 | |||
 kapitan artylerii | |||
| Data i miejsce urodzenia | 4 marca 1899 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Przebieg służby | |||
| Lata służby | 1917–1940 | ||
| Siły zbrojne | |||
| Jednostki | |||
| Stanowiska | kierownik oddziału cywilnego | ||
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
| Odznaczenia | |||
     | |||
| |||
 | |||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||||||||||||
| Informacje klubowe | |||||||||||||
| Klub | |||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||
| |||||||||||||
Józef Bilewski[a], do 1938Baran[3] (ur.4 marca1899 wRacławówce, zm.16 lub17 kwietnia1940 wKatyniu[4]) – polskilekkoatleta,olimpijczyk,kapitan artyleriiWojska Polskiego, mistrzPolski wrzucie dyskiem ipchnięciu kulą[5], ofiarazbrodni katyńskiej.
Był synem Tomasza Barana i Zofii z domu Gubernat[6]. Miał trzech braci (Jana, Antoniego i Stanisława) oraz trzy siostry (Zofię, Marię i Annę). Wszyscy byli uzdolnieni sportowo[7]. Jego żoną była Halina Maria z Witosławskich[5].
W czasieI wojny światowej (od marca 1917 do 2 listopada 1918) służył wcesarskiej i królewskiej Armii. Początkowo w 17 pułku piechoty, a następnie w 56 pułku artylerii ciężkiej. W 1918 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy wOłomuńcu[7].
W listopadzie tego roku wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego[7]. Podczaswojny polsko-ukraińskiej w szeregachPułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej wziął udział wobronie Lwowa. Po zakończeniuwojny z bolszewikami został przeniesiony do6 pułku artylerii ciężkiej weLwowie. Od 1 sierpnia 1920 do 15 lutego 1921 ukończył II kurs zawodowy w Szkole Podchorążych Artylerii wPoznaniu, jednocześnie będąc instruktorem sportowym. Awansowany do stopniapodporucznika z dniem 1 marca 1921, pozostał w szkole. Po rozwiązaniu Szkoły Podchorążych Artylerii w grudniu 1921 i przeniesieniu jej kadry do nowo utworzonego Obozu Szkolnego Artylerii wToruniu, pełnił tam również funkcję instruktora sportowego. W 1922 uzyskał maturę wGimnazjum Klasycznym i Realnym w Toruniu i przeniesienie do5 pułku artylerii polowej we Lwowie na stanowisko dowódcybaterii[1]. Na stopieńporucznika awansował ze starszeństwem z 1 czerwca 1921[8]. W 1924 pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Strzeleckiego Piechoty (Centralnej Szkole Strzelniczej). W latach 1925–1926 był słuchaczem kursu wCentralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Po ukończeniu kursu kierował wychowaniem fizycznym wDowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. W kwietniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów artylerii z równoczesnym przydziałem do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu na stanowisko dowódcy kompaniiszermierczej[9]. W następnym roku został przeniesiony do nowo powstałegoCentralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie w 1932 ukończył kursy, a następnie pracował tam jako wykładowca lekkoatletyki i gier sportowych, zaś również w 1932 ukończył kurs gimnastycznych BRUKHLA wOllerup (Dania). Ponadto wykładał na Wydziale Mechanicznym Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. E. Wawelberga i S. Rotwanda. Na stopień kapitana awansował ze starszeństwem z 1 stycznia 1932[10]. W marcu 1939 pełnił służbę wAkademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie na stanowisku kierownika oddziału cywilnego[11].
Wobec zagrożenia konfliktem zbrojnym 24 sierpnia 1939 zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym udał się doWłodzimierza Wołyńskiego. Po wybuchuII wojny światowej 1939 iagresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, 20 września w nieznanych okolicznościach dostał się doniewoli sowieckiej[12]. Najpierw trafił do obozu przejściowego wSzepetówce, a stamtąd do obozu jenieckiego wKozielsku[5]. 15 kwietnia 1940 przekazano go do dyspozycji naczelnikaZarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[13]. 16 lub 17 kwietnia 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD wKatyniu i tam pogrzebany[13] w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalniePolski Cmentarz Wojenny w Katyniu[14][15].
W Lesie Katyńskim prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[16]. W 1943 jego ciało zidentyfikowano podczasekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 1856[17][18][5]. Przy zwłokach Józefa Bilewskiego zostały odnalezione: legitymacja oficerska[19], karta szczepień, wizytówki oraz fotografie[20]. Figuruje na liście wywózkowej 029/1 z kwietnia 1940[5].
Był zawodnikiemResovii[21],sekcji lekkoatletycznejPogoni Lwów,AZS Poznań iCWKS Legia Warszawa. Został dwukrotnym złotym medalistąmistrzostw Polski w pchnięciu kulą (1922 i1926) i w rzucie dyskiem (1926,1927 i1929) oraz szesnastokrotnym rekordzistą Polski w obu dyscyplinach. W 1928 uczestniczył wLetnich Igrzyskach Olimpijskich wAmsterdamie[5]. Zajął 18 miejsce (41,77 m) w rzucie dyskiem[21]. Cztery lata później był kierownikiem polskiej grupy lekkoatletycznej naLetnich Igrzyskach Olimpijskich wLos Angeles. W kierowanej przez niego grupie znalazło się dwoje mistrzów olimpijskich:Stanisława Walasiewicz iJanusz Kusociński[21][12]. Po zakończeniu czynnej kariery sportowej rozpoczął pracę trenerską i sędziowską[6]. Był działaczemPolskiego Związku Lekkiej Atletyki iPolskiego Związku Olimpijskiego. Publikował artykuły w„Przeglądzie Sportowym” i był współautorem podręczników sportowych[5][7].
Został upamiętniony symboliczną inskrypcją na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie[22].
 | Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” |
5 października 2007 minister obrony narodowejAleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopieńmajora[23][24][25]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[26][27][28].
24 kwietnia 2008, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przyStadionie Wojska Polskiego w Warszawie, na którym mecze rozgrywaKP Legia Warszawa, został zasadzonyDąb Pamięci, honorujący Józefa Bilewskiego[29].
Józefowi Bilewskiemu został poświęcony jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt.Epitafia katyńskie (2010)[30].
