Zobacz też:Jadwiga Jędrzejowska (działaczka społeczna). Jadwiga Jędrzejowska podczas Międzynarodowego Turnieju na kortach Chiswick w Londynie w 1938 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 15 października 1912 | ||
| Data i miejsce śmierci | 28 lutego 1980 | ||
| Gra pojedyncza | |||
| Roland Garros | F (1939) | ||
| Wimbledon | F (1937) | ||
| US Open | F (1937) | ||
| Gra podwójna | |||
| Roland Garros | W (1939) | ||
| US Open | F (1938) | ||
| Odznaczenia | |||
  | |||
| |||
Jadwiga Zofia Jędrzejowska, po mężu Gollert[1][2] (ur.15 października1912 wKrakowie[3], zm.28 lutego1980 wKatowicach) –polskatenisistka, finalistkaWimbledonu w grze pojedynczej z 1937, finalistkamistrzostw USA w grze pojedynczej z 1937 roku, finalistkamistrzostw Francji w grze pojedynczej z 1939, zwyciężczyni mistrzostwFrancji w grze podwójnej z 1939, wielokrotna mistrzyni Polski (23 tytuły w singlu, 14 tytułów w deblu, 25 tytułów w mikście), halowa mistrzyni Polski (5 tytułów w singlu) oraz międzynarodowa mistrzyni Polski (9 tytuły w singlu, 7 tytułów w deblu, 10 tytułów w mikście)[4].
Urodziła się 15 października 1912 w Krakowie przy ulicy Parkowej 3. Pochodziła z ubogiej rodziny robotniczej[5]. Jej rodzicami byli Marcin i Agnieszka z domu Marcela[3]. Uprawianie tenisa rozpoczęła w wieku 10 lat na kortach tenisowych w Parku Krakowskim. Głównymi jej sparingpartnerami byli mężczyźni, najczęściej studenci i profesorowieUniwersytetu Jagiellońskiego[6]. W okresie międzywojennym jako jedna z nielicznych startowała pod własnym nazwiskiem. W 1931 zdała maturę w trybie eksternistycznym[7].
W wieku 13 lat mimo sprzeciwuWandy Dubieńskiej i Marii Bonieckiej została członkiem sekcji tenisowej AZS Kraków[8]. W wieku szesnastu lat zdobyła mistrzostwo w deblu zeStanisławą Groblewską pokonującWierę Richterównę[8]. W 1931 na turnieju w Paryżu przegrała z mistrzynią świataElizabeth Ryan[8]. W lutym 1932Polski Związek Tenisowy sfinansował jej pobyt na Riwierze francuskiej, gdzie panowały warunki umożliwiające trening przed sezonem letnim[7]. W 1934 otrzymała od Legii Warszawa ofertę zmiany barw i przeprowadziła się do stolicy. Oprócz treningów objęła posadę przedstawicielki firmy Dunlop, której rakiet używała[7]. W 1935 pokonała m.in.Simonne Mathieu iHelen Jacobs. W 1936 doszła do półfinału Wimbledonu pokonującKay Stammers[9]. W 1937 na tym samym turnieju dotarła do finału. Pierwszego seta pojedynku finałowego przegrała 2:6, zaś drugiego wygrała w takim samym stosunku[10]. W decydującym 3 secie przy stanie 5:5 przegrała 5:7[11]. W 1938 na zaproszenie Amerykańskiego Związku Tenisa[11] wzięła udział w US Open, także dochodząc do finału[12]. W tym samym roku Polski Związek Tenisowy przyznał jej tytuł mistrzyni Polski bez urządzania turnieju z uwagi na to, że nie mogła wystartować[12]. W 1939 ponownie dotarła do finału turnieju Rollanda Garrosa w grze pojedynczej oraz wygrała debla[13].
Podczas okupacji zaangażowała się w działalność konspiracyjną prowadzoną w gospodzie „Pod Kogutem” przy ul. Jasnej, którą prowadziła wspólnie m.in. zJanuszem Kusocińskim,Marią Kwaśniewską, siostrąZofią Jędrzejowską iIgnacym Tłoczyńskim[14]. Po zamknięciu gospody w 1940 otrzymała pracę w warszawskiej fabryce butów Leo przy ul. Rakowieckiej 34[14]. Pomimo wielu propozycji wyjazdu m.in. od ambasady amerykańskiej i króla SzwecjiGustawa V pozostała w Polsce[15]. Na propozycję Niemiec, by rozgrywała mecze na terenie III Rzeszy, oświadczyła, że skończyła karierę tenisową[15]. Po wybuchuPowstania Warszawskiego przedostała się doŻyrardowa[16].
Po zakończeniu wojny przeprowadziła się doBydgoszczy. Kontynuowała karierę zawodniczą rozpoczynając również karierę trenerską. 11 września 1948 w Bydgoszczy wyszła za mąż za Alfreda Gollerta[3] i przeprowadziła na Śląsk do Katowic naBrynów[15].
W latach 1927–1966 zdobyła 62 tytułymistrzyni kraju (23 w singlu, 14 w deblu i 25 w mikście), ponadto 27 razy triumfowała wmiędzynarodowych mistrzostwach Polski[16].
Sławę zdobyła jednak przede wszystkim na kortach światowych, co było największym sukcesem w historii polskiego tenisa aż do 2020 roku, kiedy toIga Świątek zdobyła tytuł wielkoszlemowy. W półfinale Jędrzejowska pokonałaAlice Marble[17] (mistrzynię Wimbledonu dwa lata później), w finale prowadziła z BrytyjkąDorothy Round 4:1 i 30:15 w decydującym secie, by ostatecznie przegrać 2:6, 6:2, 5:7. Polka była również w finalemistrzostw USA we wrześniu 1937, w którym uległaAnicie Lizanie zChile 4:6, 2:6. Trzeci finałwielkoszlemowy w singlu osiągnęła w 1939 nakortach im. Rolanda Garrosa, przegrywając z FrancuzkąSimonne Mathieu 3:6, 6:8.
Jedyny tytuł wielkoszlemowy zdobyła w 1939 na mistrzostwach Francji. Wygrała debla w parze z Mathieu, tą samą, której uległa w finale gry pojedynczej; para polsko-francuska okazała się w decydującym meczu lepsza od duetuAlice Florian iHella Kovac 7:5, 7:5. Na tym samym turnieju w 1936 Jędrzejowska osiągnęła finał debla w parze zSusan Noel, przegrywając z Mathieu iBillie Yorke w trzech setach (6:2, 4:6, 4:6). Jedyny raz w okresie powojennym Jadwiga Jędrzejowska była w finale turnieju wielkoszlemowego w 1947 – również na mistrzostwach Francji, ale tym razem w grze mieszanej; w parze z RumunemCristeą Caralulisem uległa jednak aż 0:6, 0:6 duetowiEric Sturgess iSheila Piercey Summers.
Poza turniejami wielkoszlemowymi odnosiła sukcesy także w imprezach nieco niższej rangi. W grze pojedynczej wygrywała m.in. mistrzostwaLondynu, międzynarodowe mistrzostwaWęgier,Austrii,Irlandii Północnej,Walii. Wygrała również prestiżowe międzynarodowe mistrzostwaWłoch wRzymie w grze mieszanej, występując w parze ze słynnym australijskim tenisistą i treneremHarry Hopmanem. W 1937 nie przyjęła propozycji przejścia na status zawodowy (do tzw. cyrkuTildena). W rankingu światowym była klasyfikowana w 1936 na 6. miejscu, w latach 1937–1939 na 5. miejscu[18]. Jej kariera międzynarodowa została przerwana przez wojnę światową; okres okupacji spędziła w Polsce, nie grając w tenisa. Zarabiała na życie, pracując w jadłodajni. Jak sama wspominała, odrzuciła propozycję gry wNiemczech, stwierdzając, że zakończyła już karierę sportową[15]. W rzeczywistości kontynuowała jednak występy po 1945, odnosząc dalsze sukcesy, zarówno w kraju, jak i zagranicą. We wrześniu 1950 zwyciężyła w międzynarodowych mistrzostwachRumunii, pokonującIrminę Popławską 6:1, 6:0[19]. W 1953 została trenerką w Stali katowickiej[20]. Zdobywając kolejne tytuły mistrzyni Polski w latach 60. stała się przykładem wyjątkowej długowieczności sportowej. W 1956 przegrała finał mistrzostw Polski w grze pojedynczej zZuzanną Ryczkówną. W 1968 roku zakończyła karierę sportową[16][21].
W 1955 ukazały się jej wspomnieniaUrodziłam się na korcie (w opracowaniuKazimierza Gryżewskiego)[16].
Zmarła28 lutego1980 w Katowicach naraka krtani[22]. Została pochowana nacmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXXIII-19-14)[16][23].
W 1936 i 1937 Jadwiga Jędrzejowska triumfowała wPlebiscycie „Przeglądu Sportowego”[25]. Była laureatkąWielkiej Honorowej Nagrody Sportowej (1937)[26]. 14 lutego 1938 otrzymała Państwową Nagrodę Sportową za rok 1937[27]. Otrzymała jako pierwsza w PRL tytuł „Zasłużonej Mistrzyni Sportu”. W 1977 została trzecią poStanisławie Marusarzu iWaldemarze Baszanowskim laureatką Nagrody im.Janusza Kusocińskiego, przyznawanej za postawę sportową i obywatelską[25].
| Turniej | Rok | Osiągnięcie | Przeciwniczka | Wynik |
|---|---|---|---|---|
| Wimbledon | 1937 | finał | Dorothy Round | 2:6, 6:2, 5:7 |
| mistrzostwa USA | 1937 | finał | Anita Lizana | 4:6, 2:6 |
| mistrzostwa Francji | 1939 | finał | Simonne Mathieu | 3:6, 6:8 |
| Turniej | Rok | Osiągnięcie | Partnerka | Przeciwniczki | Wynik |
|---|---|---|---|---|---|
| mistrzostwa Francji | 1936 | finał | Susan Noel | Simonne Mathieu iBillie Yorke | 2:6, 6:4, 6:4 |
| mistrzostwa USA | 1938 | finał | Simonne Mathieu | Alice Marble iSarah Palfrey Cooke | 6:8, 6:4, 6:3 |
| mistrzostwa Francji | 1939 | wygrana | Simonne Mathieu | Alice Florian iHella Kovac | 7:5, 7:5 |
| Turniej | Rok | Osiągnięcie | Partner | Przeciwnicy | Wynik |
|---|---|---|---|---|---|
| mistrzostwa Francji | 1947 | finał | Cristea Caralulis | Eric Sturgess iSheila Summers | 0:6, 0:6 |
| Turniej | 1931 | 1932 | 1933 | 1934 | 1935 | 1936 | 1937 | 1938 | 1939 | 1940 | 1941–1944 | 1945 | 1946 | 1947 | 1948 | Kariera (SR) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Australia | A | A | A | A | A | A | A | A | A | A | – | – | A | A | A | 0 / 0 |
 Francja | 2R | A | 1R | 3R | A | 3R | SF | A | F | – | R | A | 3R | 3R | 1R | 0 / 9 |
 Wimbledon | 1R | 3R | 3R | 4R | QF | SF | F | QF | QF | – | – | – | A | 2R | A | 0 / 10 |
 USA | A | A | A | A | A | A | F | QF | A | A | A | A | A | A | A | 0 / 2 |
| SR | 0 / 2 | 0 / 1 | 0 / 2 | 0 / 2 | 0 / 1 | 0 / 2 | 0 / 3 | 0 / 2 | 0 / 2 | 0 / 0 | 0 / 0 | 0 / 0 | 0 / 1 | 0 / 2 | 0 / 1 | 0 / 21 |
W, wygrany turniej
F, przegrana w finale
SF, przegrana w półfinale
QF, przegrana w ćwierćfinale
xR, przegrana w x rundzie
Qx, przegrana w x rundzie kwalifikacji
A, brak startu
–, turniej nie odbył się
R, turniej ograniczony do francuskich graczy i przeprowadzony pod okupacją niemiecką
SR, stosunek liczby zwycięstw w turniejach Wielkiego Szlema do liczby rozegranych turniejów
| 1907–1910 | |
|---|---|
| 1911–1920 |
|
| 1921–1930 | |
| 1931–1939 | |
| 1940–1950 |
|
| 1951–1960 | |
| 1961–1970 | |
| 1971–1980 | |
| 1981–1990 | |
| 1991–2000 |
