Działał na scenie politycznej przez 45 lat; był ostatnim prezydentem Francji urodzonym przedII wojną światową i ostatnim zaangażowanym w politykę jeszcze w czasie prezydentury generałaCharles’a de Gaulle’a[3].
Po ukończeniu Sciences Po odbył służbę wojskową, służył w kawalerii wSaumur, został w jej trakcie wysłany doAlgierii, w której wówczas toczyły siędziałania wojenne. W 1957 podjął naukę wÉcole nationale d’administration, której absolwentem został w 1959[4][5]. W tym samym roku podjął pracę wTrybunale Obrachunkowym. Zawodowo był związany z tą instytucją do 1993, od 1965 w randze radcy[6].
Działalność polityczną podjął na początku lat 60., włączając się w działalność środowiska gaullistów, które uzyskało silną pozycję po powrocie generałaCharles’a de Gaulle’a do władzy. Związał się wówczas zUnią na rzecz Nowej Republiki, na bazie której w 1967 powstała kolejna formacja pod nazwąUnia Demokratów na rzecz Republiki. W 1962 dołączył do sekretariatu premieraGeorges’a Pompidou. Zaczął też pełnić różne funkcje w administracji lokalnej. W latach 1965–1977 był radnym miejscowościSainte-Féréole. W 1968 wybrany do rady departamentuCorrèze. Trzykrotnie do 1982 uzyskiwał reelekcję, zaś w latach 1970–1979 stał na czele administracji departamentu. W 1969 został skarbnikiem fundacji Fondation Claude Pompidou[4].
W 1967 po raz pierwszy uzyskał mandat posła doZgromadzenia Narodowego. W następnych latach siedmiokrotnie (w 1968, 1973, 1978, 1981, 1986, 1988 i 1993) był wybierany na kolejne kadencje niższej izby francuskiego parlamentu[4].
W kwietniu 1967 objął pierwszą w karierze funkcję rządową. Premier Georges Pompidou powołał go na stanowisko sekretarza stanu do spraw problemów z zatrudnieniem. Pełnił tę funkcję do maja 1968, po czym do stycznia 1971 był sekretarzem stanu do spraw gospodarki i finansów (w gabinetach, którymi kierowali kolejno Georges Pompidou,Maurice Couve de Murville iJacques Chaban-Delmas). W styczniu 1971 premier Jacques Chaban-Delmas mianował go ministrem delegowanym do spraw kontaktów z parlamentem. Urząd ten sprawował do lipca 1972, kiedy toPierre Messmer powierzył mu stanowisko ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Ministerstwem tym kierował do lutego 1974[6][7].
W lutym 1974 Jacques Chirac został ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Pierre’a Messmera[6][7]. Kilka tygodni później zmarł urzędujący od 1969 prezydent Georges Pompidou. Kandydatem gaullistów w kolejnychwyborach został Jacques Chaban-Delmas. Część tego środowiska odmówiła jednak jego poparcia. 43 parlamentarzystów gaullistowskich pod przywództwem Jacques’a Chiraca podpisało petycję nawołującą do poparcia kandydatury reprezentującego środowisko republikanówValéry’ego Giscarda d’Estainga[4][8].
Valéry Giscard d’Estaing wygrał w drugiej turze, pokonując kandydatasocjalistówFrançois Mitterranda. W maju 1974 nowy prezydent powołał dotychczasowego ministra spraw wewnętrznych na urząd premiera[4][9]. W grudniu tegoż roku Jacques Chirac stanął na czele Unii Demokratów na rzecz Republiki jako jej sekretarz generalny. W kwietniu 1975 formalne kierownictwo przejąłAndré Bord, a w czerwcu urzędujący premier został honorowym sekretarzem generalnym partii[10]. W 1976 doszło do serii spięć międzyPałacem Elizejskim a siedzibą premieraHôtel Matignon. W sierpniu tegoż roku lider gaullistów zrezygnował z kierowania gabinetem[4][9].
W grudniu 1976 doprowadził do rozwiązania UDR i powołania na jej bazie nowego ugrupowania gaullistowskiego pod nazwąZgromadzenie na rzecz Republiki (RPR)[10]. Stanął wówczas na jego czele i kierował nim do listopada 1994 (ustąpił w związku z ogłoszoną kandydaturą prezydencką, zastąpił go wtedyAlain Juppé)[10]. W marcu 1977 został wybrany nameraParyża (urząd przywrócony po ponad 100 latach). Reelekcję na to stanowisko uzyskiwał w wyborach lokalnych w 1983 i 1989[4][6], kończąc urzędowanie 16 maja 1995 (dzień przed objęciem stanowiska prezydenta). W pierwszych powszechnych wyborach europejskich w 1979 uzyskał mandat deputowanego doParlamentu Europejskiego, zrezygnował z mandatu w 1980[11].
W 1981 po raz pierwszy kandydował wwyborach prezydenckich. W pierwszej turze głosowania otrzymał 18,0% głosów, zajmując trzecie miejsce (pierwszy był ubiegający się o reelekcję Valéry Giscard d’Estaing, a drugi François Mitterrand)[12]. Celowo nie poparł wówczas aktywnie dotychczasowego prezydenta, co przyczyniło się do jego porażki; w drugiej turze głosowania zwyciężył wówczas lider socjalistów[4][12].
W 1986 Zgromadzenie na rzecz Republiki i ich sojusznicy zUnii na rzecz Demokracji Francuskiej uzyskali większość w Zgromadzeniu Narodowym[13]. W marcu tegoż roku socjalistyczny prezydent powierzył mu funkcję premiera, którą Jacques Chirac pełnił do maja 1988[9]. Doszło wówczas do pierwszej w historiiV Republikikoabitacji, gdy prezydent i premier wywodzili się z dwóch różnych środowisk politycznych.
W 1988 ponownie kandydował wwyborach prezydenckich. W pierwszej turze głosowania otrzymał 20,0% głosów. Przeszedł do drugiej tury z François Mitterrandem, z którym przegrał, uzyskując 46,0% głosów[14]. Socjaliści z koalicjantami wygrali następnie wybory parlamentarne w tym samym roku. W 1993, po pięciu latach pobytu w opozycji, sojusz kierowanych przez Jacques’a Chiraca gaullistów oraz centrystów z UDF uzyskał większość w Zgromadzeniu Narodowym (wraz z innymi środowiskami centrum i prawicy ponad 80% mandatów)[4]. Nowym premierem w ramach drugiej koabitacji zostałÉdouard Balladur z RPR.
W listopadzie 1994 Jacques Chirac ogłosił swoją kandydaturę na prezydenta. Część liderów gaullistów wsparła jednak zyskującego popularność Édouarda Balladura, za którym opowiedziała się też koalicyjna UDF. Początkowo sondaże wskazywały, że w drugiej turze zmierzą się mer Paryża z urzędującym premierem[4]. Ostatecznie pierwszą turęwyborów w 1995 wygrał kandydat Partii SocjalistycznejLionel Jospin (23,3% głosów), wyprzedzając Jacques’a Chiraca (20,8% głosów)[15]. Mer Paryża, już z pełnym poparciem RPR i UDF[4], zwyciężył jednak w drugiej turze z wynikiem 52,6% głosów[15]. Urząd prezydenta objął 17 maja 1995[9].
Jedną z pierwszych decyzji nowej głowy państwa było powołanie Alaina Juppé na premiera. W grudniu 1995 w Pałacu Elizejskim podpisano kończącewojnę w Bośni i Hercegowinieporozumienia z Dayton. Nowy prezydent zdecydował także o wznowieniu prób zbronią jądrową[4]. Na skutek polityki cięć budżetowych doszło do spadku poparcia dla jego zaplecza politycznego. W 1997 prezydent zdecydował się rozpisać przedterminowe wybory parlamentarne, w ich wyniku zwycięstwo odniosła Partia Socjalistyczna i jej koalicji (komuniści, radykałowie, ekolodzy)[4]. Na czele rządu stanął socjalista Lionel Jospin, a trzecia koabitacja trwała przez pięć lat do 2002.
W czasie swojej pierwszej kadencji prezydent, dążąc do zachowania silnej pozycji Francji na arenie międzynarodowej, jednocześnie popierał integrację europejską. W tej trakcie Francja wzięła w 1999 udział woperacji wojskowejNATO wFederalnej Republice Jugosławii[4].
W 2002 prezydent ubiegał się o reelekcję w nowychwyborach prezydenckich. Za głównego kontrkandydata uchodził Lionel Jospin. Łącznie w wyborach startowało szesnastu kandytatów, w tym liczni inni przedstawiciele obu obozów. Jacques Chirac w pierwszej turze zajął pierwsze miejsce (19,9% głosów). Urzędujący premier był trzeci z wynikiem 16,2% głosów, a do drugiej tury przeszedł lider skrajnie prawicowegoFrontu NarodowegoJean-Marie Le Pen (16,9% głosów)[16].
Wyniki pierwszej tury skłoniły francuską centroprawicę do integracji – 23 kwietnia 2002 pod auspicjami prezydenta powstałaUnia na rzecz Większości Prezydenckiej[17]. Jacques Chirac w drugiej turze odniósł zdecydowane zwycięstwo, zyskując głosy wszystkich przeciwników lidera Frontu Narodowego i otrzymując 82,2% głosów[16].
Po ustąpieniu Lionela Jospina z funkcji premiera zaraz po przegranych wyborach prezydent na to stanowisko mianował jednego ze swoich stronników,Jean-Pierre’a Raffarina (którego w 2005 zastąpiłDominique de Villepin)[4]. Kilka tygodni później UMP z sojusznikami zdecydowanie wygraławybory parlamentarne[18]. W trakcie drugiej kadencji zainicjowano obniżenie podatku dochodowego i przeprowadzono reformę emerytalną[4].
14 lipca 2002 miał miejsce nieudany zamach na prezydenta. Gdy Jacques Chirac jechał odkrytym samochodem wojskowym podczas parady z okazjiświęta narodowego, niecelny strzał z karabinu w jego kierunku oddał mężczyzna będący członkiem organizacji neonazistowskiej; napastnika następnie obezwładniono[19][20].
W 2003 prezydent Francji i kanclerz NiemiecGerhard Schröder wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec planowanej przezprezydentaUSAGeorge’a W. Bushainwazji naIrak. Postawa ta doprowadziła do znacznego ochłodzenia stosunków amerykańsko-europejskich. Jacques Chirac ostro też krytykował aspirujące doUnii Europejskiej państwa, które poparły działania USA (w tym m.in.Polskę)[21].
Jego druga kadencja trwała pięć lat i zakończyła się 16 maja 2007[9].
Po zakończeniu kadencji był inicjatorem powołania fundacji Fondation Chirac[22]. Zajął się również opracowaniem swoich wspomnień, przy ich pisaniu i redagowaniu jego współpracownikiem był pisarzJean-Luc Barré[23].
Jako były prezydent zasiadł z urzędu wRadzie Konstytucyjnej[6], której członkiem pozostawał do czasu swojej śmierci.
Wobec Jacques’a Chiraca pojawiały się różne zarzuty dotyczące nadużyć w okresie, gdy pełnił funkcję mera Paryża. Administracja miejska miała płacić osobom powiązanym z RPR za prace na rzecz miasta, które w rzeczywistości nie były wykonywane. Postępowanie karne umożliwił koniec kadencji prezydenckiej i utrata immunitetu, wstępne zarzuty przedstawiono mu w listopadzie 2007[28]. W marcu 2011 rozpoczął się jego proces, były prezydent nie przyznawał się do zarzutów[29]. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia. W grudniu 2011 został uznany za winnego defraudacji publicznych pieniędzy i nadużycia zaufania publicznego oraz skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania[30]. Jacques Chirac zrezygnował z wniesienia apelacji od tego orzeczenia[31].
15 grudnia 2000 zostało zainaugurowane przez Jacques’a Chiraca muzeum jego prezydentury (Musée du Président-Jacques-Chirac), położone wSarran wdepartamencie Corrèze. Muzeum przedstawia bogatą kolekcję podarunków otrzymanych przez niego podczas pełnienia urzędu prezydenta, głównie podczas oficjalnych wizyt państwowych za granicą[33][34]. Stało się też miejscem organizowania wystaw czasowych[34].
Jego poglądy polityczne mieściły się w nurciegaullistowskim ikonserwatywnym; był m.in. zwolennikiem surowych kar dla przestępców (choć jednocześnie konsekwentnym przeciwnikiemkary śmierci). W gospodarce opowiadał się przeciwko zbytniemuliberalizmowi. Byłkatolikiem, przy czym konsekwentnie sprzeciwiał się udziałowi religii w życiu publicznym. Kiedy po śmierciJana Pawła II zarządził opuszczenie flag, spotkało się to z ostrą krytyką wielu środowisk[35][36]. W czasie swej kariery był raczej niechętny przyznaniu prawa doprzerywania ciąży, aczkolwiek był premierem w okresie, kiedy dokonano reformy w tym zakresie.
_(cropped).jpg)
.jpg)