Ion Neculce

Data i miejsce urodzenia	ok.1672 Prigorenii
Data i miejsce śmierci	1745 Târgu Frumos
Narodowość	Mołdawia
Dziedzina sztuki	kronikarz

Ion Neculce [jon nekulcze] (ur. ok.1672 wPrigorenii, zm.1745 wTârgu Frumos),mołdawski kronikarz; dowódca wojsk mołdawskich w powstaniu antytureckim z1710 i1711 roku.

Ion Neculce pochodził z wpływowej rodzinybojarskiej ogreckich korzeniach. Urodził się w małej miejscowości Prigorenii Mici, przemianowanej później na jego cześć naIon Neculce. Ojciec Iona – Enache Neculce był skarbnikiemhospodara mołdawskiegoBazylego Lupu. O matce Iona Neculce nie zachowało się do naszych czasów wiele informacji. W1678 roku ojciec Iona Neculce został zabity przez polską bandę w miejscowościTârgu Ocna^[1]. Od1693 roku Ion Neculce piastował różne urzędy na mołdawskim dworze książęcym. Za panowaniaDymitra Kantemira, w latach1710–1711, został dowódcą wojsk mołdawskich i najbliższym doradcą księcia. Po porażce rosyjsko-mołdawskich wojsk w bitwie stoczonej zTurkami podStănilești musiał emigrować z kraju. Przebywał wRosji iPolsce, w1720 roku powrócił do rodzimej Mołdawii.

Ion Neculce w swojej kronice pdt.Latopis Mołdawii od Dabiji Vody do panowania Jana Mavrocordata (rum.Letopisețul Țării Moldovei de la Dabija Vodă până la domnia lui Ioan Mavrocordat) opisuje wydarzenia, które miały miejsce w Mołdawii od1661 roku (czyli od momentu, w którym kończy się kronikaMirona Kostyna) aż do drugiego panowaniaKonstantyna Mavrocordata (1743). Najobszerniejszą część kroniki tworzy opis krótkich, ale "rewolucyjnych" rządów księcia Dymitra Kantemira, który walczył o niepodległość Mołdawii. Szczególną wartość literacką mają portrety mołdawskiego księcia i cara RosjiPiotra I Wielkiego, a także opisy atmosfery panującej przy ich spotkaniach oraz bitew stoczonych z Turkami. Kronika została napisana w "żywym języku" za pomocą "barwnego słownictwa" i jest bardzo dokładna pod względem faktograficznym^[2].

Kronika Iona Neculce została po raz pierwszy wydana dopiero w1845 roku przez mołdawskiego historykaMihaila Kogălniceana.

• 1845 –Letopisețul Țării Moldovei și O samă de cuvinte, w: Mihail Kogălniceanu (red.),Letopisețele Țării Moldovei, Tom II (wydany jako pierwszy; Jassy).
• 1894 –Letopisețul Țerei Moldovei (Bukareszt: Edițiune școlară, 208 str.). Wydanie II – 1897.
• 1936 –O seamă de cuvinte și Cronica (Bukareszt: Editura Universală. Alcalay, 176 str.).
• 1938 –Letopisețul Ţerei Moldovei și O seamă de cuvinte, redakcja –Ion Pilat (Bukareszt, 48 str.). Wydanie II – 1943.
• 1942 –Cronica lui I. Neculce, redakcja – Al. Procopovici, 2 tomy (Krajowa: “Scrisul românesc“, tom I – 255 str., tom II – 263 str.).
• 1955 –Letopisețul Țării Moldovei și O samă de cuvinte, redakcja – Iorgu Iordan (Bukareszt: E.S.P.L.A, 461 str.).
• 1986 –Letopisețul Țării Moldovei, redakcja Gabriel Ștrempel (Bukareszt: Minerva, 528 str.).
• 1993 –Cronica copiată de Ioasaf Luca, redakcja – Zamfira i Paul Mihail (Kiszyniów: Știința, 320 str.).
• 1996 –O samă de cuvinte. Letopisețul Țării Moldovei de la Dabija Vodă până la a doua domnie a lui Constantin Mavrocordat, posłowie i tabela chronologiczna – George Muntean (Bukareszt: Editura 100+1 GRAMAR; 184 str.). Wydanie II – 1997.
• 1997 –Cronicari moldoveni: Grigore Ureche, Miron Costin, Ion Neculcae. Antologie, wstęp, komentarze, nota krytyczna, słownik i bibliografia – Dan Horia Mazilu (Bukareszt: Editura HUMANITAS, 175 str.).

• Sasu, Aurel i Tănăsescu, Manuela:Neculce Ion, w:Dicționarul biografic al literaturii române (M-Z), tom 2 (Ploiești: PARARELA 45, 2006; str. 192).
• Șchiau, Octavian:Letopisețul Țării Moldovei de la Dabija Vodă până la domnia lui Ioan Mavrocordat, w:Dicționar analitic de opere literare românești (Kluż: Casa Cârții de Știință, 2002; Tom 2, strony 368-370).
• Valentová, Libuše:Ion Neculce, w:Slovník rumunských spisovatelů (Praga: Nakladatelství Libri, 2001, strona 167).
• Velicu, D.:Ion Neculce (Bukareszt: 1968).

• Mołdawianie
• Rumuńscy pisarze
• Urodzeni w 1672
• Zmarli w 1745