (1938)Douglas Fairbanks /Judy Garland /William Cameron Menzies /Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt ,Ralph Morgan ,Ralph Block ,Conrad Nagel ) /Technicolor Company (1939)Bob Hope /Nathan Levinson (1940)Walt Disney ,William Garity , John N. A. Hawkins iRCA Manufacturing Company /Leopold Stokowski i jego współpracownicy / Rey Scott /Ministrowie informacji Wielkiej Brytanii (1941)Charles Boyer /Noël Coward /Metro-Goldwyn-Mayer (1942)George Pal (1943)Bob Hope /Margaret O’Brien (1944)Republic Studio,Daniel J. Bloomberg i Republic Studio Sound Department /Walter Wanger /The House I Live In /Peggy Ann Garner (1945) Harold Russell /Laurence Olivier /Ernst Lubitsch /Claude Jarman Jr. (1946)James Baskett /Thomas Armat ,William Nicholas Selig ,Albert E. Smith iGeorge Kirke Spoor /Bill and Coo /Dzieci ulicy (1947)Walter Wanger /Monsieur Vincent /Sid Grauman /Adolph Zukor (1948)Jean Hersholt /Fred Astaire /Cecil B. DeMille /Złodzieje rowerów (1949)Louis B. Mayer /George Murphy /Mury Malapagi (1950)1951–1975 1976–2000 2001–2025
Lata 80.
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989
Lata 90.
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Lata 2000–2009
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Lata 2010–2019
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Złoty Glob dla nowej gwiazdy roku w kategorii aktor