Innsbruck (baw.Innschbruck) –miasto statutarne wAustrii, stolica kraju związkowegoTyrol oraz powiatuInnsbruck-Land, do którego jednak miasto nie należy. Położone jest na wysokości 574 m n.p.m. w dolinie rzekiInn. Liczy 131 358 mieszkańców (1 stycznia 2023). Około 30 km na południe od miasta znajduje się przełęczBrenner (1370 m n.p.m.).
Pierwsze zapiski o mieście pochodzą z 1187 roku i opisują je jako miejsce postoju w pobliżu przełęczyBrenner, najłatwiejszej wówczas drogi łączącej północEuropy zWłochami. Innsbruck szybko się rozwijał i już w 1239 r. otrzymał prawa miejskie od księciaMeranii.
W 1429 roku miasto stało się stolicąTyrolu i przeżyło swój okres świetności po tym, gdy cesarzMaksymilian I Habsburg przeniósł do Innsbrucka dwór cesarski. Zbudowano wtedy zamkiHofburg iAmbras.
Podczaswojen napoleońskich Tyrol stał się częściąBawarii, sprzymierzonej wówczas zFrancją. Walczył jednak o niepodległość, odnosząc istotne sukcesy, czego przykładem jest zwycięstwo podBergisel, gdzie pospolite ruszenie mieszkańców Tyrolu zwyciężyło połączone wojska bawarsko-francuskie. Ostatecznie pokongresie wiedeńskim Tyrol i Innsbruck zostały uznane za część Austrii. W czasieII wojny światowej Innsbruck przetrwał 21 nalotów bombowych (w latach 1943–1945), które spowodowały w mieście duże zniszczenia.
W Innsbrucku zachował się średniowieczny układ urbanistyczny.
Pałac cesarski Hofburg – powstał w XIV wieku. Początkowo pełnił role obronne. Najważniejszy okres w historii zamku to lata 1495–1519 r. W tym czasie zamek został przebudowany na późnogotycką rezydencję cesarzaMaksymiliana I, który przeniósł tu swój cesarski dwór. W latach 1520–1530 powstały trzy dziedzińce: duży, mały i kuchenny. W latach 1536–1570 Hofburg zyskał barokowy wygląd (m.in. powstały malowidła ścienne na dziedzińcach). W latach 1754–1756Maria Teresa Habsburg dokonała przebudowy zamku na styl rokokowy. Na jej cześć wybudowano kolumnę, na szczycie której znajduje się jej posąg. Rok 1918 przyniósł upadek monarchiiHabsburgów. To wydarzenie kończy historię zamku jako miejsca o charakterze reprezentacyjnym. Zamek uznany został za jedną z trzech najważniejszych kulturalnych budowli Austrii obok wiedeńskich zamkówHofburg iSchönbrunn. Cała zabudowa zamkowa obejmuje powierzchnię 26 300 m², jednak apartamenty cesarskie (27 pokoi na 2. piętrze budynku) udostępnione do zwiedzania obejmują ok. 2150 m². Są wśród nich m.in.: sala balowa (Riesensaal), sale reprezentacyjne (pokój lotaryński), kaplica zamkowa, sypialnie cesarskie, salony (różowy i biały), pokój cesarzowejSisi (Rodellzimmer), pokój chiński, salon zbiedermeierowską kolekcją mebli i wiele innych. W zamkowych pomieszczeniach (np. w salach balowej, gotyckiej i barokowej piwnicy, w kaplicach) oraz na dziedzińcach odbywają się różne imprezy kulturalne.
Zamek Ambras – położony poza centrum miasta zaliczany jest do najbardziej znaczących zabytków Innsbrucka. Swoje kulturalno-historyczne znaczenie zawdzięcza osobie arcyksięciaFerdynanda II (1529-1595). Bogate zbiory zamkowe obejmują: zbroje z kolekcji Ferdynanda II, przedmioty codziennego użytku, galerie portretów dynastii Habsburgów odAlbrechta III (1349-1395) do cesarza Franciszka II (1768-1835) (dziełaLukasa Cranacha,Tycjana,Antoona van Dycka iDiego Velázqueza), zbiór dzieł sztuki z okresu późnego średniowiecza oraz salę hiszpańską. Sala hiszpańska powstała w latach 1569–1572 jako sala balowa. Ma 43 metry długości i jest jedną z najważniejszych sal wolnostojących okresu renesansu. Elementami szczególnej wartości są: bogato zdobione okna, 27 obrazów tyrolskich książąt, drzwi wejściowe oraz drewniane, częściowo pozłacane i intarsjowane kasetony
kościół dworski (Hofkirche) z XVI wieku, z nagrobkiem cesarzaMaksymiliana I
katedra św. Jakuba (St. Jakob) – pierwszy kościół gotycki powstał w tym miejscu prawdopodobnie już w XII w. Odbudowany po zniszczeniach w trzęsieniu ziemi z 1689 r. swą obecną, barokową formę zawdzięcza przebudowie dokonanej w latach 1717–1724. Na uwagę zasługują tu: obrazMatki Boskiej Wspomożenia Wiernych w głównym ołtarzu dziełoLukasa Cranacha, freski i sztukaterie sklepieniabraci Asamów, a także grobowiecMaximiliana III projektuCaspara Grasa(inne języki) z 1620 r.
Alpenzoo Innsbruck – jeden z najwyżej położonych ogrodów zoologicznych w Europie (727 m n.p.m.), w którym zamieszkuje obecnie ponad 2 tys. zwierząt 150 gatunków, których naturalnym środowiskiem życia sąAlpy. Utworzony w 1962 r. ogród zoologiczny prowadzi działalność w zakresie ochrony gatunków, badawczą oraz kształceniową. Znajdują się tam niedźwiedzie,bobry,borsuki,kozice,wilki,żubry,dziki,ibisy grzywiaste,orłosępy brodate, ptaki z rodziny kurowatych i wiele innych. Przejście przez ogród zajmuje ok. dwóch godzin. Zoo otwarte jest przez cały rok.
Goldenes Dachl (pol.Złoty dach) – uważany jest za symbol miasta. Znajduje się w Starym Mieście, które jest jedną z najlepiej zachowanych średniowiecznych starówek w całej Austrii. Goldenes Dachl miasto zawdzięcza cesarzowiMaximilianowi I. Powstał z okazji jego ślubu z córką księcia mediolańskiegoBianką Marią Sforza. Dach wykusza zdobi 2738 złoconych miedzianych gontów. Obecnie w budynku tym znajduje się muzeum (Museum Goldenes dachl). Obok niego znajduje się domHelblinghaus(inne języki) – jeden z najładniejszych budynków Starego Miasta. Obecnie znajduje się w nim hotel.
SkoczniaBergisel – organizowany jest na niej trzeci konkursTurnieju Czterech Skoczni. Oprócz tego dwukrotnie odbywały się tu Mistrzostwa Świata i również dwukrotnie – Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Skocznia, na której dwukrotnie zapłonął znicz olimpijski, powstała w 1927 r. Ma za sobą liczne przebudowy. Jedna z nich została wymuszona przez okoliczności – w 1941 roku wybieg został wykorzystany jako boisko piłkarskie, kibice zajęli oprócz trybun także wieżę startową. Nie wytrzymała ona przeciążenia i zawaliła się. Zginęły cztery osoby. Odbudowę ukończono dopiero po wojnie. Późniejsze duże przebudowy miały miejsce przy okazji większych zawodów. PrzedTurniejem Czterech Skoczni w sezonie 2000/2001 ze względu na przestarzałą konstrukcję dostała warunkowe przedłużenie homologacji. Wkrótce potem przeszła kolejną gruntowną przebudowę – wiosną 2001 została zburzona. Oficjalnie otwarta dopiero we wrześniu 2002. Charakterystyczną, nowoczesną wieżę zaprojektowała pochodząca zIrakuZaha Hadid. Wewnątrz znajduje się m.in. kawiarnia, poza czasem zawodów i większych świąt przez większą część dnia dostępna dla turystów. Bergisel jest skocznią „otwartą”, na którą każdy może wejść lub wjechać za opłatą. Z powodu braku miejsca (blisko za trybunami znajduje się cmentarz) obiekt ma charakterystycznie ułożony wybieg, który nie jest płaski, lecz kończy się przeciwstokiem, co pozwala skoczkom szybciej hamować. Obecnie punkt konstrukcyjny skoczni wynosi 120 m. Wielkość skoczni to 128 m. Oficjalny rekord skoczni należy doMichaela Hayböcka i wynosi 138 m.
wieża miejska – (Stadtturm), budowana w latach 1442–1450. Codziennie grana jest z niejmelodia na wzór krakowskiego hejnału[potrzebny przypis]. Widać z niej panoramę miasta oraz otaczające je góry.
Transport drogowy zapewniają autostrady:A12, wzdłuż dolinyInnu orazA13 do Włoch przez przełęczBrenner.
Miasto posiada komunikację tramwajową, autobusową oraz kolej miejską (S-Bahn). Do okolicznych miejscowości takich jak:Mutters czyFulpmes można dojechać podmiejskim tramwajem linii STB (Stubaitalbahn).
.jpg)
