Indiana Jones, właściwie drHenry Walton Jones Jr.; zdrob.Indy – postać fikcyjna, główny bohater serii filmów fabularnych, wykreowany przez scenarzystęGeorge’a Lucasa. Indiana Jones jestarcheologiem i poszukiwaczem przygód, a jego atrybutami są:fedora,bicz, skórzana kurtka irewolwer, dzięki którym stał się postacią rozpoznawalną na całym świecie. Indiana Jones pojawił się dotychczas w pięciu pełnometrażowych filmach (z których cztery wyreżyserowałSteven Spielberg, a reżyserem piątego byłJames Mangold[1]), gdzie w rolę tytułową wcielił się amerykański aktor,Harrison Ford.
Duża popularność filmu znalazła odzwierciedlenie w wyniku finansowym, gdyż na całym świecie filmy te zarobiły w sumie niemal 1,2 mld dolarów. Wielkość ta jest znacznie wyższa po uwzględnieniuinflacji. W latach, w których wydane zostały poprzednie części Indiany Jonesa, bilety były znacznie tańsze (średnie ceny biletów: 1981 – 2,78 USD, 1984 – 3,36 USD, 1989 – 3,97 USD[2]), podczas gdy dziś średnia cena wynosi ponad 7 dolarów amerykańskich. Biorąc pod uwagę te dane, najpopularniejszym filmem o Indianie Jonesie pozostaje pierwsza część, a łącznie cztery części Indiany Jonesa przyniosły przychód, w cenach bieżących, ponad 3,3 mld USD.
Na status dzieł kultowych tej serii złożyło się kilka czynników: nośna fabuła, wartka akcja, muzykaJohna Williamsa, efekty specjalne, humor, wysoki poziom gry aktorskiej i powiew świeżości – bowiem kino awanturnicze nie przybrało wcześniej tak nośnej formy. Filmy o Indianie Jonesie zdobyły w sumie 7Oscarów.
Po latach nakręcono serial telewizyjny złożony z 44 odcinków, pt.Kroniki młodego Indiany Jonesa (1992), gdzie w rolę Indy’ego wcielili sięCorey Carrier,Sean Patrick Flanery iGeorge Hall. Na bazie tego serialu wydano później serię 22 filmówPrzygody młodego Indiany Jonesa, z których część trafiła na rynek kina domowego, część wyłącznie do telewizji. Posłużono się tą numeracją dodatkowo w momencie wydania trzech oryginalnych części Indiany Jonesa na kasetachVHS i wpisano je w jedną serię o nazwieWielka Księga Przygód Indiany Jonesa. Dzięki temu klasyczne epizody zaczęły być traktowane jako części 23, 24 i 25, później jednak zrezygnowano z tej numeracji. W latach 2007–2008 wypuszczono naDVD wszystkie 22 częściPrzygód młodego Indiany Jonesa w formie 3 boksów podzielonych na 3 okresy z życia Indiany Jonesa: The Early Years (Wczesne lata), The War Years (Lata wojenne) i The Years of Change (Lata zmian).
Na rynku dostępne są też książki,komiksy i gry komputerowe traktujące o przygodach Jonesa.
30 czerwca 2023 roku miała miejsca premiera piątego filmu z serii –Indiana Jones i artefakt przeznaczenia, którego akcja usytuowana jest 12 lat po wydarzeniach zKrólestwa Kryształowej Czaszki.
Indiana Jones (z lewej) niosącyarkę podczas parady DragonCon 2006Efekty specjalne na planie filmuNagrywanie podkładu muzycznego do filmuPoszukiwacze zaginionej Arki –dyryguje autor muzykiJohn Williams, w tle kadr z filmuAtrybuty Indiany Jonesa: kapeluszfedora i bicz
Indiana Jones przedstawiony został publiczności w 1981 roku wPoszukiwaczach Zaginionej Arki, którego akcja toczyła się w roku 1936. Fabuła filmu dotyczyła poszukiwań Arki Przymierza, która wedle legendy zawierać miała w sobie mistyczną moc. Archeolog musiał przeszkodzić nazistom, którzy chcieli tę moc wykorzystać.
Trzy lata później (1984) światło ujrzałprequelIndiana Jones i Świątynia Zagłady, którego akcja toczyła się rok przed wydarzeniami z pierwszej części, w 1935 roku. W stosunku do pierwowzoru fabuła była bardziej zbliżona do horroru. W tej części Indiana Jones próbuje zapobiec rozprzestrzenianiu się niebezpiecznej sekty wyznawców boginiKali.
Akcja trzeciego filmu,Indiana Jones i ostatnia krucjata, nakręconego w roku 1989, rozgrywa się w roku 1938. Wracają w nim postaci znane z poprzednich fabuł, m.in. Sallah czy Marcus Brody i odwiedzane są znane już lokalizacje (Barnett College). Pojawia się też postać dra Henry’ego Jonesa Sr, ojca Indy’ego. Fabuła, zawierająca także genesis Jonesa (m.in. dlaczego boi się węży), opiera się na pokrzyżowaniu planów nazistów chcących odszukać Św. Graala, kielich, z którego miał pićJezus Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy.
30 czerwca 2023 roku miała miejsce premiera piątego filmu z cyklu przygód Indiany Jonesa -Indiana Jones i artefakt przeznaczenia, którego akcja osadzona jest w 1969 roku. Głównym przeciwnikiem Indy'ego jest Jürgen Voller, były nazista pracujący nad programem kosmicznym NASA.
W latach 1992–1996George Lucas stworzył serialKroniki młodego Indiany Jonesa (ang.The Young Indiana Jones Chronicles), który miał być programem edukacyjnym dla dzieci, przedstawiającym historyczne postaci i ważne wydarzenia. Program przedstawiał sprawdzoną formę – 93-letni Indiana Jones (George Hall) przedstawiał historię ze swojej młodości. Widzowie mogli więc zobaczyć Indianę Jonesa w wieku 8–10 lat (Corey Carrier) oraz 16–23 (Sean Patrick Flanery). W serialu wystąpił także gościnnieHarrison Ford jako Indiana Jones w wieku lat 50.