Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Instrument muzyczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Instrumenty muzyczne

Instrument muzyczny – przyrząd wytwarzającydźwięk, przeznaczony do wykonywaniamuzyki; każde źródło dźwięków wykorzystywane jako materiał muzyki,głos ludzki,dane przechowywane elektronicznie orazukłady elektroniczne. Poza przedmiotami ioprogramowaniem stworzonymi w celu wydawaniadźwięków muzycznych, instrumentami muzycznymi nazywane są przyrządy iurządzenia o niemuzycznym przeznaczeniu podstawowym, które zostająświadomie użyte wutworze muzycznym (np.kowadło,maszyna do pisania,syrena).

Ogół instrumentów muzycznych w danej epoce, na pewnym terytorium itp. określa się terminem instrumentarium muzycznego.

Instrumenty muzyczne są przedmiotem badańinstrumentologii.

Definicja

[edytuj |edytuj kod]

Encyklopedie i podręczniki specjalistyczne, mianem instrumentu muzycznego określają przyrząd (czyliprzedmiot służący do wykonywania określonych czynności[1]) wytwarzający dźwięk i jednocześnie przeznaczony do wykonywaniamuzyki[2][3][4] lub przyrząd wytwarzającydźwięki muzyczne[5], czylitony (proste lub złożone) o określonejwysokości ibarwie oraz kontrolowane przezmuzyka[6]. Oprócz przyrządów instrumentem muzycznym nazywa się głos ludzki[7],dane przechowywane elektronicznie orazukłady elektroniczne[8]. Niektóre przedmioty i zjawiska, których przeznaczenie podstawowe nie jest muzyczne, nazywane są instrumentami muzycznymi kiedy zostają świadomie użyte w utworze muzycznym, np.kowadło,maszyna do pisania,syrena[9],drzwi, których trzaśnięcię powoduje powstanie dźwięku[6], czy przyrządy do naśladowania szumuwiatru,grzmotu lub głosuptaków[4].

Ogół instrumentów muzycznych w danej epoce, na pewnym terytorium itp. określa się terminem instrumentarium muzycznego[2].

Budowa i działanie

[edytuj |edytuj kod]

Instrumenty muzyczne wykonuje się m.in. zkości,skóry, częściroślin,metali itworzyw sztucznych[5][4]. W ich konstrukcji wyróżnia się trzy podstawowe elementy[3][4]:

  • wibrator – źródłodrgań dźwiękowych, element którego drgania wywołująfale głosowe w otaczającym ośrodku,
  • incytator (generator[4]) – element wzbudzający drgania,
  • rezonator (radiator, amplifikator) – element zwiększający skuteczność promieniowania dźwięku.

Dźwięk wydobywa się z instrumentu muzycznego za pomocąrąk,palców,płuc lubwarg,smyczka,stroika, pałeczki, mechanizmupiórkowego,młoteczkowego, powietrznego itp.[10] Przykładowymi wibratorami sąstruna fortepianu, naciągniętamembrana kotła,języczek akordeonu, słup powietrza wpiszczałce organowej[11]; incytatorami – smyczek skrzypiec,młoteczek fortepianu, pałeczka perkusyjna[12]; rezonatorami –pudło rezonansowe, płyta rezonansowa,czara głosowa[13].

Podział

[edytuj |edytuj kod]

Podstawowa klasyfikacja instrumentów muzycznych uwzględnia rodzaj źródła dźwięku i wyróżnia pięć grup: chordofony (wibratorem jest napięta struna[3]), membranofony (wibratorem jest napięta błona-membrana[3]), idiofony (wibratorem jest ciało stałe mające własną sprężystość[3]), aerofony (wibratorem jest drgające powietrze[3]), elektrofony (wibratorem jestmembranagłośnika[8])[2].

Inne klasyfikacje uwzględniają sposób wzbudzania drgań źródła dźwięku (instrumenty muzyczne dęte, smyczkowe, szarpane, uderzane), cechy konstrukcyjne (instrumenty muzyczne szyjkowe, bezszyjkowe, klawiszowe, mechaniczne), właściwości muzyczne, możliwości wykonawcze (instrumenty muzyczne monodyczne, polifoniczne, akordowe, naturalne, chromatyczne, transponujące — których dźwięki w stosunku do zapisu nutowego brzmią o określony interwał wyżej lub niżej, itp.)[2].

Klasyfikacja naukowa

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Klasyfikacja Hornbostela-Sachsa.

Wg incytatora

[edytuj |edytuj kod]

Podział według sposobu wzbudzania drgań źródła dźwięku[2]:

Wg konstrukcji

[edytuj |edytuj kod]

Podział według cechkonstrukcyjnych[2]

Wg właściwości

[edytuj |edytuj kod]

Podział według właściwości muzycznych oraz możliwości wykonawczych[2]

  • instrumenty monodyczne,
  • instrumenty polifoniczne,
  • instrumenty akordowe,
  • instrumenty naturalne,
  • instrumenty chromatyczne,
  • instrumenty transponujące.

Pedagogika

[edytuj |edytuj kod]

Dyscypliną naukową, której przedmiotem jest geneza, budowa, rozwój i funkcje instrumentów muzycznych w poszczególnych okresach historycznych jestinstrumentologia[2][29].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz hasłoinstrument muzyczny w Wikisłowniku
Zobacz multimedia związane z tematem:Instrument muzyczny
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytaćprzyrząd [w:]Wielki słownik języka polskiego (wsjp.pl) [online],Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2024-02-04].
  2. abcdefghinstrumenty muzyczne, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-02-02] .
  3. abcdefBaculewski et al. 2006 ↓, s. 386.
  4. abcdeSikorski 1975 ↓, s. 9.
  5. abmusical instrument, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-02-04] (ang.).
  6. abmusical sound, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-02-04] (ang.).
  7. Drobner 1997 ↓, s. 31.
  8. abcVogel 2015 ↓, s. 24.
  9. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 387.
  10. Sikorski 1975 ↓, s. 10.
  11. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 945.
  12. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 379.
  13. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 746.
  14. Vogel 2015 ↓, s. 4.
  15. Vogel 2015 ↓, s. 9.
  16. Vogel 2015 ↓, s. 14.
  17. Vogel 2015 ↓, s. 18.
  18. abcSikorski 1975 ↓, s. 12.
  19. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 966.
  20. Sikorski 1975 ↓, s. 69.
  21. Drobner 1997 ↓, s. 32.
  22. Sikorski 1975 ↓, s. 221.
  23. Sikorski 1975 ↓, s. 243.
  24. Sachs 2005 ↓, s. 445.
  25. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 155.
  26. abchordofony, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-22] .
  27. Sikorski 1975 ↓, s. 12, 91.
  28. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 531.
  29. instrumentologia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-02-02] .

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
Kontrola autorytatywna (typ obiektu):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instrument_muzyczny&oldid=77748553
Kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp