Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Isztar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Isztar
bogini wojny i miłości
Ilustracja
Bogini Isztar na pieczęciakadyjskiej
Inne imiona

Inana, Issar

Występowanie

mitologia sumeryjska

Teren kultu

starożytna Mezopotamia

Szczególne miejsce kultu

Uruk

Rodzina
Ojciec

Anu lubNanna (Sin) lubEnlil lubEnki

Rodzeństwo

Ereszkigal

Multimedia w Wikimedia Commons
Tzw. „waza Isztar” z wizerunkiem nagiej bogini w otoczeniu zwierząt (wielorożna tiara na głowie jest symbolem boskości);Larsa; pocz. II tys. p.n.e.; zbioryLuwru (AO 17000)
Terakotowa płytka z przedstawieniem Isztar;Esznunna; pocz. II tys. p.n.e.; zbioryLuwru (AO 12456)

Isztar (sum.Inana[1],asyr.Issar[2]) – wmitologii mezopotamskiej bogini wojny i miłości, z czasem główna i jedyna licząca się boginipanteonumezopotamskiego; jej kult rozpowszechnił się szeroko na całym obszarze starożytnegoBliskiego Wschodu – wSyrii iFenicji (Asztarte) orazAnatolii (Szauszka); wBabilonii czczona głównie wUruk w świątyniE-ana („Dom nieba”).

Pochodzenie

[edytuj |edytuj kod]

Sumeryjskie imię bogini – „Inana” („Inanna”) – wywodzi się prawdopodobnie z domniemanego Nin-anna („Pani Nieba”) i występuje również w formie Innin. Znak dla zapisania imienia Inany (węgar z pierścieniem) znany jest już z najstarszych tekstów pisanych.

Imię Isztar (wcześniej Esztar) wjęzyku akadyjskim jest spokrewnione z imieniem południowoarabskiego (męskiego) bóstwaAttar oraz z imieniem syryjskiej boginiAstarte (biblijna Asztoret), z którymi to bóstwami była niewątpliwie łączona.

Główne przekazy dotyczące Inany przedstawiają ją jako córkę bogaAna, blisko związaną z sumeryjskim miastemUruk. Według innej tradycji była uważana za córkę bogaksiężycaNanny (Sina) i siostrę bogasłońcaUtu (Szamasza). W odmiennych przekazach uchodziła za córkęEnlila a nawetEnkiego. Siostrą Inany była boginiEreszkigal, królowa świata podziemnegoKur. Jejwezyrem (posłanką) była boginiNinszubur.

Inana nie ma stałego małżonka, ten fakt jest związany z tym, że jest boginią miłości cielesnej. Nawet zDumuzim, który często jest określany jako jej „umiłowany”, łączą ją niejasne stosunki, ostatecznie to ona ponosi odpowiedzialność za jego śmierć. Również nie przypisywano jej dzieci (z jednym możliwym wyjątkiem – bogiemSzara).

Wydaje się bardzo prawdopodobne, że w klasycznej postaci bogini Inanny/Isztarzsynkretyzowano pewną liczbę pierwotnie niezależnych bogiń lokalnych.Najważniejszą z nich była Inanna zUruk[potrzebny przypis]. WUruk znajdowała się głównaświątynia Inanny (E-ana – „Dom nieba”). Jednakże istniały też inne lokalne odmiany tej bogini, otoczone niezależnym kultem: Inanna zZabalam (w północnejBabilonii), Inanna zAgade (szczególnie czczona przez królów dynastii z Agade), Inanna zKisz oraz Isztar zNiniwy i Isztar zArbeli wAsyrii.

Inana była również po przyjacielsku łączona z boginiąNanają i wraz z nią czczona wUruk i wKisz.

Charakterystyka bóstwa

[edytuj |edytuj kod]

W „osobowości” Inanny/Isztar można wyodrębnić 3 niezależne postaci (aspekty):

  • bogini miłości cielesnej i zachowań seksualnych; jest ona szczególnie związana z seksem pozamałżeńskim i z prostytucją – w sposób, który do tej pory nie został jeszcze w pełni zbadany, pomimo uwagHerodota na ten temat. Tak zwane święte zaślubiny, w których uczestniczy Inana, nie niosą ze sobą żadnych implikacji moralnych dla związków małżeńskich ludzi. Szósta tabliczka babilońskiego eposu oGilgameszu, w której Gilgamesz czyni wymówki bogini Isztar z powodu sposobu, w jaki traktowała całą serię kochanków i nie chce stać się ostatnim na tej liście, jest ważnym źródłem informacji o tej cesze bogini Isztar, podobnie jak różne wersje poematów sumeryjskich o Inanie i jej miłości doDumuziego.
  • bogini wojny (rozmiłowana w walce, metaforycznie określanej jako „plac zabawy bogini Isztar”. Gwałtowna i żądna władzy, staje w czasie walki u boku swoich ulubionych królów. W jednym z poematów sumeryjskich Inana prowadzi wyprawę wojenną przeciwko górzeEbih. Inny mit,Inana i Enki przedstawia jej podróż doEridu, aby uzyskaćme, a jeszcze inny – jej zejście do świata podziemnego. Wszystkie ukazują dążenie bogini do poszerzenia władzy. Dla Asyryjczyków boginią wojny była zwłaszcza Isztar z Arbeli).
  • utożsamienie bogini zplanetą Wenus; „jestem Inaną wschodu słońca” – mówi bogini o sobie w„Zejściu Inany do świata podziemnego”. W tej formie występowała czasami pod imieniem Ninsianna. Jej transformacja w gwiazdę poranną jest sławiona w poemacie ułożonym prawdopodobnie w okresie kasyckim). Bogini Inany dotyczą także mity: „Inana i Bilulu” – w którym Inana zmienia starą kobietę Bilulu w wóz skórzany, uważając ją za winną śmierciDumuziego;Inana i Szukalletuda – dotyczący ogrodnika Szu-kale-tudy orazGilgamesz, Enkidu i świat podziemny (inna nazwa:Gilgamesz i Enkidu w świecie podziemnym) – w pierwszej części tego mitu bogini Inana przesadza doUruk święte drzewohalub, z którego drewna zostaną później wykonane jej tron i łóżko.

Symbolika bóstwa

[edytuj |edytuj kod]

W sztuce Inana przedstawiana jest jako bogini-wojownik, często uskrzydlona, w pełnym uzbrojeniu, albo też otoczona nimbem z gwiazd.

Zwierzęciem Isztar byłlew, a jejsymbolemgwiazda lubtarcza z gwiazd. WUruk symbol gwiazda, jako symbol opiekuńczy Isztar, był tatuowany na przegubie ręki osobom usługującym w świątyni, zarówno mężczyznom jak i kobietom[3]. W pewnym okresie symbolem mogła być teżrozeta.

zapis imienia Inanna w piśmie klinowym (okres nowosumeryjski, XXI wiek p.n.e.)

zapis imienia Inanna/Isztar w piśmie klinowym (okres nowoasyryjski, VII wiek p.n.e.)

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Mity sumeryjskie, tłum.Krystyna Szarzyńska, Wydawnictwo Agade, Warszawa 2000, s. 171.
  2. hasłoIssar (deity), w:Assyrian empire builders - People, gods and places. ucl.ac.uk. [dostęp 2014-11-25]. (ang.).
  3. H. W. F. Saggs,Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973, PIW, s. 238.

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • Praca zbiorowa,Mitologie Świata – Ludy Mezopotamii, New Media Concept sp. z o.o., 2007, ss. 46-47,ISBN 978-83-89840-14-1.
  • Marek Stępień,Kodeks Hammurabiego, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 2000, s. 153.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Isztar&oldid=76286530
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp