 | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Premier Księstwa Rumunii | |||
| Okres | |||
| Przynależność polityczna | umiarkowani liberałowie | ||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Premier Księstwa Rumunii | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Premier Księstwa Rumunii | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| |||
Ion Ghica (ur.12 sierpnia1816 wBukareszcie, zm.7 maja1897 wGhergani wokręgu Dymbowica) –rumuński rewolucjonista, polityk i dyplomata, trzykrotniepremier Rumunii (w roku1866, w latach1866–1867 i1870–1871). Był również członkiemAkademii Rumuńskiej i jej czterokrotnym przewodniczącym (1876–1882,1884–1887,1890–1893 i1894–1895).
Urodził się w prominentnejbojarskiej rodzinie oarumuńskich korzeniach. Był bratankiemGrzegorza Aleksandra Ghiki (który zostałhospodaremWołoszczyzny w latach 40. i 50.XIX wieku). Ion Ghica edukował się w Bukareszcie i w Zachodniej Europie, studiującinżynierię imatematykę weFrancji od1837 do1840.
Po ukończeniu studiów wParyżu powrócił doMołdawii i był zamieszany w nieudany spisek stowarzyszeniaFrăția („Bractwo”) w1848, mający na celu zjednoczenie Wołoszczyzny i Mołdawii pod berłem rumuńskiego władcy, księciaMichała Sturdzy. Ion Ghica został wykładowcą matematyki na Akademii założonej przez Sturdzę wJassach (później przekształciła się ona w Uniwersytet w Jassach).
Ghica przyłączył się do obozu rewolucji wołoskiej, a później w imieniu prowizorycznego rządu ustanowionego w Bukareszcie udał się doStambułu na spotkanie z władzamiImperium Osmańskiego. Ghica,Nicolae Bălcescu i generałGheorghe Magheru brali także udział w mediacjach pomiędzysiedmiogrodzkim przywódcąAvramem Iancu iwęgierskim rządem rewolucyjnymLajosa Kossutha.
Przebywając w Stambule, Ghica został mianowanybejemSamos. Sprawował tę funkcję w latach1854–1859 podczas których dał się poznać jako znakomity przywódca. Za sukces poczytywał sobie m.in. wytrzebienie lokalnychpiratów. Został uhonorowany tytułem księcia Samos przezsułtanaAbdülmecida I w1856.
W1859, po utworzeniu unii Mołdawii i Wołoszczyzny, książęAleksander Jan Cuza nakłonił Ghicę do powrotu. Później (w1866 roku), pomimo zaufania Cuzy, Ghica wziął aktywny udział w pracach tajnej grupy dążącej do obalenia księcia. Ghica został pierwszym premierem pod rządamiKarola I.
Ghica uważany jest także za jedną z pierwszych prominentnych figur na scenie politycznej Rumunii o orientacjiliberalnej. Był jednym z pierwszych liderówPartii Liberalnej. Kiedy Karol I zwrócił się kukonserwatystom; Ghica przyłączył się do ruchu antymonarchistycznego. Jednak liberałowie około roku1876 uspokoili swe antydynastyczne zapędy, kiedy to funkcję szefa rządu przez wyjątkowo długi czas pełniłIon Brătianu. W1881 roku Ghica został ambasadorem wLondynie i funkcję tę sprawował do1889 roku.
Poza uznaniem za działalność polityczną Ghica zyskał także znaczącą pozycję w rumuńskiej literaturze. Rozgłos przyniosły mu jego„Listy”, adresowane doVasile Alecsandriego, długoletniego przyjaciela. Pisane w Londynie, stały się one opisem odchodzącego w niepamięć tradycyjnego społeczeństwa rumuńskiego.
Był również autorem„Amintiri din pribegie” („Wspomnienia z wygnania”) z1848 roku oraz„Convorbiri Economice” („Rozmowy o ekonomii”); w tym drugim dziele zajął się głównymi zagadnieniami ekonomicznymi. Opowiadał się za propagowaniem lokalnych inicjatyw zamiast zagranicznych inwestycji w przemysł i handel – zostało to rozwinięte w formęprotekcjonizmu (charakterystycznego dla rumuńskiej Partii Liberalnej aż do wybuchuII wojny światowej).
