Innocenty II (łac.Innocentius II, właśc.Gregorio Paparone lubPapareschi[1]; ur. wRzymie – zm.24 września1143 tamże[2]) –papież w okresie od 14 lutego 1130 do 24 września 1143[1].
Grzegorz Papareschi pochodził z Rzymu, z dzielnicy Trastevere (Zatybrze). Karierę kościelną rozpoczynał prawdopodobnie jako kleryk pałacowyantypapieżaKlemensa III (1084–1100). Później jednak podporządkował się papieżowiPaschalisowi II, który w 1116 mianował gokardynałem-diakonemSant'Angelo in Pescheria[2]. Po raz pierwszy jest poświadczony w tej godności w bulli Paschalisa II z 24 maja 1116. Rok później byłlegatem wLombardii razem z kardynałem Janem z Cremy. Uczestniczył wwyborzeGelazjusza II 24 stycznia 1118. Dwukrotnie, 1121–1122 i 1123–1125, był legatem we Francji, za każdym razem w towarzystwie swego przyszłego rywalaPiotra Pierleoni. W 1122 razem zLambertem z Ostii iSakso z S. Stefano był legatem w Niemczech, gdzie doszło do wynegocjowaniakonkordatu z Wormacji, kończącegospór o inwestyturę[2]. Bulle papieskie podpisywał od 24 maja 1116 do 10 kwietnia 1129.
Bezpośrednio po śmierciHonoriusza II, rankiem 14 lutego 1130 Gregorio Papareschi został wybrany na papieża przez komisję kardynalską wyłonioną jeszcze za życia poprzedniego papieża[2]. Komisja ta nie zebrała się jednak w pełnym składzie i większość kardynałów nie uznała jej werdyktu. Jeszcze tego samego dnia wkościele S. Marco doszło do powtórnej elekcji, w wyniku której papieżem został kardynał Pietro Pierleoni, który przybrał imięAnaklet II[1]. Obaj pretendenci zostali konsekrowani tego samego dnia, 23 lutego 1130. Anakleta II konsekrowałbiskup Porto kardynałPietro Senex wbazylice laterańskiej, a Innocentego II –biskup Ostii kardynałGiovanni z Camaldoli wkościele S. Maria Nuova, będącymtytularną diakonią kanclerzaAjmeryka, głównego zwolennika Innocentego II[2]. W krótkim czasie zwolennicy Anakleta II zwyciężyli w Rzymie, wobec czego Innocenty II musiał uciekać z miasta. Rozpoczęła się 8-letniaschizma w Kościele katolickim, zwana schizmą Anakleta[2].
Anaklet II zyskał poparcie normańskiego hrabiego SycyliiRogera II, któremu nadał tytuł królewski[1]. W tej sytuacji Innocenty II, po opuszczeniu Rzymu, musiał uchodzić najpierw na północ Włoch, a następnie do Francji[1]. Tam zyskał poparcie wpływowego kaznodziei,Bernarda z Clairvaux[1]. Na synodzie w Clermont w listopadzie 1130 Francja i Anglia uznały Innocentego II za prawowitego papieża. Nieco później, pod wpływem arcybiskupa MagdeburgaNorberta z Xanten, Innocentego II uznał także król NiemiecLotar III[2]. W stosunkowo niedługim czasie zdecydowana większość świata katolickiego opowiedziała się po stronie właśnie jego. Anakleta II popierały jedynie królestwo Sycylii, Mediolan, Akwitania i Szkocja[2].
Wiosną 1133 Lotar III najechałItalię, chcąc obalić Anakleta II, jednak wyprawa zakończyła się tylko częściowym sukcesem[2]. Wojska niemieckie zajęły tylko część miasta, w tym Lateran i Watykan. 4 czerwca 1133 Innocenty II koronował Lotara III na cesarza rzymskiego wbazylice laterańskiej[1]. W tym samym dniu wydał też bullę podporządkowującą polskie diecezje zwierzchnictwu Magdeburga. Po wyjeździe cesarza i jego wojsk papież nie utrzymał się jednak w Rzymie i musiał uchodzić doPizy, gdzie przebywał do lutego 1137[1]. W 1135 w Pizie odbył sięsynod, który ponownie rzuciłekskomunikę na antypapieża[1]. Krótko po tym synodzie Bernard z Clairvaux oraz kardynałowie Guido Pisano i Mathieu z Albano przeciągnęli Mediolan na stronę Innocentego II.
W czasie pobytu w Pizie Innocenty II wydałbullę protekcyjną dla archidiecezji gnieźnieńskiej, pośrednio unieważniając rozporządzenia z 1133 roku o podporządkowaniu Polski metropolii magdeburskiej (7 lipca 1136).
W 1136 Lotar III ponownie najechał Italię, jednak tym razem nie zdołał zająć Rzymu, choć odniósł kilka sukcesów na południu Italii[2]. W drodze powrotnej z tej wyprawy, w grudniu 1137, zmarł[2]. Jeszcze przed śmiercią cesarza, Innocenty II nawiązał rokowania z królem Rogerem II sycylijskim[2]. Jesienią 1137 Innocenty II ponownie mógł rezydować w Rzymie, a w Salerno pod patronatem Rogera II odbyły się negocjacje kardynałów obu zwaśnionych stron. Wówczas na stronę Innocentego przeszedł kardynałPietro Pisano, jeden z najbardziej poważanych kanonistów. Schizma zakończyła sięde facto wraz ze śmiercią Anakleta II 25 stycznia 1138[2]. Wprawdzie jego zwolennicy obrali kardynała Grzegorza z SS. Apostoli naantypapieża Wiktora IV, ale ten już 29 maja 1138 podporządkował się Innocentemu II[1].
W 1139 zwołałSobór laterański II, który zlikwidował skutkischizmy po wystąpieniuantypapieża Anakleta II[1]. Wbrew wcześniejszym obietnicom łaski, byli stronnicy Anakleta II zostali w większości pozbawieni swych stanowisk i godności, co spotkało się z krytyką m.in. Bernarda z Clairvaux[2].
Po soborze Innocenty II wznowił walkę z Rogerem II, jednak poniósł porażkę[1]. 25 lipca 1139 papież zawarł z Rogerem II traktat, w którym uznał jego tytuł królewski w zamian za hołd lenny z ziemApulii iSycylii[1]. W 1141 Innocenty II toczył spór z królem FrancjiLudwikiem VII o obsadę archidiecezjiBourges, czego skutkiem było nałożenieinterdyktu na wszystkie miejsca pobytu króla[2].
W 1143 w Rzymie wybuchła rebelia pod wodząArnolda z Brescii, księdza, który już wcześniej został potępiony za nieortodoksyjne poglądy. W rezultacie tego buntu powstała rzymska komuna miejska, kwestionująca świecką władzę papieża nad miastem[2].
Johannes M. Brixius,Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130-1181, Berlin 1912
Kazimierz Dopierała,Księga papieży, Poznań 1996
Hüls, Rudolf:Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130. Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom. Max Niemeyer Verlag. Tybinga 1977,ISBN 978-3-484-80071-7
.jpg)
