Ten artykuł dotyczy króla. Zobacz też:Jakub Sprawiedliwy (apostoł). | |||
.svg) | |||
| Król Sycylii | |||
| Okres | |||
|---|---|---|---|
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Król Aragonii | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Król Sardynii i Korsyki | |||
| Okres | |||
| Następca | |||
| Dane biograficzne | |||
| Dynastia | barcelońska | ||
| Data urodzenia | |||
| Data śmierci | |||
| Ojciec | |||
| Matka | |||
| Żona | Izabela Kastylijska | ||
| Dzieci | Jakub | ||
| |||
Jakub II Sprawiedliwykatal.Jaume II el Just,hiszp.Jaime II el Justo (ur.10 kwietnia1267 wWalencji[2], zm.3 listopada1327[3]) –król Aragonii, królWalencji, hrabiaBarcelony 1291–1327,król Sycylii 1285–1296, królMajorki 1291–1295 i królSardynii i Korsyki 1324–1327. Był młodszym synem królaAragoniiPiotra III Wielkiego iKonstancji, córki króla SycyliiManfreda z dynastiiHohenstaufów. Jego starszym bratem byłAlfons III, król Aragonii, młodszymFryderyk, późniejszy król Sycylii.
Po zdobyciu przez Piotra III Sycylii w 1282 (zob.nieszpory sycylijskie) w następnym roku Jakub został mianowany przez ojca namiestnikiem wyspy. Po śmierci króla Piotra III (1285) doszło do podziału jego władztwa (tzw.Kraje Korony Aragonii), starszy brat Jakuba Alfons III objął rządy wkrólestwie Aragonii (wraz z królestwemWalencji ihrabstwem Barcelony), a Jakub przejął (jako król Jakub I)królestwo Sycylii. Koronacja Jakuba odbyła się wPalermo 2 lutego 1286.
Władając królestwem Sycylii Jakub musiał prowadzić ciągłe walki ze zwolennikamiAndegawenów, którzy w 1265 przy poparciu papiestwa podbiliKrólestwo Sycylii oraz południową częściąpółwyspu Apenińskiego wraz zNeapolem i nie uznali zajęcia wyspy przez Aragonię w 1282.Karol I Andegaweński, papieżHonoriusz IV ikról FrancjiFilip III Śmiały (bratanek Karola I) nie uznali władzy Jakuba II na Sycylii, tym bardziej że było to niezgodne z ostatnią wolą Piotra III, który w testamencie Sycylię zapisał papiestwu, licząc w ten sposób na zdjęcie ekskomuniki. Wkrótce Jakub, jego matka Konstancja, a także dwóch sycylijskich biskupów, którzy dokonali koronacji Jakuba, zostaliekskomunikowani przez papieża, który cały czas uważał Sycylię i Neapol za jedno królestwo, będącelennem papieskim. Wojskowe najazdy na Sycylię organizowane przez papieża, popieranego przez króla Francji Filipa III, spełzły na niczym. 5 czerwca 1284 w bitwie morskiej wZatoce Neapolitańskiej flota Jakuba pod dowództwem admirałaRogera z Laurii pokonała swych wrogów, a dowodzący flotą AndegawenówKarol Kulawy, syn Karola I, dostał się do niewoli. Mimo tego i dalszych zwycięstw Jakub nie uzyskał akceptacji papieża dla swego sycylijskiego władztwa.
Ekskomunika papieska nie przeszkodziła Jakubowi objąć tronu królestwa Aragonii, Walencji, Majorki i hrabstwa Barcelony po bezpotomnej śmierci Alfonsa III 18 czerwca 1291. Po koronacji Jakuba na króla Aragonii, zgodnie z testamentem Alfonsa III, władzę na Sycylii miał objąć młodszy brat, Fryderyk, jednak Jakub nie uznał woli swego zmarłego brata i mianował Fryderyka jedynie namiestnikiem wyspy. Objąwszy władzę w Aragonii Jakub musiał uregulować stosunki zkrólestwem Kastylii, gdzie do niedawna trwała wojna domowa, w którą zaangażowany był Alfons III. Król Jakub w 1291 zawarł w układ zkrólem KastyliiSanczem IV, na mocy którego Jakub swe wycofał poparcie dla kastylijskich buntowników, nadto ustalono podziały stref wpływów podczasrekonkwisty, Aragonia miała odtąd wolną rękę na wybrzeżu tunezyjskim. Układ z Kastylią został przypieczętowany małżeństwem Jakuba z Izabelą, córką Sanczo IV, mającą w chwili ślubu zaledwie 8 lat.
Wzmocniwszy swą pozycję Jakub II zawarł 5 czerwca 1295 wAnagni porozumienie dotyczące Sycylii. Stronami układu byli: nowo wybrany papieżBonifacy VIII, król Neapolu Karol II Kulawy, król FrancjiFilip IV Piękny iJakub II z Majorki, stryj Jakuba II. Zgodnie z tym porozumieniem Jakub miał się zrzec swych praw do Sycylii i przekazać papieżowi Sycylię oraz swe wszelkie zdobycze na kontynencie, ziemie te miał objąć z nadania papieża Karol II Kulawy. Jakub II zobowiązał się udzielić pomocy wojskowej Karolowi II przy przywracaniu jego władzy na Sycylii, nadto zobowiązał się zwolnić z niewoli synów Karola II:Roberta (późniejszy król Neapolu), Ludwika (późniejszego biskupa Tuluzy) i Rajmunda. Ponadto Jakub II zgodził się oddać swemu stryjowi Jakubowi prawa do Majorki (został on wygnany z Majorki przez Alfonsa III w 1285), z tymże Majorka miała pozostać lennem Aragonii. W zamian król Aragonii przejął (jak się potem okazało tylko teoretyczne) prawa doMontpellier iRoussillon, będących do tej pory częścią królestwa Majorki, Jakub aragoński nabył od papieża prawa doSardynii iKorsyki, które nominalnie były lennami papieskimi, aKarol de Valois (brat Filipa IV Pięknego) zrzekł się swych roszczeń do korony Aragonii. Na mocy układu Jakub II miał poślubićBlankę, córkę Karola II Kulawego, co wymagało anulowania pierwszego małżeństwa (nie było to trudne, gdyż małżeństwo nie zostało nigdy skonsumowane), jego siostra Jolanta miała poślubić jednego z synów Karola II. Według postanowień traktatu król Jakub II zyskał dla siebie, swoich krewnych i wszystkich swych poddanych (w tym Sycylijczyków) odwołanie wszelkich kar kościelnych nałożonych nań od czasów nieszporów sycylijskich.
Z takim obrotem spraw nie pogodzili się Sycylijczycy, dla których ponowne rządy znienawidzonych Andegawenów były nie do przyjęcia. Mieszkańcy wyspy na swego króla wybrali młodszego brata Jakuba II,Fryderyka, będącego dotychczas namiestnikiem Sycylii z ramienia króla Aragonii. Fryderyk został koronowany w 1296 (jako Fryderyk III) i na wyspie rozpoczęły się walki z wojskami Karola II Kulawego. W tej sytuacji Jakub II został zmuszony do wypełnienia swych zobowiązań i stanął do walk przeciwko swemu bratu. Kolejny układ zawarty wCaltabellotcie w 1302 utrzymał Fryderyka II przy władzy na Sycylii (z tytułem królaWyspy Sycylii), przy czym miała to być władza dożywotnia, a nie dziedziczna, a Aragończycy potwierdzali prawa Andegawenów do kontynentalnej części królestwa, dalej formalnie zwanymKrólestwem Sycylii. Według układu, po śmierci Fryderyka II, Sycylia miała wrócić do Andegawenów.
Anulowanie małżeństwa z Izabelą kastylijską doprowadziło do odnowienia konfliktu pomiędzy Aragonią a Kastylią, gdzie nadal trwała wojna domowa. Jakub II, podobnie jak jego ojciec, poparł odsuniętych od władzy potomkówFerdynanda de la Cerda (starszego brata Sancza IV), dzięki czemu uzyskał dla siebie terenyMurcji (1296). W 1305 został podpisany układ z Kastylią, rozgraniczający sporne tereny, Murcja wróciła pod panowanie kastylijskie, ale kilka północnych prowincji tej krainy (z miastemAlicante) zostały włączone do Walencji i pozostały przy władzy Jakuba. Układ z Kastylią zobowiązał króla do podjęcia wspólnej krucjaty przeciwkoMaurom osiadłym wemiracie Grenady, jednak wyprawa ta zakończyła się porażką.
Poddając się naciskowi króla FrancjiFilipa IV Pięknego, Jakub II w 1307 przejął posiadłości i mieniezakonu templariuszy na podległych sobie terytoriach, a w 1312 poparł decyzję papieża o kasacie tego zakonu. W roku 1309 Jakub II dokonał formalnego połączenia ziem królestwa Aragonii, królestwa Walencji oraz hrabstwa Barcelony, które od tej pory miały pozostać pod dziedziczną władzą jednego monarchy. Wzmacniając pozycję swego władztwa król doprowadził w 1318 do założeniaarcybiskupstwa wSaragossie, co uniezależniało Aragonię od władzy kastylijskich arcybiskupów zToledo.
W kolejnych latach, powołując się na ustalenia układu z Anagni, Jakub wyruszył na podbój Sardynii i Korsyki. Obie te wyspy byłyde facto podporządkowane włoskim republikom kupieckim:Pizie (Sardynia) iGenui (Korsyka). Wojska Pizańczyków zostały ostatecznie pokonane w bitwie morskiej pod Locucisterną (1324), dzięki czemu Sardynia została włączona do władztwa Domu Aragonii, Korsyka jednakże pozostała przy Genui.
Jakub II zmarł 2 listopada 1327 w Barcelonie.
Król Jakub II był czterokrotnie żonaty:
Z drugiego małżeństwa króla pochodziły m.in.:
Jakub II miał również dzieci pozamałżeńskie, były to m.in.:
| Hrabiowie Sycylii |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Królowie Sycylii |
| ||||||
| Królowie Sycylii (niezależni, następnie unia z Aragonią) |
| ||||||
| Królowie Sycylii (unia z Hiszpanią) |
| ||||||
| Królowie Sycylii |
|
| Hrabiowie Aragonii |
| ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Królowie Aragonii |
|
.svg)
